Molen Korenmolen (aan de Noorderstraat)/ Watermolen ?, Hoorn

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1560

verdwenen

na 1630

geschiedenis

Dit was zeer waarschijnlijk een standerdmolen, de functie zeer waarschijnlijk korenmolen.
De molen komt voor op de kaart van Jacob van Deventer, die het veldwerk omstreeks 1560 verrichte. In tegenstelling tot alle andere molens tekende Jacob van Deventer deze molen niet aan de binnenzijde van de wal, maar aan de buitenzijde. Staat op de kaart van Guicciardini, waarvoor het veldwerk omstreeks 1582 verricht is, aangegeven als torenmolen op het nieuwe rondeel. Op de kaart van Utenwael uit 1596 staat deze molen weer aangegeven als standerdmolen.
Dit deel van de stad is een uitbreiding buiten de wal van 1426; de nieuwe wal om deze uitbreiding werd omstreeks 1508 voltooid. Het is denkbaar dat de molen oorspronkelijk binnen de wal van 1426 heeft gestaan; gegevens zijn daar nog niet van bekend.
De geschiedenis van deze molen is nog niet bekend; ook niet of hier inderdaad gedurende korte tijd een torenmolen heeft gestaan. Ook is het mogelijk dat de molen bij de aanleg van het rondeel iets naar het noorden werd verplaatst; de kaarten zijn niet nauwkeurig genoeg om daar conclusies over te kunnen trekken.
Nico Jurgens, 16 jan. 2008.
-----

Vermoedelijk was dit een watermolen, bestemd om water vanuit de Tocht de stad in te pompen voor de waterverversing. In 1513 werd deze molen verplaatst vanaf " binnen in de stad, op den hoek van 't Monnikke-veld naer de Gou toe, welke plaetse noch heden daer van de Molen-werf hiet", naar "aen de wal op den voet van den tooren, die voor twee jaren aen den kant van de Tocht nieuw gebout was".
De molen komt nog voor op de kaart van Hoorn van Blaeu uit 1630.
Bron: website Hoorn en het binnenwater, Frans J.P.M. Kwaad. 

Mogelijk verviel de functie van de molen in 1624, omdat toen twee Westerkogge-molens werden gebouwd ten westen van de stad (molen 08622).
-----

Op een kaart uit het einde van de zestiende eeuw staat op deze plaats een torenmolen op een rondeel. Het is de enige keer dat deze molen als torenmolen staat weergegeven. Het is dus mogelijk dat dit inderdaad één van de ‘stadswatermolens’ was.
Volgens de beschrijving was een molen verplaatst naar "aen de wal op den voet van den tooren, die voor twee jaren aen den kant van de Tocht nieuw gebout was”. Een rondeel is geen toren maar wellicht dat de schrijver van dat stukje het begrip ‘toren’ wat ruimer nam. Op de kaart is niet te zien of er een watergang is en bijvoorbeeld een overwelfde achterwaterloop in het rondeel. Het rondeel lag wel tegenover de Tocht.

Op deze plaats is lang een molen blijven staan. Op latere kaarten staat een standerdmolen als symbool. Het zou dus ook nog kunnen dat meerdere molens op dit rondeel hebben gestaan.
Nico Jurgens, 29 mei 2012.