Molen De Leeuw, Harlingen/ Harns

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1852

verdwenen

1898

verbrand

afkomstig van

Harlingen/ Harns (De Leeuw)

voorganger

Harlingen/ Harns (Zuiderpoortsmolen / Zuidermolen)

opvolger

Harlingen/ Harns (De Leeuw / Molen van Friso)

geschiedenis

In 1845 werd de molen ten Oosten van de Kerkpoort gebouwd voor D.J. Sluiter. De molen werd in 1852 uit zijn failliete boedel verkocht aan Wijtze Hettes Hettema en zijn zoon Hette Wijtzes Hettema. In 1852 verplaatsten zij de molen van het ZO-bolwerk naar het ZW-bolwerk, naar de plek waar tot dan de Zuidermolen gestaan had.
Aangezien de stellingmolen meer ruimte nodig had dan de standerdmolen, vroegen de eigenaars op 20 augustus 1852 vergunning voor het vergroten van de molenwerf. Op 23 augustus kregen zij voor 99 jaar 18 vierkante ellen extra toegewezen, tegen ƒ 12 per jaar.

H.W. Hettema verklaarde op 6 september aan de secretaris der gemeente dat de overgebrachte molen vierkant van vorm was, dat de oude klippen gedeeltelijk waren hergebruikt, dat molenmaker D. van der Meer uit Harlingen de herbouw had uitgevoerd, en dat de oude molen niet op erfpacht maar op eigen grond had gestaan.

Na het omwaaien van De Bazuin in 1858 was De Leeuw de enige werkende korenmolen van de stad. Molenaar Jacob de Beer van de vernietigde Bazuin kocht in datzelfde jaar De Leeuw van de Hettema's, mede met door publieksacties ingezameld geld. De Beer verkocht de molen aan Pieter Friso, geboren in Zuidhorn, eerst bakker, later grutter in Grijpskerk. Een koopakte is nog niet gevonden, maar in 1878 leende Pieter 3000 gulden, dus waarschijnlijk is hij toen eigenaar geworden.

In 1891 huurde Pieter een meesterknecht, Luitzen Tijmens Koning, en verkocht de molen in 1894.
Leeuwarder Courant, 11 aug. 1894:
"UIT DE HAND TE KOOP tot25 augustus een puik onderhoudene, sterke ROGGE- en PELMOLEN, met veel gemaal, met eene nieuwe , groote VEESTALLING en een nieuw HEERENHUIS met PAKHUIS, alles op eene zeer gelegene plaats van vervoer.
Te bevragen bij P. FRISO te Harlingen."

Nog geen jaar later in 1895 ging Luitzen failliet en kocht Pieter de molen terug.

De molen brandde op 14 oktober 1898 tot op de grond toe af.
Schuitemakers Purmerender Courant, 19 okt. 1898:
"De korenmolen "de Leeuw", van den molenaar Friso, te Harlingen, is Vrijdagavond geheel afgebrand; aan blusschen viel niet te denken. In een uur tijds lag het gevaarte tegen den grond. De eigenaar, Friso, was voor zijne zaken naar de eilanden op reis."

Pieter Friso richtte ter plaatse een nieuwe molen op.

Bronnen o.a.:
- "Molens in en om Harlingen een rijke historie", Tj. Severein, 1990. Met dank aan H. van der Kaay.
- "molens, mensen, bedrijven, overzicht van vijf eeuwen Harlinger bedrijfsmolens op windkracht", drs. D.M. Bunskoeke, Beilen, 2016.