Molen De Oranjeboom / De Luis, Zaandam-West

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1700

verdwenen

1777

gesloopt

afkomstig van

Westzaan (De Oranjeboom)

geschiedenis

Oorspronkelijk was deze paltrok wagenschotzager afkomstig uit het naburige Westzaan. In 1700 kocht Pieter Poulusz. Huijsman de molen aldaar van zijn bouwheer Jacob IJsbrantsz. Zoet. Deze had De Oranjeboom in 1683 laten bouwen. Pieter Huijsman liet de molen verplaatsten naar Zaandam-West met behoud van zijn naam en functie. In 1707 liet Pieter Huijsman de molen tegen brand verzekeren in een assurantiecontract. Veel meer gegevens over de vroege periode van de molen zijn niet voorhanden.
In 1742 was de Oranjeboom het eigendom van Pieter Teunisz. Jonck, hij was loonzager met de molen.
Als laatste eigenaar van de Oranjeboom wordt genoemd Jan Blaauw, hij had de Oranjeboom gekocht van Pieter Jonck. Jan Blaauw verkocht de molen voor sloop in 1777. Op 1 oktober van dat jaar verbrandden de restanten van de Oranjeboom af tijdens de afbraak. Na het overlijden van Jan Blaauw, wordt in zijn boedelscheiding het erf van de gesloopte molen genoemd.

Hoe de molen aan zijn scheldnaam kwam is niet geheel duidelijk. Vermoedelijk stond de molen zeer dicht bij een collega, zodat de Oranjeboom werd gezien als “de luis in de pels” van zijn buurman.

Bronnen:
- “Duizend Zaanse molens” P. Boorsma 1968 blz. 85
- “de Zaende” 2e jaargang 1947 blz. 330
F. Rol, Zaandijk.