Molen Zuidplaspolder, Molen 8, Kortenoord

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1836 - 1837

circa

verdwenen

1879

geschiedenis

Molen nr 8 van de Beteugelingswerken van Kortenoord.

In 1836 (toen de eerste Nederlandse gietijzeren assen werden gegoten) verkreeg de befaamde technicus Gerhard Roëntgen als directeur van de Nederlandse Stoomboot Mij. of de Nederlandse Scheepsbouw Mij. (beiden worden genoemd) in Rotterdam het octrooi op een door hen uitbedacht gietijzeren as. Het betrof er een van het model zoals wij dat nu kennen. Hier werd wel een proefas vervaardigd, die geplaatst werd in de benedenmolen no. 8 van de Zuidplaspolder te Moordrecht. Deze droogmakerij dateert uit 1835-1838. Er werden daarvoor zo'n 30 molens gebouwd van het type Kinderdijk/ Tweemanspolder (te Zevenhuizen). De proef lukte goed en zal zeker als referentie gebruikt zijn bij verkoop van de latere sessie assen.
Jerry Vondeling.

Later is het 3e scheprad geamoveerd en een 2e onderwiel geplaatst

Purmerender Courant. 22 juni 1870:
"Uit Moordrecht wordt van 18 Junij gemeld: Gisteren morgen, omstreeks 10½ ure trof de bliksem een der roeden van den watermolen no. 8 van den Zuidplaspolder onder Nieuwerkerk a/d IJssel. De roede werd ter halver lengte gespleten, zonder dat er verdere noemenswaardige schade is aangericht, schoon de bliksem blijkbaar den molen tot den beganen grond heeft doorloopen. Ook de molenaar en zijn gezin kwamen met den schrik vrij."

Op 20 juni 1879 werd de molen op een veiling in Moordrecht verkocht, samen met molen nr. 9 aan A. Luijendijk voor ƒ 1110.

In 1877 verkocht aan C. Klaassens de bovenas en roeden voor ƒ 350.

De aannemer/bouwer van deze molen was verplicht een natuurgetrouw model van deze molen te vervaardigen op schaal 1:20.
Dit model werd toevallig rond 1965 ontdekt bij opruiming van een rommelzolder van de T.H. te Delft. De toenmalige directeur van De Hollandse Molen, Arie de Koning kreeg het in handen en bracht het bij mij. Het gehele binnenwerk met de 3 schepraderen t/m de koningsspil ontbrak. In de 1980-er jaren werd het door mij voorzien van een "metselwerk" fundatie plus krimp, scheprad en gangwerk. Het staat in het museumpje van De Hollandse Molen in Wijk bij Duurstede. Er werden van 3 soorten Zuidplas-molens modellen op schaal 1:20 gemaakt.
De vijzelmolen staat te Parijs in een museum. Het model met hellend scheprad stond in een gebouw v/h Openluchtmuseum te Arnhem, waar het verloren ging door brand, met nog een zeer fraai opengewerkt model van de Hoekmolen te Heikop.
Jan den Besten, 17 november 2005.