Molen De Gorter of De Duitzak, Oostzaan

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1692

verdwenen

1799

afgebroken en verplaatst

verplaatst naar

Assendelft (De Witte Dolfijn)

geschiedenis

Over de pelmolen de Gorter is niet veel opgeschreven. Net als een aantal van zijn collega’s, was de Gorter al volop in bedrijf toen hij zijn windbrief kreeg. De Gorter was gebouwd in het jaar 1692 en op 15 september in gebruik genomen. De windbrief voor de molen werd pas op 3 maart 1695 verleend aan Jan van Keeren.
In 1755 werd de Gorter gekocht door Pieter Brat uit Oostzaan. Oorspronkelijk dreef Brat samen met een compagnon een lijm- en prutkokerij in Oostzaan, later spreidde hij dus zijn belangen met de aankoop van deze pelmolen. Hij gebruikte de molen niet voor eigen gebruik, maar verhuurde hem aan Pieter Rep, voor een bedrag van Fl.300,- per jaar. Wat er na het overlijden van Pieter Brat in 1764, met de molen is gebeurd blijft vooralsnog onduidelijk.
Tegen het einde van de achttiende eeuw hebben de Zaanse pelmolens het zwaar te voorduren. De oorlog met Engeland is er de oorzaak van dat de scheepvaart grotendeels stil ligt, waardoor het moeilijk is om gerst te importeren. Een flink aantal molens kwam tot stilstand, veranderde van functie of werd gesloopt. De Gorter stond van 1788 tot 1790 stil, maar kwam daarna toch weer aan het werk. In 1798 is er voor de molen geen werk meer en werd hij verkocht. De nieuwe eigenaar is de firma Jan Smit & Zoon uit Assendelft. In opdracht van deze firma werd de Gorter in 1799 afgebroken en herbouwd op de plaats van de afgebrande papiermolen “de Witte Dolfijn”. Aldaar bleef de molen tot 1834 in bedrijf en werd toen gesloopt.

Bronnen:
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz.237
- “de Windbrief” 9e jaargang 1980 nr. 34 artikel T. Neuhaus over de familie Brat (uitg. Ver. De Zaanse Molen)
F. Rol.