Molen De Ooievaar (vh. Holtermansmolen), Terwolde

Terwolde, Gelderland
v

korte karakteristiek

naam
De Ooievaar (vh. Holtermansmolen)
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01858 bis
oude dbnr.
V17263
Meest recente aanpassing
| Fotobijschrift
media-bestand
Molen 01858 bis De Ooievaar (vh. Holtermansmolen) (Terwolde)

Foto: Thomas Griffioen, 19 mei 2007

locatie

plaats
Terwolde
plaatsaanduiding
Wijkseweg 3
gemeente
Voorst, Gelderland
streek
Veluwe
geo positie
X: 204072, Y: 476207
N: 52.27169, O: 6.10616

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
achtkante bovenkruier, riet gedekt
inrichting

Eén koppel 17der Franse en één koppel 17der kunststenen (die laatste eventueel elektrisch aangedreven); drie silo's en mengketels; elevator; sleepluiwerk

versieringen

Baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met de opschriften 'Anno 1988' en daaronder 'De Ooievaar'. Onderaan de baard een blauwe cartouche met daarop de afbeelding van een ooievaar.

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
plaats kruiwerk
bovenkruier
vlucht
25,20 m
vang
stalen bandvang,
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 639 binnen 1989 1990 binnen 2015 25,20
Derckx ✉︎ 638 buiten 1989 1990 buiten 2015 25,20
wiekverbeteringen

Wiekvorm:

binnenroede systeem Ten Have met van Bussel-achtige stroomlijnneus; 

buitenroede Oud-Hollands

over de as

De as was van het fabricaat D.A. Schretlen & Co, Leinen 1877 no 144

Deze as was gegoten voor de Witte Molen te Nijmegen waar hij tot de brand in heeft gelegen.

Deze as is in 1987 in Terwolde geplaatst en was dus precies 100 jaar oud.

Informatie van Bert van Rijswijk, Twello.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Gieterij Hardinxveld ✉︎ 33 1989 1990 2015
Schretlen & Co, D.A. ✉︎ 144 1868 1987 1990 05,15
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
circa
verdwenen
verbrand
geschiedenis

Deze molen was de derde molen op deze plaats. De eerste molen was een merkwaardige grondzeiler, die in 1854 Abraham Ledeboer werd gebouwd. Bijzonder was het wiekenkruis, dat circa twee meter boven de grond draaide! De zeilen werden vanaf een soort verrijdbare lorrie bediend. Deze grondzeiler kwam in 1859 in bezit van de Fam. Dieperink. In 1896 werd deze molen door brand verwoest.

De tweede molen was een met riet gedekte stellingmolen. Tot 1948 werd de molen bemalen door de fam. Dieperink. In dat jaar werd de molen bezit van de Fam. Vorderman. In 1967 werd de nog in gebruik zijnde molen gerestaureerd.

Op 5 april 1973 werd de molen door brand vernield. Op initiatief van de Stichting Herbouw Terwoldse Molen werd in januari 1986, 100 meter ten westen van de oude locatie, begonnen met de bouw van het onder-achtkant.

Voor het boven-achtkant werd gebruik gemaakt van de onttakelde Holtermansmolen uit Deventer (Tenbruggencatenummer 01012). Deze molen werd vermoedelijk in 1640 gebouwd als poldermolen. In 1740 werd hij naar de Zaanstreek verplaatst en ingericht als oliemolen. In 1814 kwam de molen naar Deventer, waar hij tot 1881 dienst deed als oliemolen en daarna als korenmolen. Op 2 april 1987 werd het herstelde achtkant in Terwolde op de stenen voet geplaatst.

De herbouw liep forse vertraging op; zo stond de molen bijna 2½ jaar met romp, kap en bovenas, waarna de laatste alsnog werd afgekeurd en vervangen door een nieuwe. Pas toen kon de herbouw worden voltooid; op 26 oktober 1990 werd De Ooievaar officieel in gebruik genomen.

Constructie-technisch gezien was deze herbouw niet eenvoudig: omdat het oude achtkant van de Deventer Holtermansmolen voor de herbouw in Terwolde te laag was, bleek het noodzakelijk om het metselwerk van de onderbouw ca. 1 meter hoger op te trekken onder het rietdek door. Ter plaatse van de onderste ramen in het rietdek ligt het ondertafelement van het houten achtkant.

In de molen was een maalderij gevestigd die aan bakkers in de omgeving leverde.

In de nacht van 31 augustus 2015 vloog de molen na blikseminslag in brand, en werd grotendeels verwoest.

Bron: Nederlandse Molendatabase.
-----

De in 2015 verbrande molen heeft twee assen gehad.
De eerste was Schretlen 0144. Dat vind ik bij de Witte molen in Nijmegen (Tenbruggencatenummer 00266). Toen die molen verbrandde, werd de as afgekeurd en later in Terwolde gestoken. Mallisse cs. accepteerden dit niet en dwongen de (arme) Stg een nieuwe as te laten gieten. Die as is in 2015 verongelukt.
Tot zover de feiten. Ergens op een database vond ik een relatie met de molen van Bardowick (Niedersachsen). Onbewezen feit: de in Terwolde afgekeurde as draait nu in Bardowick. Bij Kleeberg staat die molen nog zonder kap.
Dick Zweers, 24 sept. 2016.
-----

Helaas is de molen afgelopen zomer (2015) weer afgebrand. De bliksem sloeg in, en er was geen redden meer aan. De molen is echter wel goed verzekerd, hij wordt momenteel weer herbouwd. Als het goed is moet hij er begin 2017 weer staan.
Jelle Wijngaards, 9 feb. 2016.

aanvullingen

trivia

De achtkante stellingmolen had een stenen onderbouw, rietgedekte kap en achtkante bovenbouw

Wiekenvorm
Binnenroede systeem Van Bussel met Ten Havekleppen; buitenroede systeem Fauel

Wiekenkruis
Fabricaat: Derckx buitenroe nr 0638 jaar 1989 / steek 1990
Fabricaat: Derckx binnenroe nr 0639 jaar 1989 / steek 1990

Bovenas
Fabrikaat: Schretlen & Co, D.A. nr 0144 jaar 1868 steek 1987 verdwenen 1990
Fabricaat: Gieterij Hardinxveld nr 0033 jaar 1989 steek 1990 verdwenen 2015

Overbrengingen
Bovenwiel 63 kammen
Bovenbonkelaar 31 kammen, steek 13,0 cm.
Spoorwiel 87 kammen
Steenschijflopen 26 staven, steek 10,0 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 6,80
Hoogte van de stelling: 7,25 m.
Molenmaker: Fa. Groot Roessink, Voorst (1987) ; Fa. Groot Wesseldijk, Laren (1990)

Over de naam:
De naam "De Ooievaar" is ontleend aan de in 1973 verbrande voorganger. De ook wel gebruikte aanduiding "Holtermansmolen" verwijst naar de herkomst van het achtkant van de huidige molen.
Literatuurverwijzingen
J.S. Bakker, "Terwolde heeft weer een molen", in: De Molenaar 51/52 (1990), pp. 1663-1669.
J.S. Bakker, "Terwolde: Appels met peren vergeleken en met een kluitje in het riet", in: De Molenaar 94 (1991), pp. 958 - 962.

foto's

foto's