Molen De Lely / De Leley (walmolen), Leiden

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1730

verdwenen

1864

voorganger

Leiden (De Rijn (2e positie))

geschiedenis

Theodorus van den Berg: Grondinneming Molen de Lelie, 1861. Notulen BenW Inv.nr. 21-95 - 087.
Bron: Consessies en smalle diensten Leiden 1545-1930.

-----

Een gravure van Abraham Rademaker uit circa 1730 toont de Lely al als hij net gebouwd is, als opvolger van molen de Rijn. Naast de molen zijn zowel de buiten- als de binnen- Witte Poort te zien. Opmerkelijk is dat de binnenpoort zonder toren wordt afgebeeld, terwijl die toren er al in 1660 opgebouwd werd. Rademaker vervaardigde in zijn tijd veel historische prenten, van oude niet meer bestaande situaties. In dit geval kon hij het echter niet nalaten om die imposante nieuwe molen ook op zijn historische prent te tonen.
Latere prenten (Janson, 1781; van der Heiden, 1800; Clermans, 1840) tonen de werkelijke situatie. Hoewel van der Heiden zijn prent niet heeft kunnen afmaken, want de kap is niet ingekleurd, en de wieken ontbreken.
In 1789 maakte de Engelse kunstenaar Samuel Ireland een trip naar Nederland, en was onder de indruk van de imposante stadsmolens. Hij maakte onder andere deze ets van zijn ‘entrance to Leijden’ in de toen populaire ‘naïef realistische’ stijl. De achterste molen is de Lely. Kort voor de sloop van de molen maakte ook Johan Jongkind nog een impressionistisch schilderij van de Lely bij avond.

Informatie van Peter van Driel, 4 mei 2017