Molen Polder Krommenie, De Pulp, Krommenie

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1633

verdwenen

1877

gesloopt

geschiedenis

De schepradmolen De Pulp werd gebouwd in het jaar 1634 [1633] voor het droog houden van de Krommenieër Polder. Deze polder met een oppervlakte van 358 hectare omvatte de dorpen Krommenie en Krommeniedijk. In het zuiden werd de polder begrensd door de Klamdijk op de grens met Krommenie en Assendelft. Aan de oostkant lag de Nauernasche Vaart, ten westen de Noorder- en Zuiderham en het dorp Krommeniedijk vormde de noordgrens van de polder. De molen zelf was gelegen aan de Nauernasche Vaart waarop hij ook het water uitsloeg.
In 1871 wilde het polderbestuur van de Krommenieër Polder de molen vervangen door een stoomgemaal.
Omdat dit gemaal ook ten voordele zou zijn voor de Krommenieër Woudpolder (gelegen ten noorden van de Krommenieër Polder), wilde het polderbestuur de kosten van het gemaal delen. Het bestuur van de Woudpolder voelde hier niets voor en stemde met één stem voor en 5 tegen, tegen de bouw van het nieuwe gemaal, ondanks het feit dat De Woudaap (de nog bestaande molen van de Krommenieër Woudpolder) moeite had de polder op peil te houden.
In 1876 werden de problemen met de waterhuishouding van de Krommenieër Woudpolder te groot en ging het polderbestuur akkoord met de bouw van een stoomgemaal. De Pulp werd in 1877 gesloopt en vervangen door een stoomgemaal. Het gemaal kreeg de naam Rapide.
Omstreeks de jaren twintig van de twintigste eeuw werd het gemaal buiten werking gesteld en werd het gebouw ingericht voor de verwerking van olieproducten. Hoe de bemaling van de Krommenieër Polder hierna geschiedde is mij niet bekend.
Het vroegere gemaal is tot op de dag van vandaag nog aanwezig en huisvest momenteel een architectenbureau.

Bronnen:
“Zeven eeuwen Krommeniedijk” G. Visser 1980 blz. 68-74.
“Molens in Noord-Holland” 1983 blz. 177.
“Duizend Zaanse Molens” P .Boorsma 1968 blz. 207
“Krommenie, zevenhonderdvijftig” uitgave van het historisch genootschap Crommenie 2001 blz. 127.
F. Rol, Zaandijk.
-----

Bij de droogmaking van het Schermeer in 1631-1635 werden de bedijkers door het Hoogheemraadschap van Uitwaterende Sluizen verplicht de afvoer van Schermerboezemwater naar het noorden en het zuiden in orde te maken. De zuidelijke afvoer werd de Markervaart door de Wouden, en vervolgens door het oude veengebied tussen Westzaan en Assendelft met gebruikmaking van de oude veenrivier De Twiske. Bij Nauerna werd middels een sluis het water in het IJ geloosd.

Door de aanleg van deze Nauernasche Vaart werd een stuk polder van zijn afwatering richting Zaan afgesneden en ontstond de Polder Krommenie. Ter bemaling van dit gebied werd door de bedijkers van de Schermer de Krommenieër poldermolen gebouwd.

De aanbesteding vond plaats in het voorjaar van 1633. Voor deze molen was een bestek opgesteld dat vrijwel overeenkwam met dat van de andere 36 eerste Schermermolens. Dit bestek, gemerkt met een grote letter K op het voorblad, is bewaard gebleven. Uit de letter K wordt vaak geïnterpreteerd dat het hier om de Schermer poldermolen K zou gaan. De vermelde datums, de naam van de aannemer en de hoogte van de aanneemsom maken echter duidelijk dat het bestek bij de molen in Krommenie hoort.

Op 30 april 1633, nog voor de aanbesteding van de poldermolens binnen de Schermer zelf, nam molenmaker Jacob Adriaensz. van Bergen de klus aan om de molen in Krommenie per 1 augustus gereed te hebben (binnen 3 maanden dus!!).

Overigens werd tevens van de bedijkers verwacht dat zij moeite zouden doen om een andere molen die aan de Lagedijk aan de Zaan stond, naar Westzaan te verplaatsen. (Welke molen was dit? MHO)

In 1936 wordt vermeld dat de Polder Krommenie samen met de Polder Het Woud één bemaling had, zijnde een elektromotor van 50 pk met centrifugaalpomp in de Polder Krommenie, en een vijzelmolen in de Polder Het Woud, genaamd De Woudaap. Beide sloegen uit op de Nauernasche Vaart. In de kosten van het gemaal droeg de Polder Het Woud rond 1936 399/706 deel bij, terwijl de Polder Krommenie 307/706 deel in de kosten van De Woudaap bijdroeg.

Bronnen:
- "De zeeweringen en waterschappen van Noordholland", Mr. G. de Vries Azn., 1864.
- "De zeeweringen en waterschappen van Noordholland", derde uitgaaf, D. Kooiman, 1936.
- "Van Schermeer-water tot Schermeer-land, perikelen bij een 17de eeuwse bedijking", Helga Danner, 1983.
- "De 52 watermolens van de Schermeer", H. van Zwet, in "Alkmaarse historische reeks" XII, 2004.