Molen De Oranjeboom, Westzaan

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1683

verdwenen

1700

afgebroken en verplaatst

verplaatst naar

Zaandam-West (De Oranjeboom / De Luis)

geschiedenis

Pieter Boorsma vindt maar weinig gegevens over deze paltrok. Arnold Sol, een Westzaanse amateur historicus, brengt door onderzoek meer inzicht in de geschiedenis van deze molen.
De Oranjeboom werd gebouwd in het jaar 1683. Op 9 september van dat jaar werd de windbrief van de molen uitgereikt aan Jacob IJsbrandsz. Zoet. De broer van Jacob Zoet, Lucas IJsbrandsz. Noomen, werkte met de paltrok Het Wapen van Westzaan. De vader van beide broers, IJsbrant Jan Luijtsz., was een Westzaner scheepsbouwer, dit beroep oefende hij samen met zijn broer uit.
Jacob Zoet trouwde in 1685 en ging toen wonen op het adres J.J.Allanstraat 119-121. Deze woning is vandaag de dag nog steeds aanwezig in Westzaan, in het deurkalf van deze woning bevindt zich een snijwerk met daarop De Oranjeboom afgebeeld.
Lang zou De Oranjeboom niet in Westzaan blijven staan. In 1700 verkocht Jacob Zoet de molen aan de Zaandammer Pieter Poulusz. Huijsman. Deze liet de molen afbreken en verplaatste hem naar Zaandam-West. Aldaar werd de molen opgericht aan en bewesten de Heerenwatering achter het oude station van Zaandam. De molen behield zijn doopnaam en kreeg er een scheldnaam bij nl. De Luis. Vermoedelijk had Huijsman de molen zeer dicht bij een andere molen laten plaatsen, zodat hij als het ware een luis in de pels voor die molen was.
De Oranjeboom werd in 1777 gesloopt, tijdens de afbraak raakten de restanten in brand en werden volledig in de as gelegd.

Bronnen:
- “van Kluft tot Weel” A. Sol 1989 blz. 19
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz. 219
F. Rol, Zaandijk.