Molen Vogelenzang / Bettmolen, Lieshout

Lieshout, Noord-Brabant
b

korte karakteristiek

naam
Vogelenzang / Bettmolen
modeltype
Ronde molen, beltmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Molendreef 8
5737 EP Lieshout
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01561
oude dbnr.
B545
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 01561 Vogelenzang / Bettmolen (Lieshout)
Mario Collombon (7-7-2013).

locatie

plaats
Lieshout
gemeente
Laarbeek, Noord-Brabant
streek
De Peel
kadastrale aanduiding
Gemeente Lieshout, sectie L, nr. 64
geo positie
X: 168940, Y: 392898
N: 51.52490, O: 5.58807
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Staat zeer mooi tussen Lieshout en Mariahout; helaas staan er nogal wat bomen in de buurt die het zicht belemmeren; de windvang is (nog) niet bedreigd

contact en bezoek

bezoek/postadres
Molendreef 8
5737 EP Lieshout
molenaar
Pieter Sanders
telefoon
0621255736
website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden
op afspraak
toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Vogelenzang / Bettmolen via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Ronde molen, beltmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Eén koppel 17der stenen (maalvaardig); één koppel 16der stenen (niet maalvaardig); sleepluiwerk, op de begane grond een Awilamolen (verticale stenen) en maalstoel (Poeth Tegelen). Na 2002: pletter, koekenbreker, harp, wanmolen en zakkenklopper.

versieringen

Aardige baard, met de opschriften 'Anno 1819' en daaronder 'Vogelenzang'.

Stichtingssteen met de tekst:
I.F Ribbius-burgemeester van Lieshout-
an 18 9/11 19 no

plaats bediening
beltmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels; kruilier
vlucht
25,80 m.
vang
Vlaamse vang; vangbalk met haak; vangtrommel
overbrenging

Bovenwiel 68 kammen
Bovenschijfloop 31 staven, steek 13 cm.
Spoorwiel 61 kammen
Steenschijflopen 24 staven, steek
Overbrengingsverhouding 1 : 5,58

hoogte
van de belt: 2,90 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 179 binnen 1976 1976 binnen aanw. 25,80
Derckx ✉︎ 178 buiten 1976 1976 buiten aanw. 25,80
Verhaeghe ✉︎ 381 1905 1905 1976 26,00
Pot ✉︎ ? binnen .... binnen 25,80
Pot ✉︎ ? buiten .... buiten 25,80
wiekverbeteringen

Vanaf 1939 totaan de onttakeling vanwege de grote restauratie van 1975/76 had deze molen op beide roeden het systeem Van Bussel.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As g.n., Mercx
Mercx
✉︎ g.n. ? aanw. 04,86
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

omwentelingen
geschiedenis

De molen is gebouwd ter vervanging van een in 1816 omgewaaide standerdmolen en bevat als gevolg nogal wat onderdelen van die voorganger. De stenen van de molenromp zijn ter plaatse gebakken; de leem ervoor werd gewonnen uit een ven achter de molen.
De molen heeft twee oliebanken gehad; dit was zeer zeldzaam in Brabant; ook blijkt de molen een tijdlang gepeld te hebben, hetgeen in Brabant helemaal ongebruikelijk was.
De stenen zijn naar binnen schuin gemetseld; haaks op de schuinte van de romp, dus eigelijk inwaterend i.p.v. uitwaterend. Dit is één van de eerste stenen molens in de Peel (en oostelijk Brabant). Er zijn vermoedens dat de bouw door een Zuidhollandse molenmaker is verricht, wat met name te zien is/was aan de opbouw van de gaande werken en van de (bij de restauratie van 1976 vernieuwde) kap.
Bouwheer van de molen was Peter Swinkels, die werd opgevolgd door zijn zoon Antoon. Deze bemaalde de molen tot 1921. In dat jaar werd een knecht van Antoon, Gerardus van der Linden, de nieuwe eigenaar. In 1933 verkocht Van der Linden de molen aan zijn Venraijse collega Th. van Gerwen, die tot 1949 eigenaar/molenaar bleef. Vervolgens werd J.Th. Sanders eigenaar en die bleef dat tot 1974; tot 1964 maakte hij gebruik van de windkracht.

Na de aankoop door de gemeente van 1974 volgde vrij snel restauratie; deze werd tegelijk uitgevoerd met die van de andere molen van Lieshout. Het was hard nodig, want beide Lieshoutse molens verkeerden in slechte staat. In 1976 werd een geheel maalvaardige molen opgeleverd.

Tot het interieur behoort ook al enkele jaren een zakkenklopper en een wanmolen. Verder staan de pletstenen en de ligger van de afgebroken achtkante molen uit Haaren (NB) in de molen opgesteld voor de show. Verder ligt hier de oude koningspil van De Reus uit Gennep (Lb.).

In 2009 kreeg de molen een grondige opknapbeurt: de roeden werden gestreken om hersteld en herschilderd te worden, geheel nieuwe ophekking waarbij alle scheien weer werden voorzien van een kluft (zoals het vroeger was), een lange schoor aangelast, de kruibok vernieuwd naar oud model (zoals vóór 1975). Verder een nieuw voor- en achterkeuvelens en baansteen (halssteen) en ten slotte een schilderbeurt.

 

foto's

foto's