Molen Broek en Lage Biezen, Hoekse Molen (1e), IJsselstein

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1589

verdwenen

1656

vernieuwd

voorganger

IJsselstein (Oude molen van Achtersloot)

opvolger

IJsselstein (Broek en Lage Biezen, Hoekse Molen (2e)/ Nieuwe- of Grote Molen)

geschiedenis

In de jaren tachtig van de 16e eeuw wilde men de waterhuishouding in het gebied ten westen van IJsselstein verbeteren door de beide molens aan de Achterslootse Molenvliet te vervangen door krachtiger molens. In plaats daarvan liet men Jan de Groot uit Delft een nieuwe molen bouwen volgens een uitvinding van Simon Stevin. Er werd een molenkade en Molenvliet aangelegd van het molenerf naar de Hogedijk bij Knollemanshoek, en een stenen brug in de Hogedijk gebouwd ter waarde van ƒ 135.

1590: Rond 1590 werd de laagste staende Broucksche molen by Ysselsteynvolgens het nieuw uitgevonden systeem van Simon Stevin uit Gouda verbouwd. De technische gegevens van de verbouwing waren:
lengte der wieken 37 voet; breedte 7 1/4 voet; kamrad boven 44 kammen; schijfloop boven 13 staven; schijfloop beneden 10 staven; kamrad beneden 48 kammen; kamrad middenlijn op het midden der kammen 4 2/3 voet; scheprad half middellijn 7 1/3 voet; breedte der lepels 1 1/3 voet; kommen onder 't peil 2 5/12 voet; verschil in hoogste en laagste waterstand 1 10/12 voet.
Doordat Stevin de schepraderen van zijn molens sterk verbeterde konden de molens meer water uitslaan.

Bron: The Dutch Marsh Mills of Simon Stevin - R.J. Forbes (1966)
Ron Couwenhoven, 29 juni 2014.

De molen werd om te beginnen veel te laat opgeleverd, voldeed ook verder niet aan de verwachtingen en vertoonde veel gebreken. De polder liet de molen toen door een andere aannemer repareren en van een normaal scheprad voorzien. Van de betaling aan Jan de Groot hield men het laatste kwart achter.

1656: In 1656 verkeerde de molen in vervallen toestand en werd hij vernieuwd. 

Bronnen:
- De molen van de polder Broek onder IJsselstein, in 1589 gebouwd naar de inventie van Symon Stevyn, door Jan de Groot te Delft, wesende complys ofte vennit van voorz. Stevyn, artikel door W.F.J. den Uyl in Oud-Utrecht nov. 1960.
- De Lopikerwaard II. Dorp en kerspel tot 1814, W.F.J. den Uyl. Beide verzameling H. van der Kaay.