Molen Het Oude Big, Assendelft

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1653

verdwenen

1685

verplaatst

verplaatst naar

Koog aan de Zaan (Het Oude Big)

geschiedenis

Het bouwjaar van de enige pelmolen die Assendelft ooit rijk is geweest is nimmer gevonden. Het Oude Big, die werd gebouwd als een dubbele oliemolen, werd voor het eerst genoemd in een hypotheekakte uit 1653. In dat jaar nam Pieter Allertsz. Koning een hypotheek “op syn dubbelde olymoolen de Big, aan de Delft.”
Pieter Koning overleed omstreeks 1660. Op 24 februari 1662 verkochten zijn erfgenamen Dirk en Allert Pietersz. Conink, Het Oude Big voor een bedrag van Fl.1375,- aan de Westzaner Simon Cornelisz. Kuiper.
Simon Kuiper zou niet erg lang met de molen blijven werken. Op 3 april 1666 bood hij de molen ter veiling aan. Een en ander werd als volgt in de boeken beschreven, “Op 3 april 1666 presenteert Simon Kuiper te vercoopen een dubbele olymolen genaemt de oude bigge... opte nieuwe wegh in de banne van Assendelft, met alle zijne olybacken en gereetschap: 13 olytonnen, 2 sesters d’eene geijct. D’ander ongeijckt, 2 backen groot ontrent 80 amen ‘t samen.” De molen werd voor Fl.820,- gekocht door Claas Gerritsz. Ouwekees, die hoogst waarschijnlijk met twee compagnons samenwerkte, nl. Pieter Arentsz. Fijn en Jan Dircksz., beide afkomstig uit Westzaandam.
Het vermoeden bestaat dat deze drie heren Het Oude Big hebben verbouwd tot gerstpelmolen. In welk jaar dat precies gebeurde is niet bekend.
Op 6 april 1681 werd Het Oude Big verkocht, wat als volgt werd omschreven, “1681, 6 april. De voogden van de minderjarige kinderen van Claas Gerritsz. Oudekees vercoopen de gerstmolen Het Oude Bigh, aan Jacob Arentsz. Bode ¼ part, Jasper Roelofs ¼ part, Pieter Adriaansz. van Someren ¼ part, Willem Isaksz. 1/8 part, Claas Jansz. Lijde 1/8 part, te samen voor Fl.492,-.” Dit zeer lage bedrag dat er voor deze pelmolen werd betaald laat in ieder geval zien dat er iets aan Het Oude Big mankeerde. Wat is niet bekend.
Op 17 januari 1685 kocht de Amsterdammer Jan Albertsz. Drebbel de gehele molen van diens aandeelhouders. Ditmaal verwisselde Het Oude Big voor Fl.1500,- van eigenaar. Enkele maanden later, op 3 mei van dat jaar, deed Jan Drebbel de molen voor hetzelfde bedrag over aan de twee Kogers Jacob Arentsz. Boot en Willem Pietersz. Backer. Het is zeer aannemelijk dat deze beide heren de molen nog in hetzelfde jaar hebben doen verplaatsen naar Koog aan de Zaan. Aldaar bleef de molen onder zijn oude naam tot 1791 in bedrijf.


Bronnen:
- "Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz. 208-209
- “De molens te Assendelft” P. Boorsma 1942 blz. 26-27
F.Rol, Zaandijk