Molen De Vier Winden, Monster

Monster, Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
De Vier Winden
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Haagweg 2
2681 PE Monster
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Vier Winden via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
01527
oude dbnr.
B1062
Meest recente aanpassing
media-bestand
Molen 01527 De Vier Winden (Monster)
Erwin Esselink (27-2-2021)
De molen met zijn geheel vernieuwde wiekenkruis, voorzien van een gewijzigde kleurstelling van de roeden; molengeel in plaats van zwart. Ook zijn de zeeg in het hekwerk en de opstand van de voorzoom een stuk forser geworden.

locatie

plaats
Monster
plaatsaanduiding
gemeente
Westland, Zuid-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Monster, sectie H, nr. 1515
geo positie
X: 72051, Y: 449804
N: 52.03036, O: 4.17845
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Groot; beeldbepalend voor Monster. Wordt helaas lichtelijk ontsierd door direct naast de stelling geplaatste verkeerslichten en lantaarnpalen.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Haagweg 2
2681 PE Monster
molenaar
Garrit Hendriks / Bert Oterdoom / Amber Janssen / Leen Sprong / Sam van Voorthuizen
telefoon
0174-764185
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Zaterdag 14.00 - 17.00 uur en op afspraak

toegangsprijzen
winkelinformatie

Assortiment meelproducten.

meelverkoop
ja
museuminformatie

De Stichting "Molen De Vier Winden" opende op 12 september 2009 een permanente expositie. In deze ruimte, op begane grond en eerste zolder, zijn foto's van de Monsterse en Westlandse molens, evenals oude molenvoorwerpen te zien.

gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Eén koppel 16der blauwe en twee koppel 16der kunststenen; regulateur (werkend op alledrie de koppel); sleepluiwerk.

versieringen

Sierlijke baard, lichtblauw geverfd met witte rand, houtsnijwerk en het opschrift:
ANNO 1882
DE VIER WINDEN

Op de ribben van de bovenas zijn opgegoten de opschriften:
A. Hogerziel Fabrijk
O.B. 't Hooft van Benthuizen

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; 36 houten rollen. Kruirad.
vlucht
22,70 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok.
overbrenging

Bovenwiel 67 kammen
Bovenschijfloop 32 staven, steek 12,0 cm.
Spoorwiel 76 kammen
Steenschijflopen 25 staven, steek 9,5 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 6,37

hoogte
van de stelling: 4,00 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Beijk ✉︎ 31 binnen 2020 2021 binnen aanw. 22,70
Beijk ✉︎ 32 buiten 2020 2021 buiten aanw. 22,70
Derckx ✉︎ 390 buiten 1981 1982 buiten 2021 22,70
Derckx ✉︎ 391 binnen 1981 1982 binnen 2021 22,70
Pot ✉︎ ? binnen ? binnen 1981 23,00
Pot ✉︎ ? buiten ? buiten 1981 23,00
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering gekend.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 124, Penn & Comp, F.J.
Penn & Comp, F.J.
✉︎ 124 1859 1882? aanw. 04,60
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

omwentelingen
geschiedenis

De geschiedenis van de voorganger(s) van De Vier Winden voert ver terug: op 17 september 1311 gaf de eigenaar van de molen, Diederic van de Wale, de molen met het windrecht te Voswijk aan zijn neef Jan I van Polanen in leen. De exploitatie van de korenmolen, met het daaraan verbonden windrecht, was voor Jan I van Polanen een grote inkomstenbron. Iedereen in het toen grote ambacht van Monster was namelijk verplicht zijn graan op deze molen te laten malen.
Toen de bezittingen van de Polanens in 1404 op de graven van Nassau waren overgegaan, gaven zij de molen in achterleen uit tegen bedragen van 50 tot 100 pond per jaar. Omstreeks 1600 had de graaf van Aremberg de molen in leen van prins Maurits. Daarna Mr. Johan van Hoof, advocaat bij de Grote Raad van Mechelen, met zijn zuster jvr. Johanna van Hoof, die op 23 Mei 1620 de molen overdroegen aan Gerrit Janszoon. Prins Maurits ging akkoord met deze overdracht, waarna Gerrit Janszoon zich Gerrit Janszoon van Voswijk ging noemen.
In 1667 was Cornelis Corneliszoon van Veen de molenaar. Zijn weduwe gebruikte de molen nog in 1695, maar omstreeks 1700 kwam Hendrik Holierhoek Pleunzn. op de molen, in 1747 opgevolgd door Teunis van der Knijff. Daarna was Cornelis Kouwenhoven molenaar, vervolgens Jeremias Kouwenhoven, die de molen op 7 mei 1799 overdroeg aan Huybert Burgersdijk, een molenaarszoon uit 's Gravenzande.

Uit de oude verpondingsboeken blijkt dat de molen als belastingobject ook belangrijk was: in 1610 werd de molen aangeslagen voor 63 gulden en 5 stuivers, naar huidige maatstaven een flink bedrag; in 1622 was dit 83 gulden en 4 stuivers. Enkele jaren later werd het bedrag echter verlaagd tot 66 gulden, in 1635 nogmaals (en fors): 41 gulden en 10 stuivers.
De Gouden Eeuw was voor de Monsterse molenaar weer niet zo'n gouden periode. In 1695 werd de molen weer aangeslagen voor 91 gulden en 10 stuivers. Met de Monsterse economie ging het toen weer wat beter, met name door de opkomst van de tuinbouw en doordat de ontvolking tot staan was gebracht. (In 2005 werd bij de molen een steen opgegraven met het jaartal '1685'; mogelijk verwijst dit naar het bouwjaar van de voorganger van de huidige molen).

De huidige molen werd in 1882 gebouwd, nadat een houten voorganger op 25 maart dat jaar door brand was verwoest. Opmerkelijk: onbekend is nog steeds, of met 'houten molen' een standerdmolen, een wipkorenmolen of achtkanter bedoeld is.

Bij deze bouw werd een sloopas gestoken. De redactie van de Nederlandse Molendatabase heeft geconcludeerd dat deze gegoten moet zijn voor een van de twee molens van de polder "de Oost- en West-Zomerlanden" onder Heinenoord, waar O.B. 't Hooft van Benthuizen (wiens naam op de as vermeld staat) toen dijkgraaf was. Deze molens werden reeds in 1880 gesloopt en vervangen door een stoomgemaal (dat ook de naam "'t Hooft van Benthuizen" kreeg). 
(N.B. jonkheer Otto Boudewijn 't Hooft van Benthuizen was toentertijd een tamelijk onopvallend lid van de Eerste Kamer, maar niemand twijfelde aan zijn kennis van de waterstaat!).

In de vroege twintigste eeuw leed De Vier Winden een kwijnend bestaan. De toenmalige eigenaar, H.J. 't Hoen, diende in de jaren 1930 en 1931 een eis tot schadevergoeding in bij de gemeente, omdat bij de molen een woonwijk was gebouwd en hij naar zijn mening werd belemmerd in zijn windrecht. Het protest leidde tot niets, waarna 't Hoen de molen verkocht aan de gebroeders Langeveld uit Loosduinen. Deze stelden de molen buiten gebruik en verkochten hem in 1957 aan de gemeente Monster.

Kort na de verkoop volgde een eerste restauratie. Daarna bleef de molen een goed onderhouden, maar statisch monument. Een tweede restauratie, begin jaren '80 van de 20ste eeuw, maakte de molen weer maalvaardig. Sindsdien draait de molen regelmatig, waarbij ook wordt gemalen.

In het voorjaar van 2020 werden gebreken aan beide roeden geconstateerd en kreeg deze molen een draaiverbod. Niet veel later werd besloten, de roeden niet te herstellen, maar te vervangen door nieuwe.
Op 15 februari 2021 streek men de oude, toen al enige tijd kaalgezette, roeden waarna de nieuwe werden gestoken. Opvallend is de andere kleurstelling: de vorige roeden waren zwart geteerd, de nieuwe zijn lichtgeel. Het zal de molen hoe dan ook een andere uitstraling geven.
Op 25 februari draaide de molen weer.

 

aanvullingen

toelichting naam

Gezien de baard is aan te nemen, dat de naam 'De Vier Winden' bij de bouw in 1882 is gegeven. Mogelijk heeft ook de voorganger deze naam al gehad.

foto's

foto's