Molen van Lieshout (1e), Lieshout

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1400

1587 verbrand en herbouwd

verdwenen

circa 1771

1724 - 1771 verplaatst

verplaatst naar

Lieshout (Molen van Lieshout (2e))

voorganger

Lieshout (Watermolen Dunou van Lieshout)

eigendomshistorie

Enkele molenaars worden vermeld in de Bossche Protocollen: 
- 1380 Jan Jan Mulders van Lyeshout 
- 1398 Jacob zoon van Jan Jan Mulders van Lyeshout 
- 1404 Jan Moelner zoon van Jacob Moelner van Lyeshout 
- 1412 Henrick Arts (= Arnold) Moelner van Lyeshout 
- 1416 Paul zoon van Jacob die Moelner van Lyeshout 
- 1424 Paul zoon van Jacob Pauwelszoon Mulder

geschiedenis

In de loop van de 14de eeuw werd een windmolen gebouwd op het driehoekige heidegebied ten zuidoosten van Lieshout, gevormd door de Molenweg, de Stiphoutse dijk en de grens met Stiphout. De molenrechten voor deze windmolen werden overgenomen van de watermolen aan de Peesgalloop (Tenbruggencatenummer 13012).

De oudste vermelding van een windmolen in Lieshout staat in een Bosch Protocol van 1414, betreffende een perceel "bij de windmolen". De oudst bekende vermelding van de naam Molenheide voor dat vrij kleine gebied is te vinden in een schepenakte van 1587. Pas later ging de naam Molenheide over op de gehele heide in het zuiden van Lieshout.

Op 4 juli 1587 werd de Lieshoutse molen door Staatse troepen in brand gestoken, maar in 1598 was hij alweer enkele jaren volop in bedrijf.
Boudewijn van Lieshout liet op de fundering van de vermoedelijk rond 1500 verwoeste kloosterkerk. een huis bouwen ten behoeve van de molenaar. Dat kwam ook wel het Molenhuis te heten, thans boerderij Donkers, Het Hof 2, en werd steeds tegelijk met de molen verpacht.

In het Maatboek van 1640 staat Lodewijck Janssen vermeld als molenaar. Na diens overlijden dacht zijn zoon Hendrik Loij Janssen in januari 1655 de pacht over te nemen. Maar tegen Sint Jan Baptist (24 juni) kwamen schout en schepenen hem aanzeggen de molen en het molenhuis te ontruimen, omdat Floreffe Hendrik Mathijssen als nieuwe molenaar had aangesteld.

In 1672 raakte de Republiek der Verenigde Nederlanden in oorlog met Frankrijk, en roofden Franse soldaten het op de molen aanwezige graan alsmede de wieken en de zeilen van de molen.

Op 29 mei 1696 werd de molen opnieuw, voor drie jaar, aan Jan Peter Roeffs verpacht voor 260 gulden en 120 vaten rogge per jaar.
In 1697 droeg Floreffe het bezit van van de Molenheide over aan ingezetenen van Lieshout. De heerlijkheid Lieshout inclusief de molen werd in 1698 overgedragen aan de abdij van Postel.

Op 24 juni 1700 nam Joost Roeffs de molenpacht over van zijn vader. Vanwege de Spaanse Successieoorlog moest de pacht in 1702 worden voldaan aan de rentmeester van de geestelijk goederen in het Kwartier van Peelland. De molenaar had niet veel verdiend, want het Staatse leger had rond de molen gekampeerd en zowat de hele oogst weggehaald. En in mei 1704 kampeerder "het clijn Engels leger" op de Molenheide.

Op last van de Raad van State werd in 1704 de molen publiek verpacht aan Corstiaan van Will. Zijn voorganger moest de slijtage aan de stenen vergoeden. In 1714 verkocht de abdij van Postel de heerlijkheid Lieshout aan Adriaan Bout, die daarmee heer van Lieshout en eigenaar van de molen werd.

In 1724 stond de molen nog op de Molenheide. Pachter Corstiaan van Will overleed op 6 december 1753. In 1771 liet Adriaan Bout (kleinzoon) de Nieuwe Luytelaarse Molendijk of Molenweg aanleggen, enige tijd voor 1771 werd dus de molen verplaatst van de Molenheide naar 't Lankelaar.

Bronnen:
- "Lieshout door de eeuwen heen" LII, "De molen van Lieshout (2)", art. door A.P. Knoop en G.A. Merkelbach, De Ruif nr. 160, nov. 1985.
- "Lieshout door de eeuwen heen" LIII, "De molen van Lieshout (3)", art. door A.P. Knoop en G.A. Merkelbach, De Ruif nr. 161, dec. 1985.
- "Lieshout door de eeuwen heen" LIV, "De molen van Lieshout (4)", art. door A.P. Knoop en G.A. Merkelbach, De Ruif nr. 162, jan. 1986.
- "Lieshout door de eeuwen heen" LVI, "De molen van Lieshout (5)", art. door A.P. Knoop en G.A. Merkelbach, De Ruif nr. 163, maart 1986.
-----

De molen stond op de hoek van de Kievietslaan en de Stiphoutseweg. Nu kadastraal preceel L799, in 1832 was dat H303. Hierop zijn onze coördinaten geschat. Op het kaartje in bovengenoemde publicatie staat de molen wat noordoostelijker aangegeven.