Molen De Paerel, Middelburg

geschiedenis

toestand

bouwjaar

1711

overgebracht na 1710

verdwenen

circa 1801

afgebroken

afkomstig van

Westzaan (De Timmerman) 1710

voorganger

Middelburg (De Bonte Molen)

geschiedenis

18-10-1709: Hendrik van Landschot had 18 oktober 1709 de helft in een oliemolen met huis en pakhuisgebouw gekocht in Middelburg aan de westzijde van de Vlissingseweg aan de stenen klinkheule in het blok bewesten het heilig kruis. De andere helft was al zijn eigendom. 

18-07-1710: Op 18 juli 1710 verkoopt hij in totaal 9/16 part aan diverse personen in een huizinge en pakhuisgebouw maar zonder de molen. De overige 7/16 parten bleef zijn eigendom.

26-02-1712: Op 26 februari 1712 kocht hij dezelfde 9/16 parten weer terug, nu in een huis, pakhuizen en oliemolen De Parel, staande aan de stenen kleinheule in het blok bewesten het heilig kruis op hetzelfde stuk grond.

[Dit moet dan de overgeplaatste oliemolen De Timmerman zijn geweest die in Middelburg een oudere oliemolen heeft vervangen. ]

Verdere eigenaren waren vanaf 1746 Jan der Kinderen en vanaf 1763 Laurens der Kinderen.

07-06-1767: Middelburgsche Courant,

In een advertentie waarin wordt aangekondigd dat op 3 september 1767 ’s middags om 2 uur in de herberg ‘De Zeven Sterren’ op Den Gooten Abeele, een oliemolen, genaamd ‘De Parel’ met pakhuizen, twee ‘knegtswooningen’, alsmede het annexe Speelhof, met huis en landerijen wordt verkocht met een grootte van 1 gemet en 277 roeden ‘haaimanland’. gelegen onder Koudekerke aan de Straatweg tussen de steden Middelburg en Vlissingen. Bij de verkoop waren de toebehoren en gereedschappen van de molen en losse goederen van huis en hof begrepen. Hierbij werd vermeld, dat deze acht dagen van te voren bezichtigd konden worden “ten Huize van Monsieur Laurens der Kinderen, op den Olymolen voornoemd”. 

06-08-1767: Middelburgsche courant

0p Donderdag den 3. September 1767. des nademiddags ten 2. uuren , zal in de Herberg de Zeven Sterren, op den Grooten Abeele, worden geveild de OLY MOLEN, de Parel, met deszelfs Pakhuizen, twee Knegts Wooningen , alsmede het annexe Speelhof met deszelfs Huizinge en Landeryen, groot een Gemet twee honderd zeven en zeventig Roeden Haaimansland, gelegen onder Koudekerke, aan de Straatweg, tusschen de Steden Middelburgen Vlissinigen; zullende de Palmslag precies ten vier uuren doorgaan. De Notitie van het Toebehooren en Gereedschappen der. Moolen , midsgaders losse Goederen van Huis en Hof, zyn benevens de Veil-Conditie agt dagen te vooren te zien ten Huize van Monsieur Laurens der Kinderen, op den Oly-Moolen voornoemd. Zynde dit Perceel ook uit de hand te Koop. 

23-10-1767: Op 23 oktober 1767 blijkt de verkoop van Laurens Derkinderen van een huis, land en een oliemolen genaamd ‘De Paere’ voor f 2766:13:4 aan Engelbert Johan van der Mandere een feit te zijn. 

Verder is er een akte uit 1796 waarin een oliemolen met de naam ‘De Paerel” wordt verkocht aan Colrenis Nousen voor 837 Vlaamse ponden en op 23 september 1797 blijkt de verkoop van de oliemolen en bijbehorende gebouwen dat de naam De Parel (zonder e) wordt gebruikt voor vermoedelijk wer dezelfde molen die wordt aangeduid als een Zeekere Olymolen de Parel met deszelfs pakhuysen, en twee knegts wooningen als mede Een Speelhof met deszelfs huysinge en Landerijen ter Nombre van 495 Roeden, idem nog 102 Roeden, samen 1 gemet 277 Roeden”.

03-12-1767: Middelburgsche courant
"Op den 11 December 1767 des Namiddags ten 2 uuren Precies, zal men op den OLYMOLEN, DE PAEREL, buiten de Vlissinsche Poort, Praesenteeren te verkoopen een Bruin Ruin Paard, een Fayeton en twee banken, een Narre-slee, diverse Tuigen en Hoofdstellen, eenige thuin sieraden en brandhout."

1767: Hij verkoopt (een helft?) van de molen 'De Paerel' in 1767 aan Johan Engelbert van der Mandere.

1770: In 1770 waren Van der Mandere en Elizabeth Claudoré wed. Der Kinderen eigenaar en vanaf 1772 deze Elizabeth alleen. 

1783: Van den Bosch en zn. kochten de molen in 1783.

In 1796 was Cornelis Nousen de eigenaar.

In 1797 was Adriaen Halfman eigenaar van molen De Parel.

16-06-1801: Middelburgsche courant

Publicque Verkooping van Planken, Ribben, Balken, Steenen en verderen AFBRAAK, aan de Olymolen de Paerel, op aanstaande Donderdag den 18 Juny 1801. des Nademiddags ten 3 uuren.

1801: In 1801 ging Halfman failliet en werd de molen verkocht aan Jacob van Driel en Hendrick van den Broeke. Van den Broeke verkoopt nog in hetzelfde jaar zijn helft 'daar bevorens de olymolen de parel op had gestaan' aan Van Driel, waaruit mag blijken dat de molen in dat jaar afgebroken is (waarschijnlijk zijn hier de partijen omgedraaid, want in 1823 zijn volgens OAT09057D017, beeldbank RCE, alle percelen in deze hoek eigendom van de weduwe van H. van den Broeke, Red.).

De oliemolen De Parel heeft nog tot 1801 gestaan, hij stond ten westen van de Vlissingseweg in het ambacht Koudekerke, het was de eerste molen gezien vanaf de Vlissingsepoort. Bronnen: Zeeuws Archief, rechterlijke archieven Zeeuwse eilanden nummers 1297 en 1298

 

Verder moet opgemerkt worden dat Roose meent dat het om twee verschillende molens gaat (De Admiraal en De Parel), terwijl Van Wijk dit als één en dezelfde molen behandelt.

Bronnen:
- "Molens en molenaars van Koudekerke", J. Roose, 1983, via www.koudekerke.info.
- "Molens in Middelburg", E. van Wijk, 1985. Verzameling H. van der Kaay.