Molen Weltevreden, Krimpen aan de Lek

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1845

verdwenen

2000

1910 onttakeld 2000 restant verplaatst

verplaatst naar

Krimpen aan de Lek (Weltevreden (verplaatst))

voorganger

Krimpen aan de Lek (De Karper)

geschiedenis

De voorouders van de huidige directeur Cees Boogaerdt, waren de oprichters van de Weltevreden. Ary en Bart Boogaerdt (twee broers) hadden al in 1777 een houtzaagmolen en een houtkoperij aan het Boerengat in Rotterdam. Ze leverden hout aan de Rotterdamse VOC-kamer. In 1811 verhuisde de houtkoperij naar Krimpen aan de Lek.

Tussen Rotterdam en Krimpen vestigde zich de ene na de andere scheepsbouwer. Het hout dat afkomstig was uit Duitsland en Oost Europa, werd aangevoerd over de Rijn. Houtkoperij Boogaerdt breidde snel uit in de jaren van sterke groei in de scheepsbouw. Omdat de houtzaagmolen door de toenemende vraag naar hout onvoldoende capaciteit bood, werd in 1845 een nog grotere houtzaagmolen gebouwd, De Weltevreden.
In 1845 liet Bernardus Boogaerdt Floris Kloos zijn oude molen (De Karper) vervangen, de fundamenten werden hergebruikt. Op 10 juni 1845 legde A.A. van der Linden de eerste steen. Het werd een zeskante molen op een rechthoekige onderbouw. Boogaerdt was zeer tevreden met het resultaat en noemde de molen Weltevreden.

Deze molen werd waarschijnlijk naar ontwerp van molenbouwer Floris Kloos gebouwd, die ook al eerder een molen te Alblasserdam had gebouwd.
Vanwege de grote hoeveelheid werk stichtte Boogaerdt in 1856 een stoomzagerij aan de oostrand van de bebouwde kom. Door huwelijk werd de familie ook bij de daar liggende scheepswerf betrokken.
Het bedrijf bleef expanderen en in 1856 bouwde de familie de eerste stoomhoutzagerij in Nederland. Het was voor Nederland een zeer unieke molen, die strijdt tegen alle logica in de molenbouw. De onderkant is vierkant, daarboven zat een achtkante omloop, de molen die daar weer boven zit was zeskant. Mogelijk werd in 1845 voor de zeskante bovenbouw molen De Karper gebruikt.

12 september 1863, Nieuw Dagblad van 's Gravenhage
Krimpen a/d Bek, 10 Sept. Heden nacht ten omstreeks een ure barstte boven deze gemeente een hevig onweder los. Een slag was vooral vreesselijk en deed een ongeluk duchten. Weldra vernam men ook dat de houtzaagmolen van den heer B. getroffen was. De opstaande roede was even boven de as afgeslagen. Later ! bevond men, dat, terwijl de verbrijzelde roede in oostelijke rigting nederviel, eenige stukken in tegengestelde rigting tot vrij groote afstanden waren weggeslingerd. Een splinter van eenige palmen lengte werd aan de westzijde van den molen over eind staande op een stapel eiken planken gevonden. De ligte splinter had de vrij zware plank geheel doorboord. Hoogstwaarschijnlijk heeft de bliksemafleider, langs den vlaggestok loopende, verdere en zeer noodlottige rampen verhoed, daar er op den geheelen molen geen zweem van brand is bespeurd. (N. R. Ct.)

In 1892 werd er ook naast de Weltevreden een nieuwe stoomzagerij en -schaverij gebouwd waarna het windmolentijdperk ten einde liep.
Op zaterdag 20 augustus 1910 brak er boven in de molen brand uit. Doordat de brandweer er snel bij was, en doordat twee schippers met een brandslang in een wiek omhoog klommen, kon een ramp voorkomen worden. De schade was echter toch zo groot, dat herstel van de molen niet meer lonend was. De bovenbouw werd gesloopt, in de vierkante onderbouw werd een nieuwe stoomzagerij gevestigd.
Nadien volgde nog verscheidene moderniseringen waarna in 1986 besloten werd een geheel nieuwe zagerij te bouwen
Het restant werd verplaatst naar de waterkant. Op 12 januari 2000 is door middel van een mammoetkraan het houten vierkant (45 ton) over het water een kleine 500 meter verplaatst naar zijn nieuwe plek, waar vroeger de scheepswerf van J. & K. Smit een scheepshelling had.
Bron: oa "Een molen in de geschiedenis, de geschiedenis in een molen", Zaagmolen Weltevreden Krimpen aan de Lek, 1992 Stichting Zaagmolen Weltevreden.
informatie van H. van der Kaay.