Molen De Bonsem / De Vriendschap, Monnickendam

Monnickendam, Noord-Holland
v

korte karakteristiek

naam
De Bonsem / De Vriendschap
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
zaagmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00850
oude dbnr.
V434
Meest recente aanpassing
| Conversie
media-bestand
Molen 00850 De Bonsem / De Vriendschap (Monnickendam)
Prentbriefkaart

locatie

plaats
Monnickendam
plaatsaanduiding
Kloosterdijk, aan het Stinkevuil
gemeente
Waterland, Noord-Holland
streek
Waterland
kadastrale aanduiding 1811-1832
Monnickendam B (1) 135 Sibert Bezem, timmerman
geo positie
X: 130696, Y: 497580
N: 52.46543, O: 5.02957

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
zeskante bovenkruier
plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
herbouwd
verdwenen
verbrand
geschiedenis
Pas in 1786 (dus niet 1766) kwam de na de brand van 1781 herbouwde zaagmolen weer in de verponding voor en moest er 10 gulden en 5 stuiver voor worden betaald.

Eigenaren waren tussen 1788 en 1798 Albertus van Wallendal en Jacob Teengs. Eerst waren ze dat gezamenlijk, op 6 januari 1792 verkocht Van Wallendael De Bonsem aan Jacob Teengs (inv.nr. 281). Jacob Teengs was in 1808 nog eigenaar van de enige zaagmolen in Monnickendam die overgebleven was.

Amsterdamsche Courant, dingsdag den 4 October 1791:
"Men zal den 13 October deezes Jaars, des namiddags ten 2 uuren, by publyke veiling, te Monnikkendam ( ten Huize van Jan Arend Voogt, Castelein in de Doele ) presenteeren te verkoopen; twee HOUTZAAGMOOLENS, zynde Bovenkruijers, de eene Moolen genaamd DE NOORDSTAR, staande aan den Stads Cingel, met alle zyne Gereedschappen, Knegts Wooning, Lootzen, Schuitenhuis, &c; en andere Moolen genaamd DE BONSEM, staande aan den Cloosterdyk, even buiten de Stad aan 't Water, genaamd Het Vuyl; extra geleegen tot de aan en afscheeping, met alle zyne Gereedschappen, Knegts Wooning, Pakhuis, Lootzen, Stalling &c. De Moolens kunnen direct aanvaard worden; zynde inmiddels uit de hand te koop. Te bevraagen aan de Moolens voornoemd."

Uit de tijd van het kadaster (vanaf 1832) kennen we ook eigenaren:
- Sieuwert Bezem, 1832 of eerder, tot 1853
- Adriaan Sligcher - later fa. A. Sligcher en zoon [bezat ook zaagmolens in Nieuwendam], ca. 1881-1898
- Adrianus Nicolaas Theodorus Teengs te Edam, tot ca. 1918 via een vennootschap [evenals Het Fortuijn (Tenbruggencatenummer 07051), later De Fenix (Tenbruggencatenummer 01057) in Edam]
- Simon Slooten te Wormer, tot ca. 1929
- Nicolaas Dekker. Deze laatste vormde rond 1942 de fa. N. Dekker en zoon
- Klaas Dekker, vanaf 1958 de laatste eigenaar.

Deze zeskante stellingmolen brandde in de nacht van 7 op 8 mei 1961 af, vermoedelijk als gevolg van blikseminslag. Deze prachtige combinatie van molen, zaagschuren en droogloodsen was het waard geweest om weer herbouwd te worden! Zie Aanvullingen, het is er uiteindelijk niet van gekomen.

Bronnen o.a.:
- informatie Nico Jurgens, 27 feb. 2006.
- informatie Dick Bunskoeke, jan. 2009.

aanvullingen

trivia
Volgens mijn informatie is de zaagmolen aan de Kloosterdijk ooit de locatie geweest van opnamen voor de film "Betrayed" uit 1954, met o.a. Clark Gable en Lana Turner. Ik heb deze film onlangs gezien, en voor mij bestaat er geen twijfel over.
S.H. Pauws, Monnickendam, 18 jan. 2008.
-----

In mei 2002 kregen wij toestemming van het hoogheemraadschap van Uitwaterende Sluizen om bij realisering van de herbouw ca. 900 m² boezemwater naast de huidige houtzagerij te dempen en de ondergrond in eigendom over te nemen. Bijzonder is dat het voor demping te betalen bedrag voor compensatie van het verlies aan berging in de Schermerboezem en het met de aankoop van het water gemoeide bedrag door het hoogheemraadschap als subsidie aan onze stichting wordt verstrekt. Op deze wijze komt het belang, dat het hoogheemraadschap aan ons project hecht, tot uiting.

Het verkrijgen van een bouwvergunning heeft veel aandacht van het stichtingsbestuur gevergd. Na een langdurige en tijdrovende procedure, waarin inspraak, twee gemeentelijke commissiebehandelingen en een raadsvergadering plaats hadden, is het bouwplan door Gedeputeerde Staten van Noord-Holland goedgekeurd en wordt de bouwvergunning nu door de Gemeente Waterland afgegeven. Dit bericht kwam op 10 april 2003 binnen: een planologisch belangrijke stap voorwaarts.

Het bovenstaande is een klein gedeelte uit de nieuwsbrief van 20 mei 2003.
Ingestuurd door Johan Regeling, penningmeester Stichting Zaagmolen "De Vriendschap".
-----

Noordhollands Dagblad, editie Waterland, 15 jan. 2012:
"MONNICKENDAM - Eeuwenlang maalde De Vriendschap aan de boorden van de Purmer Ee. De molen en de toren van de Grote Kerk beheersten de Waterlandse horizon. De molen brandde af in 1961, het plan voor herbouw is van de baan. Er komt een zorghotel.
Het zorghotel is een initiatief van de Katwouder ondernemer Frank Dutman. Een echt hotel wil hij gaan bouwen, een hotel waar mensen na een operatie kunnen revalideren, waar ze ’te gast zijn’. Hij hoopt volgend jaar met de bouw te kunnen beginnen, al zijn er nog heel wat hobbels te nemen.
De gemeenteraad en het college van b en w hebben het plan inmiddels omarmd, dus de vaart kan er nu in."
-----

Op flickr.com trof ik een drietal vroege afbeeldingen uit de jaren veertig en vijftig van De Vriendschap aan. Een daarvan is een zeldzame kleurenfoto: Sawmill De Vriendschap, Kloosterdijk, Monnickendam 1950s.
Willem van Baalen, 29 jan. 2022.

foto's

foto's