Molen Zuidplaspolder, Vijzelmolen A, Moordrecht

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1835 - 1836

circa

verdwenen

1879

geschiedenis

Het bemalingssysteem van de Zuidplaspolder

Beneden-vijzelgemaal (1e trap, polder naar Vijzelboezem)
Bestaande uit 8 (later 9) vijzelmolens, deze molens voerden het water aan dat
door het Boven-vijzelgemaal werd afgevoerd, waarvan
er 4 (later 5) stonden in de gemeente Moordrecht, gemerkt F (vanaf 1858), G, H, I en K en de andere 4 onder Broek c.a. gemerkt O [moet zijn Q (MHO)], R, S, en F [moet zijn T, F kwam pas later (MHO)].

Boven-vijzelgemaal (2e trap, Vijzelboezem naar Ringvaart)
bestaande uit 10 (later 9) vijzelmolens gebouwd op de Ringdijk, het water uitslaande op de Ringvaart, waarvan er 5 stonden in de gemeente Moordrecht gemerkt A, B, C, D en E
en 5 (later 4) onder Broek C.a. en Waddinxveen gemerkt L, M (tot 1858), N, O en P

Beneden-schepradgemaal (3e trap, Ringvaart naar Lage Boezem)
bestaande uit 7 molens, gemerkt no.2, 3, 5, 7, 8, 9 en 10. het water uit de ringvaart in de Lage Boezem brengende. Staande aan de Lage Boezem, in de gemeente Nieuwerkerk aan den IJssel.

Boven-schepradgemaal (4e trap, Lage Boezem naar Hoge Boezem en de IJssel)
bestaande uit 5 molens gemerkt No.1, 4, 6, 11 en 12 Staande op de Hoge Boezemkade, in de gemeente Nieuwerkerk aan den IJssel en Moordrecht

Het gehele getal molens bedraagt dus 30, waarvan 12 staande en 18 vijzelmolens.

De Zuidplaspoldermolens:
Het gemaal bestond tijdens de droogmaking uit de volgende maalwerktuigen:

De Beteugelingswerken aan de Kortenoordt:
van de molens 1 t/m 12 waren de molens 1,2 en 3 beteugelingsmolens.

Bovenvijzelgemaal onder Moordrecht
Letters A,B,C,D,E,H,I,K,

Bovenvijzelgemaal onder Waddinxveen
Letters L,M,N,O,P

Benedenvijzelgemaal onder Waddinxveen
Letters Q,R,S,T,

1 achtkante molen onder Waddinxveen
1 wipmolen onder Waddinxveen

1 bovenstoomvijzelmolen, vijzeldiameter 1,65 m
1 benedenstoomvijzelmolen, vijzeldiameter 1,65 m

Vijzelmolen A, Bovenvijzelgemaal gemeente Moordrecht
8k vijzelmolen
Vlucht 27,50 el (= m)
Aantal omwentelingen van de vijzel 1:54
Diameter van de vijzel 6.70 el
Spoed van de vijzel 1.80 el
Helling van de vijzel 25 graden

Aanbesteding op 21 maart 1835
Aannemer A. van Keulen uit Kralingen voor de somma van ƒ 23.100
Borgen: Gerrit Zieren uit Kralingen en Pieter Bravenboer uit Hillegersberg
Totale stichtingskosten ƒ 25.886,55
Lengte der palen 15 ellen
Opgeleverd en in bedrijf gesteld 23 april 1836
Buiten dienst gesteld

Blijkens een pamflet wilden dijkgraaf en heemraden van de Zuidplaspolder op 20 juni 1879 twaalf molens openbaar verkopen, elf achtkante en een ronde stenen molen, in de gemeenten Moordrecht en Nieuwerkerk aan den IJssel. De bedoeling was om ze te laten afbreken, doch kopers konden ook vergunning vragen om ze in te richten tot woning of als bedrijfsruimte. De molens waren ook uit de hand te koop. Informatie bij de 1e opzichter L. Exalto te Moordrecht.
Info Kees Vanger, Molenprikbord, 25 maart 2016.

Verkocht: veiling gehouden op 20 juni 1879 in Moordrecht aan W. Loh voor ƒ 700
In 1877 verkocht aan R. Terbrink de ijzeren as voor ƒ 200
In 1877 verkocht aan J. van Esch een roede voor ƒ 70
In 1877 verkocht aan de Hargpolder een nieuwe roede voor ƒ 145
In 1877 verkocht aan de Hargpolder een nieuwe staart voor ƒ 95

Molenaars:
Hendrik Swieb 1836/31 december 1855
geb. te Bleiswijk in 1807, overl. 31 januari 1856

Barend Swieb 1 januari 1856/31 december 1876
is oudste zoon van Swieb, Barend trouwt met Teuntje Matze. Hun zoon Jan blijft in Moordrecht wonen met zijn vrouw Dirkje Neeltje Verstoep (dochter van molenaar Cornelis Verstoep).

Informatie van en onderzoek gedaan door L. van den Bos.