Molen De Haan, Bolsward/ Boalsert

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1659

circa ?

verdwenen

1874

voorganger

Bolsward/ Boalsert ((standerdmolen))

geschiedenis

De voorganger van de molen werd vernietigd door een storm in 1659. Hij staat op de kaart van Jacob van Deventer als de eerste molen buiten de stad aan de westzijde. Hierna werd de molen herbouwd. Het is niet zeker dat dat direct als bovenkruier was. In de tweede helft van de 17e eeuw werden echter op veel plaatsen in het land de oude standerdmolens vervangen door nieuwe bovenkruiers dus het is wel goed mogelijk.

(deel-) eigenaren en / of molenaars (lijst niet volledig, wel chronologisch):
1659-1667: Rienck Dirckx,
1667-1692: Dirck Riencx
1692-?: Albert Hendrix
1659-1692 (na): enige bakkers
1705: Jurjen Joostens (molenaar)
1711: Ynte Joostens (molenaar)
1713 (ca): Lieuwe Aukes (molenaar)
1711-1723 (ca): burgemeester Aagma c.s.
1711-1723 (ca): weduwe Sybren Freerks
? (na 1723)- ? (voor 1745): Pieter Aukes
? (na 1723)-1745: Gerben Willems
?-1750: Gerben Willems jr.
In 1749: werd de molen gedreven door Djuwke Fongers, weduwe van Gerben Willems
1750-1795: Fetze Lieuwes
1750-1781: Eke Idses (zijn erven tot 1783)
1750-1764: Klaas Harmens
1774-1783: Klaas Jans (Molenaar)
1783-?: Jan Molenaar (zoon van Klaas Jans)
1783-?: Dirk Rommerts
1805-1832 (na): Sytze Djurres Westerbaan, echtgenoot van Tjetske Jans Molenaar, (dochter van Jan)
1811 (voor)-1814: Tjeerd Andries van der Meulen (tot 1818 Maaike Johannes Oudeboon, zijn weduwe)
1832 (na)-1862: Dirk Roos van Mesdag
1862-1874: weduwe A.E. van Mesdag Fockens)
1874: D. H. Hilarides, uitbater van de naastgelegen herberg, kocht de molen voor de sloop.

Sytze Djurres Westerbaan was rond 1830-1832 niet alleen volledig eigenaar van De Haan, maar ook van De Hoop, dbnr. 4670.


Uit de periode juni 1819 tot april 1821 zijn productiecijfers van De Haan bekend, uit een bewaard gebleven boekje van een controleur op de belasting van het gemaal. Op de molen werd zowel tarwe als rogge vermalen. Topmaand was januari 1821 met 440 zakken gemalen graan, slechts enkele maanden eerder was het dieptepunt met 193 zakken.

De molenaar van De Haan, Fetze Lieuwes, vroeg en kreeg in 1761 met zijn compagnons Eke Idses, molenaar Cornelis Dirks en de Workumer koopman Wijtze Fockes, toestemming voor het bouwen van een eekmolen nabij De Haan. Dit ging echter toch niet door, maar vier jaar later bouwden zij wel een eek- en zaagmolen aan de Leeuwarder Vaart op de plek van een afgebroken pelmolen (dbnr. 8151). De nieuwe molen betrof de Molen van de gebr. Schoonhoff.

In de Bolswarsche Courant van 9 april 1874 bood Dirk Roos van Mesdag zijn rogmolen met toe- en aanbehoren voor afbraak te koop aan (dat is onwaarschijnlijk, want hij was al in 1862 overleden dus het zal zijn weduwe geweest zijn, Red.). Van het afbraakmateriaal werd ondermeer de kap van de nog resterende schuur gemaakt.

Bronnen o.a.:
- artikel door Drs. D.M. Bunskoeke in De Utskoat nr. 57. Met dank aan H. van der Kaay.
- artikel De Eekmolen van Bolsward, door D.M. Bunskoeke in De Utskoat nr. 88, nov. 1997. Verzameling H. van der Kaay.
- Woonachtig tussen twee molens III en IV, art. door Bauke Jansen in De Utskoat nr. 102, juni 2001 en nr. 103, sept. 2001.
- Bolsward: het molenhart van Westergo, door D.M. Bunskoeke, tijdschrift De Molenaar van 12 december 1989.

nog waarneembaar

Bij de familie Nauta aan de Harlingerstraat is de gevelsteen ingemetseld aan de buitengevel aan de St. Jozefstraat.
De gevelsteen (nr 41) staat afgebeeld in het Tijdschrift voor molenstudie (TIMS)
Nr.20, 2003, themanummer Molens op Gevelstenen dat door Nel Scholten-Ballast is onderzocht en samengesteld.

De steen is echter in 2000 ingemetseld in de zijkant van een woning aan de Harlingerstraat nr.8, mogelijk is er verwarring ontstaan met de korenmolen die daar vlakbij gestaan heeft.
De steen is eigendom van de Stichting Bolswards Historie, eerder was de steen eigendom van de familie J. Nauta.
Deze molensteen behoord bij dbnr 8150