Schoorldam, Noord-Holland

Grebmolen

Foto van Grebmolen, Schoorldam, Jesse Bergquist (28-12-2021) | Database Nederlandse molens
© Jesse Bergquist (28-12-2021)

NederlandsEnglishFrançaisDeutschEspanõlPortuguesePусский简体中文

Grebmolen

1875
Grondzeiler
Achtkante molen
Poldermolen
Molenweg 1
1749 CK Schoorldam
X: 110785 Y: 523670
N 52.698643 O 4.733121
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Toon deze molen in Google Streetview
Noord-Holland
Schagen
Schoorldam
Gemeente Warmenhuizen, sectie H, nr. 339
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
Maalvaardig
2022: 92.870
2021: 31.557
2020: 31.557
2019: 84.176
eerdere tellerstanden ( ↓ ↑ )
  • 2005: 102.345
  • 2004: 64.700
  • 2003: 102.345
  • 2002: 78.360

2020: tellerstand gemiddeld met die van 2021 vanwege langere stilstand.
2021: tellerstand gemiddeld met die van 2020 vanwege langere stilstand.

Bemalen van de Grebpolder (onderbemaling polder Geestmerambacht), thans op vrijwillige basis

Zeer groot

Bart Slooten / Jordie Nannes

Op afspraak

Fietsroute in de buurt van Grebmolen via fietsnetwerk.nl
717
00318
 
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Grebmolen

Constructie

Constructie

Grenen achtkant, gedekt met riet, op lage voet. De onderste ca. 2 meter gedekt met geverfde gepotdekselde planken.

Gedekt met riet

16,60 m.
Systeem Fauël met handbediende remkleppen op beide roeden

Van 1988 tot 2021 heeft deze molen op beide roeden het systeem Fauël (fokwieken) met steekborden. Daarvoor was deze molen Oud-Hollands opgehekt.
Na het vernieuwen van de roeden in 2021 kreeg de molen opnieuw fokken, maar nu met handbediende remkleppen.
Ca. 100 jaar geleden moet deze molen 'vliegers' te hebben gehad: speciale verbredingen die bij weinig wind op de toppen van de roeden werden aangebracht.

Roeden etc.

Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien

Kruiwerk etc.

46 houten en ijzeren rollen om en om; kruirad
Vaste Vlaamse blokvang uit vier stukken; vangbalk met duim; vangstok; pal

Stalen vijzel met drie gangen, Ø 1,07 m.
Geen woning in de molen

Bovenwiel 48 kammen
Bovenschijfloop 21 staven, steek 13,0 cm.
Onderbonkelaar 25 kammen
Vijzelwiel 30 kammen, steek 13,0 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 1,90

Zeer eenvoudige baard, donkergroen geverfd, met in kleine cijfers het jaartal '1875'.

K. Kriller, Schoorl (1875)

Grebmolen

Verwijzingen

Grebmolen

Geschiedenis

Geschiedenis

De ca. 162 ha grote Grebpolder vormt een lager gedeelte binnen de polder Geestmerambacht, en is vanouds verdeeld in twee delen, de Oude of Weidgreb en de Nieuwe of Rietgreb. De Weidgreb bestond uit oud land en werd krachtens een uitgiftebrief van Lamoraal, Graaf van Egmond van 31 oktober 1547, in het daaropvolgende jaar drooggemaakt. De droogmaking van de rietlanden van de Nieuwe Greb volgde kort daarna. Beide delen die door het polderwater van Geestmerambacht van elkaar waren gescheiden, waren onderling verbonden met een grondduiker. De bemaling ervan heeft volgens oude kaarten altijd plaats gehad door een achtkante molen, die vanaf het begin gestaan heeft op de plaats van de huidige molen.
Nog voor 1819 is in de bemaling van de Greb opgenomen een gebied van ca. 17 ha genaamd de Rekerkoog. Dit tussen de Greb en het Noordhollands Kanaal gelegen poldertje had vroeger een eigen molentje. Op een van kort voor 1680 daterende kaart staat het aan de oostrand van de Rekerkoog aangegeven. Het molentje is al voor 1819 verdwenen, maar zijn voorboezem was tot aan de ruilverkaveling in 1956 nog aanwezig.

In 1875 brandde de achtkante schepradmolen van de Grebpolder door blikseminslag af, waarna in datzelfde jaar de huidige vijzelmolen werd gebouwd door molenmaker K. Kriller voor ƒ 8875,--.
Lange tijd werd de molen ook gebruikt voor het inmalen van water ten behoeve van de rietgronden in de Nieuwe of Rietgreb. De scheidingssloot tussen beide delen van de polder werd dan jaarlijks gedurende zekere tijd van het water van Geestmerambacht afgedamd om als toevoerleiding naar de Rietgreb te dienen.
Het in de Oude of Weidgreb ingelaten water van de polder Geestmerambacht werd vervolgens in de afgedamde sloot zo hoog opgemalen, dat het over de kade van de Rietgreb stroomde en deze onder water zette. In 1909 werd besloten dit inmalen te staken, mede vanwege de toen lage rietprijzen, en sindsdien is de rietcultuur geleidelijk uit de polder verdwenen.

Tot 1925 is uitsluitend op windkracht gemalen. In dat jaar werd bij de molen een klein hulpgemaaltje geplaatst in de vorm van een houten vijzel die door een benzinemotor werd aangedreven. De Grebpolder is in 1956 verkaveld en daarbij in vier verschillende afdelingen met een eigen peil verdeeld. In het kader van de verkaveling werd het door de molen bemalen oppervlak vergroot van 114 ha tot 162 ha, doordat aan de Grebpolder een stuk tussenliggend en meeverkaveld land van de polder Geestmerambacht werd toegevoegd. Bij die gelegenheid is de molenvijzel vernieuwd, voor diepere bemaling geschikt gemaakt en voorzien van een dieselmotor als hulpkracht.

In 1969 werd in het kader van de ruilverkaveling Geestmerambacht het gebied rond de Grebpolder verkaveld en is het polderpeil er ca. 1,2 m. verlaagd. Drie afdelingen laten hun water nu rechtstreeks af op het Geestmerambacht. De andere wordt tezamen met enig ander land en een totaal oppervlak van ca. 108 ha. nog bemalen. Hiervoor is toen naast de molen een klein elektrisch vijzelgemaaltje geplaatst. De molen is als gevolg hiervan buiten bedrijf gekomen maar wordt sinds 1972 toch weer geregeld in werking gesteld.
Teneinde verrotting van de fundering te voorkomen wordt het water in de voorwaterloop sindsdien door middel van een damwand met overstort en pompje kunstmatig op de hoogte van het voormalige polderpeil van bet Geestmerambacht gehouden.

De bovenas is, met een (inmiddels vervangen) buitenroe en kruilier, in 1930 aangebracht en afkomstig van de in dat jaar gesloopte korenmolen van het naburige Koedijk.

In 1986 brak tijdens het malen de binnenroede. Hierdoor onstond ook schade in de kap (zoals kambreuk in bovenwiel en -bonkelaar) en moest de molen een tijd stilstaan. In 1988 werd alles grondig hersteld. Bij het vernieuwen van de staart werd helaas de historische kruilier vervangen door een kruirad.

In de zomer van 2020 stelde men vast dat in één van de roeden een gat was gevallen. Na onderzoek besloot het Hoogheemraadschap vervolgens beide roeden niet te laten repareren maar te vervangen. Voor de molen betekende dit: voorlopige stilstand.
Op 20 augustus 2021 heeft men de roeden gestreken en ook de lange spruit verwijderd; die laatste dient ook te worden vervangen. Het werk aan deze molen is niet beperkt gebleven tot de roeden: men heeft ook een stalen plaat op de kruivloer gelegd, de kuipbouten vervangen en de kap geschilderd. Het door ongedierte aangetaste ondertafelement is grotendeels vernieuwd.
In september volgden dan de nieuwe roeden en niet lang daarna kon men weer malen.


Grebmolen

Aanvullingen

Aanvullingen

De molen is vernoemd naar de polder die hij nog steeds kan bemalen.

Grebmolen

Historische foto's

Historische foto's

Kijk op allemolens.nl voor historische foto’s en documenten van deze molen.
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Grebmolen

Actuele foto's

Grebmolen, Schoorldam, Een landschappelijk plaatje met de aanvoersloot op de voorgrond. In de verte de onvermijdelijke windturbines.  Rob Pols (13-8-2014). | Database Nederlandse molens
© Een landschappelijk plaatje met de aanvoersloot op de voorgrond. In de verte de onvermijdelijke windturbines.
Rob Pols (13-8-2014).
Grebmolen, Schoorldam, Willem Jans (13-5-2006) | Database Nederlandse molens
© Willem Jans (13-5-2006)
Grebmolen, Schoorldam, Jesse Bergquist (28-12-2021) | Database Nederlandse molens
© Jesse Bergquist (28-12-2021)
Grebmolen, Schoorldam, Willem Jans (13-5-2006) | Database Nederlandse molens
© Willem Jans (13-5-2006)
Grebmolen, Schoorldam, Rene Pronk (18-07-2015) | Database Nederlandse molens
© Rene Pronk (18-07-2015)
Grebmolen, Schoorldam, Alex de Haas (12-12-2017) | Database Nederlandse molens
© Alex de Haas (12-12-2017)
Grebmolen, Schoorldam, Julius Meijer (11-9-2016) | Database Nederlandse molens
© Julius Meijer (11-9-2016)
Grebmolen, Schoorldam, Julius Meijer (11-9-2016) Recent is het aantal spaken van het kruiwiel verdubbeld (vergelijk foto hierboven uit 2006). | Database Nederlandse molens
© Julius Meijer (11-9-2016)
Recent is het aantal spaken van het kruiwiel verdubbeld (vergelijk foto hierboven uit 2006).
Grebmolen, Schoorldam, Jesse Bergquist (28-12-2021)Bediening van de remkleppen. Dit kan hier enkel met de hand. | Database Nederlandse molens
© Jesse Bergquist (28-12-2021)
Bediening van de remkleppen. Dit kan hier enkel met de hand.
Grebmolen, Schoorldam, Julius Meijer (11-9-2016) | Database Nederlandse molens
© Julius Meijer (11-9-2016)
Grebmolen, Schoorldam, Jesse Bergquist (28-12-2021)Aandrijving van de vijzel. | Database Nederlandse molens
© Jesse Bergquist (28-12-2021)
Aandrijving van de vijzel.
Grebmolen, Schoorldam, Jesse Bergquist (28-12-2021) | Database Nederlandse molens
© Jesse Bergquist (28-12-2021)
 

Draag zelf bij

    Tekst  
Stuur ons uw teksten over deze molen
  |   Stuur ons uw teksten over de motor in deze molen (indien van toepassing)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om teksten in te sturen.
   
    Foto's  
Stuur uw foto's van deze molen (ook eventuele motor)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om foto's in te sturen.