Molen Varnebroekpolder, Heiloo

Heiloo, Noord-Holland
v

korte karakteristiek

naam
Varnebroekpolder
modeltype
Weidemolen
functie
poldermolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
06654 f
oude dbnr.
V5926
Meest recente aanpassing
media-bestand
Molen 06654 f Varnebroekpolder (Heiloo)
De molen op de oude standplaats

locatie

plaats
Heiloo
plaatsaanduiding
Aan de Hoevervaart
gemeente
Alkmaar, Noord-Holland
streek
Egmonder- en Bergermeer
geo positie
X: 109564, Y: 515545
N: 52.62553, O: 4.71618

constructie

modeltype
Weidemolen
krachtbron
wind
functie
inrichting
Stalen vijzel 70 cm diam.; een elektromotor die de vijzel aandrijft
plaats bediening
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
zelfkruier
vlucht
8,56 m<br>Oud-Hollands opgehekt
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
verplaatst
verplaatst naar
geschiedenis
Het Varnebroekmolentje is een weidemolen welke omstreeks het midden van de 19e eeuw moet zijn gebouwd. Het staat noch op de kadastrale kaart van 1821, noch op de in 1858 verkende topografische kaart aangegeven (NB Hij staat wel degelijk op de kaart van 1858! MHO 8 jan. 2008).
Aangenomen moet daarom worden dat het kort na 1858 is gebouwd (dus al eerder MHO), want in 1863 werd het 30 ha grote, toen aan één eigenaar toebehorende Varnebroekpoldertje bemalen door een kleine vijzelmolen met een vlucht van 8,56 m.
Het zomerpeil van dit poldertje lag in die tijd ongeveer gelijk met het normale peil van de Schermerboezem, zodat de opvoerhoogte maximaal ca. 0,6 m bedroeg.
Tot 1959 vond de bemaling uitsluitend plaats op windkracht.
In dat jaar is er onder in de molen een elektrisch aangedreven stalen vijzel geplaatst om de polder op peil te houden.

Aanvankelijk was de molen particulier bezit, de laatste eigenaar was P. Ligthart te Heiloo.
In 1962 werd de molen gerestaureerd.
In 1966, toen de gemeente Heiloo inmiddels eigenaar was geworden, kocht Natuurmonumenten stukken grond rond de molen van de gemeente Heiloo.
Uitdrukkelijk is de molen toen buiten de verkoop gehouden.
De molen dreigde als gevolg van de aanleg van de westelijke randweg om Alkmaar te verdwijnen.
Alkmaar annexeerde vanwege die randweg een stuk grond van de gemeente Heiloo, en hierop stond ook de molen. Vlak voor de annexatiedatum (1 okt. 1972) heeft de gemeente Heiloo die dus eigenaar was, de molen weggehaald en tijdelijk opgeslagen bij Openbare Werken.

In 1974 werd hij op een nieuwe standplaats in de gemeente Heiloo weer opgebouwd, in 1975 officieel in gebruik gesteld, en hij bemaalt daar de polder Het Maalwater.
De gebeurtenissen in 1974 waren aanleiding tot tendentieuze vragen in de Alkmaarse gemeenteraad, omdat een Alkmaars raadslid, dat niet goed was geïnformeerd, meende dat Heiloo de molen voor de neus van Alkmaar had weggekaapt.

Op onderstaand gedeelte van de topografische kaart van 1997 staan zowel de oude positie (pijl 1) als de nieuwe plek (pijl 2) aangegeven. Rechtsboven in rood de westelijke randweg om Alkmaar.

Eric Zwijnenburg, 16 dec. 2005.

aanvullingen

trivia
Kruiwerk: Zetelkruiwerk, zelfkruiing d..v. staartvin
Vang: Vlaamse vang, vangstok

De molen staat in het Noordhollands Molenboek van 1964 onder nr. 50.
In publicaties in de Alkmaarsche Courant in 1973-1976 wordt gesproken over een "aanbrengertje", een "petmolentje" [onjuist!], "troetmolentje", "weidemolentje" en "wipwatermolentje".