Molen (standerdmolen), Bolsward/ Boalsert

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1542

verdwenen

1659

storm

afkomstig van

Bolsward/ Boalsert ((standerdmolen))

opvolger

Bolsward/ Boalsert (De Haan)

geschiedenis

Jacob van Deventer beeldt rond 1560 vier korenmolens af rond Bolsward, twee ten noorden en twee ten westen van de stad (kaart zie dbnr. 14945). De meest noordelijke (dbnr. 14945) en meest westelijke standerdmolen (dbnr. 14940) zijn op de kaarten van Schotanus uit 1698 en 1718 verdwenen. Beide andere molens van Van Deventer, dbnr. 14947 en deze molen op de positie van de latere stellingmolen De Haan, staan nog wel op de kaart van Schotanus.
-----

Bunskoeke geeft uitgebreide informatie over deze molen in zijn artikel. Het onderstaande is een beperkte samenvatting.

Deze standerdmolen is de eerste molen op deze positie en is in 1542 hier, samen met het molenaarshuis, naartoe verplaatst. Destijds werden er reparaties aan de stadswal en gracht uitgevoerd en werd er een rondeel gerealiseerd direct voor de Blauwpoort waar de molen eerst stond. De molen en het molenaarshuis moesten plaatsmaken voor het rondeel.

Eigenaren ten tijde van de verplaatsing waren pastoor Gerit (ook: Gerryt) Dirckszoon, Martzen (ook: Maertyen) Nannedochter en Thryn (ook: Tryn) Georgensweduwe.

Als voorwaarde voor de nieuwe positie werd gesteld dat in geval van oorlog de stad kon gelasten dat de molen en het huis afgebroken moesten worden, zonder kosten voor de stad.

In de latere pachtovereenkomst werd de molen de 'henste' of 'naeste' molen buiten de Blauwpoort genoemd, waarmee de relatie met de molen direct westelijk van de Blauwpoort op de kaart van Van Deventer is gelegd.

Molenaars in de 17e eeuw waren o.a. Tyaardt Wiebes, Willem Brongert en in 1653 Marten Lieuwes. De laatste molenaar van deze molen (en de eerste van de nieuwe molen) was Rienck Dirx. Hij was tevens (mede-)eigenaar door koop van (een deel van) de molen van Adam Hendrix.

Bron: D.M. Bunskoeke, 'Bolsward: het molenhart van Westergo'', tijdschrift De Molenaar van 20 december 1989.
-----

Na de storm van 1659 waarbij de standerdmolen vernietigd werd, werd de molen herbouwd. Het is niet zeker of dat direct als bovenkruier was. In de tweede helft van de 17e eeuw werden echter op veel plaatsen in het land de oude standerdmolens vervangen door nieuwe bovenkruiers dus het is wel goed mogelijk.