Molen Etersheimerbraak (1e), Etersheim

Etersheim, Noord-Holland
v

korte karakteristiek

naam
Etersheimerbraak (1e)
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
06653 m
oude dbnr.
V7004
Meest recente aanpassing
| Conversie

locatie

plaats
Etersheim
plaatsaanduiding
aan de zuidelijke ringdijk
gemeente
Edam-Volendam, Noord-Holland
streek
De Zeevang
kadastrale aanduiding 1811-1832
Etersheim en Zuidschardam A (2) 180 Polder de Braak
geo positie
X: 130524, Y: 509935
N: 52.57646, O: 5.02614

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
achtkante bovenkruier
inrichting
Vijzel 1,40 m Ø
plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
binnenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
vlucht
21,60 m
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
verbrand
geschiedenis
De Etersheimer Braak is, zoals de naam zegt, ontstaan na een doorbraak. Op 7 april 1633 werd aan Rijnoult van Brederode, Heer tot Veenhuizen, Spanbroek, Oosthuizen en Etersheim, door de Staten octrooi verleend tot bedijking van drie braakjes, gelegen in zijne heerlijkheid Etersheim, te zamen groot omtrent 50 morgen.

De 48 ha grote polder werd in 1632 bedijkt en maalt sindsdien bij wijze van onderbemaling, met een opvoerhoogte van 2,20 meter, uit op de de polder De Zeevang. Vanaf 1632 is er dus ook een molen geweest.

Als bijzonderheid wordt in 1864 vermeld, dat de vijzel 8,50 m was belubd en dat de middelbalk lang was 10,15 m.

Op 13 juni 1882 verbrandde de molen na blikseminslag. Hierbij kwam de vrouw van de molenaar om het leven. Direct werd de molen herbouwd. Opmerkelijk is, dat in 1882 werd gekozen voor een nieuw te bouwen molen, hoewel er in de nabijgelegen Beemster op zich voldoende sloopmateriaal beschikbaar was.

Bronnen:
- Nederlandse Molendatabase.
- "De zeeweringen en waterschappen van Noordholland", Mr. G. de Vries Azn., 1864.

aanvullingen

trivia
De "Etersemmer Watermolen" wordt onder no. 28 genoemd in de verpondingen van 1733.
Willem van der Hoeven, 10 mei 2008.
-----

Purmerender Courant, 18 juni 1882:
"OOSTHUIZEN. Dingsdagavond jl. werden in deze gemeente drie molens door den bliksem getroffen, waarvan twee geheel verbrandden. De molenaar uit den molen van de Zeevang [Tenbruggencatenummer 01156 d] had nog den tijd om met zijne vrouw en zes kinderen te vlugten. Treuriger lot trof echter de molenaar uit de Etersheimer braak; geheel verschroeid en met half verbrande kleeren, wist hij uit den brand te ontkomen, doch zijne vrouw is daarin noodlottig omgekomen. De molen is geheel uit elkander geslagen. Op 100 meters afstand rondom de ruïnen vond men weggeslingerde stukken hout. Beide molens waren in de Onderlinge Noordholl. Brandwaarborg-Maatschappij te Oudkarspel verzekerd en de schade werd reeds door Heeren Directeuren ten volle genoegen van de verschillende besturen in der minne geregeld.

Bij de plaats gehad hebbende brand van de Molen in de Etersheimerbraak, heeft de Molenaar niet slechts alleen zijn Vrouw verloren die in de vlammen omgekomen is, maar alles van Have en Goed, er was niets tegen brandschade verzekerd.
Die man moet geholpen worden, aléén kan ik dat niet doen. Mogten er zijn die mijne zienswijze toegedaan zijn, welnu, hij zende mij iets - dan hebben wij ten minste het bewustzijn dat, wat door ons hersteld kon worden, is gedaan.
Oosthuizen, 17 Juni 1882. J.P.M. Oosterman."

Purmerender Courant, 5 juli 1882:
"AANBESTEDING
Het Dagelijksch Bestuur van den Etersheimer Braak zal op Woensdag 12 Julij a.s., besteden: HET BOUWEN VAN EEN ACHTKANTEN WATERMOLEN.
Het bestek ligt ter lezing en de teekening ter inzage bij J. Francken Az. te Wijde-Wormer, bij wien nadere inlichtingen te verkrijgen zijn.
C. Kaaskooper, Voorzitter.
D. Nooij, Secretaris."