Molen De Wachter / De Wagter / De Ruiter, Amsterdam

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1731

verdwenen

1903

1879 - 1903

geschiedenis

Vermelding: de "capitaale" verfmolen De Wagter met heerenhuis, pakhuizen, loodsen enz.
Bron: Gegevens over de Nijverheid van Amsterdam, bijeengelezen uit advertenties in de Amsterdamsche Courant 1667-1794 door Dr. Leonie van Nierop, 28e Jaarb. (1931) Amstelodanum, blz. 130.
-----

Guilliam van den Broecke (1659-1722) was zijdereder in de Tuinstraat. In die buurt woonden ook de werknemers, zoals de familie Jas in de Madelievenstraat, waar nu nog de gevelsteen 'Twijnwiel' te zien is.
Zijn zoon Paulus van den Broeke (1694-1761) woonde zelf ook eerst in de Tuinstraat, maar daarna woonden ze in de verfmolen (voor zijde) De Ruyter. Paulus en zijn zuster Sara van den Broeke (1689-1759) zijn overleden in het huis behorend bij de verfmolen De Ruyter, bij de Overtoom onder Slooten.
Bij een boedelscheiding in 1762, wordt over Slooten alleen gezegd:
"…. te bestaan in drie huijsen met derselver erven staande en leggende binne deese stad, en een Thuijn met zijn huijsing geleegen onder de banne van Slooten, alle hier naa breeder gemeld,
Een tuijn, met zijn huijsing, staande en leggende in de Slootere binnen polder aan de Maljapenkade, tusschen de Overtoom en de baarsjes, getaxeerd op ses hondert guldens. ƒ 600:-:-".
Hannie Peltzer, 7 maart 2023.

Jan Pieters Outman, wonende op De Eendracht (Tenbruggencatenummer 06660 k), leende 6 april 1725 ƒ 4000 van zijn oom Hendrik Pietersz Outman. Twee andere familieleden stonden borg: Pieter Outman wonend op de zoethoutmolen bij de Drie Baarsjes onder het gebied van Sloterdijk, en Hendrik Pieterszoon Outman wonend op de verfmolen De Wagter op het Jan Hanzenpad.
Stadsarchief Amsterdam, toeg. 5075, inv. 7853, pag. 212 e.v.
Arjen Lobach, 19 sept. 2023.
-----

Op de kaart van Jan Mol uit 1770 staat hier "Molen van de Ruyter".

Gebouwd als verfmolen, mogelijk later tot chocolaadmolen verbouwd.

Of deze molen een voorganger was van De Ruiter of dezelfde, is onduidelijk. Volgens het kadaster 1811-1832 was het toen een volmolen.
-----

16-04-1803: Oprechte Haarlemsche courant

S. Willeumier; A. van Riessen en D. Nolthenius, Makelaars, zullen op Maandag, den 25 April, 1803, te Amsterdam in' Oudezyds Heeren-Logement, verkoopea:

No. 3. Een capitaale hegte sterke VERFMOLEN, zynde een Bovenkruyer, genaamd DE WAGTER, met deszelfs Heeren-Huizinge, Erve, Pakhuis, Lootsen, fraaije Coupel en-verdere Getimmerten , benevens alle de losse en vaste Gereedschappen tot dezelve behoorende,' en een apart verhuurd wordend Woonhuis, mitsgaders een Huis, Tuin en Erve, (te zamen in één koop,) staande naast elkanderen", gelegen onder de Gerechte van Nieuwer-Amstel, op en ten einde van het Jan-Hanien-Pad, aan de Kostverlooren Wetering

No. 4. Een capitaale hegte sterke,VERFMOLEN, zynde mede een Bovenkruyer, van ouds genaamd de Zoethout- Moolen , dochthans DE HOOP, met deszelfs Huizinge, Erve, Pakhuis, Lootsen en verdere Getimmerten , alsmede alle de losse en vaste Gereedschappen, staande en gelegen onder de Gerechte en in de Banne van Sloterdykenz., by de drie Baarsjes, aan de Kostverlooren Wetering, tegenover No. 3 -"breder by Biljetten, en te bezigtigen, als No. 1. ca 2., des Maandags, Woensdags en Vrydags, en No. 3, en 4 , des Maandags, Woensdags en Saturdags, en op den Verkoopdag. De Bewyzen van Eigendom en Veilconditien zullen 4 dagen voor ca op den Verkoopdag te zien zyn, ten Comptoire vaa de Notarissen van Beem en Heidweiller , op de Heerengragt, by de Gasthuismolensteeg.

 

Van Houten kocht De Wachter met het oogmerk er een chocolaadmolen van te maken, maar verkocht hem in 1842 alweer aan Pieter Bouman, die houtkoper was.
Van Houten nam een deel van de techniek mee en verliet Amsterdam. Bouman behield o.a. de kantstenen. Bouman verkocht De Wachter binnen een jaar aan metselaar Rutger Rutgers en molenmaker Pieter Johannes Oudenes. Pas in 1858 kwam De Wachter in bezit van Matthijs van Cleeff die duidelijke banden met de chocoladeindustrie had (eig. molen De Zeeuw).
Bron: Verfmolens, in Mb. 53 Amstelodamum, blz. 108-118 door mr. J.H. v.d. Hoek Ostende
Theo Bakker, 21 mei 2013.