Molen bij erve Somersvord / Ter Hunnepe, Deventer

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1266

verdwenen

1808

geschiedenis

Het erve Somersvord werd met molen, wateren en waterlopen in 1266 door de bisschop van Utrecht geschonken aan een kloosterode om daar een nieuw klooster te stichten. Voorheen zat het klooster "in Horst Sancte Marie" nabij Deventer aan de Hunnepe, waarop ze een kleine watermolen hadden, zie Tenbruggencatenummer 08101. De nieuwe plaats bleek geschikter voor een molen.

Er rees in 1280 wel een geschil met de eigenaars van de watermolen bij de Olthof, middels een overeenkomst werd het water verdeeld, tot de molen bij de Olthof in 1281 toch werd afgebroken.

Vanaf 1353 groef Deventer aan een scheepvaartweg naar het oosten , de Schipbeek. Hoewel dit geen effect had op de werking van de watermolen, blijkt uit rekeningen vanaf 1498 dat de wind-korenmolen van Ter Hunnepe veel meer winst gaf dan de water-koren- en oliemolen.

Vanaf 1468 verkregen Clemens Derkszoon en zijn vrouw Catrina onderdak in het klooster, waarbij Clemens zich verplichtte toezicht op de korenmolen te houden bij afwezigheid van de molenaar. Tot 1488 was Johan Boynck de molenaar. Uit 1488, 1498 en 1499 zijn rekeningen van reparaties bewaard gebleven. Uit de 16e eeuw zijn diverse molenaars en reparaties bekend gebleven, de opbrengst van de watermolen was slechts gering vergeleken met de windmolen.

Tevens waren er strubbelingen over het water, met de eigenaar van de molen bij het Huis Dorth, stroomopwaarts, betreffende het vaak niet kunnen werken van de molen. Bij de molen lag een sluis voor de scheepvaart.

In 1578 werd de molen door brand verwoest, pas vanaf 1603 zijn er weer rekeningen van bekend. Van de herbouw van de korenmolen in 1602 door Derick Hermssen zijn tekeningen bewaard gebleven in het kloosterarchief, de oliemolen werd niet herbouwd.. Weer was er gereld onenigheid met de Dorther molen over het al dan niet schutten van het water, de schotten werden door de Dorthers omhoogetrokken of zelfs stukgeslagen of meegenomen.

Uit de 17e en 18e eeuw zijn berichten van reparaties bekend gebleven. In 1731 werd bericht dat de molen "bij gebrek van waeter den meesten tijt des jaars onbuikbaar" was.

Tot 1802/03 is er nog sprake van gezamenlijke verpachting van de water-en de windmolen, maar in 1811 blijkt de watermolen te zijn verdwenen. De molenkolk werd eind 1960-er jaren met huisvuil gedempt.

Bron: Molens, Mulders, Meesters, Hagens.
Verzameling H. van der Kaay.

 

Oprechte Haarlemse courant, 14-01-1808

Nyebroek, bij Deventer, den . Januarij. Hedennacht tusschen half 1 en ruim1 uur, ontstond alhier een zeer ongelukkige brand; de Koorn- en Olij-Molen wierd in dien korten  tijd door de allesvernielende vlam (welker Oorzaak men niet  weet) geheel in asch veranderd, waar door de Eigenaar Jan ter Steeg en de zynen, in de hartbrekendste droefheid zjjn gedompeld, vermits die Molen de enige steun van hun bestaan  uitmaakte; aan de herbouwing van hetzelve kan de ongelukkig  gewordene Molenaar, zonder behulp van zijn 'Mede-Mensch , niet denken , terwijl, 'er tot in standbrenging van zoodanige  Fabriek, met het daar bij behoorende, veel vereischt wordt; waarom men de vrijheid neemt de medelijdende uit te noodigen om, zoo veel hun gelieven zal, tot redding van den Molenaar, (welke, voor dat hem dit onheil trof, zoo zeer genegen was den verarmden Mensch te helpen) te willen overzenden, tot welker ontvangt de Scholtus van genoemde Ampt zich aanbiedt.