Molen Eendragtspolder, Nr. 1 , Noordelijke bovenste middelmolen, Zevenhuizen

geschiedenis

toestand

restant

bouwjaar

1757

verdwenen

1925

eigendomshistorie

Molenaars waren oa: 
29-12-1757 tot 31-12-1760: Pieter van Vliet 
01-01-1761 tot 31-12-1811: Jan van Vliet 
01-01-1812 tot 31-12-1819: Klaas van Vliet 
03-02-1822 tot 31-03-1822: Wed. Lena van Vliet-Van der Starre 
03-04-1824 tot 31-12-1847: Jan van Vliet 
01-01-1848 tot 31-12-1851: Wed. Aagje van Vliet-Van Driel 
01-05-1852 tot 31-12-1855: Klaas van Vliet 
01-01-1856 tot 12-05-1872: Pieter Verwey 
03-05-1872 tot 20-08-1875: Wed. Regina Verwey-Smenck 
21-08-1875 tot 22-09-1885: Neeltje Breedveld-Karreman 
23-09-1885 tot 26-03-1886: Leendert C. Breedveld 
26-03-1886 tot 21-12-1886: Gerritje Karreman-Visser 
22-12-1886 tot 01-01-1927: Gerrit van Vliet

geschiedenis

De Eendragtspolder en de Tweemanspolder

Het gebied rond Zevenhuizen bestond vanouds uit enkele veenpolders, ondermeer de Moerpolder (Tenbruggencatenummer 08717), de Catgespolder en de Swanlasche polder. De beide laatste werden elk door twee molens aan de Rotte bemalen. Later werd gezamenlijk nog een vijfde molen gebouwd, de Gemeene Molen. Deze brandde in 1721 af.

06-10-1721:  De bouw van de nog bestaande opvolger werd aanbesteed, tegenwoordig bovenmolen Nr. 4 van de Viergang. 

31-05-1727: Op 31 mei 1727 verkreeg de ambachtsheer van Zevenhuizen, Antonij van Outheusden, octrooi om het noordelijke deel droog te leggen van het gebied tussen Zevenhuizen en de Rotte, dit werd de Tweemanspolder. Hierdoor verloor de Nieuwe Catgesmolen zijn functie en werd gesloopt. De fundering zit er nog wel in de dijk, pal voor de huidige molen Nr. 3. In 1725 nam de Tweemanspolder de Gemeene Molen geheel over.

De Oude Catgesmolen bleef wel in bedrijf voor het deel van de polder dat buiten de bedijking bleef, het tegenwoordige natuurreservaat Korenmolengat. Aangezien door de droogmaking van de Tweemanspolder twee molens aan de gemeenschappeijke bemalingscapaciteit met Swanlachse polder werden onttrokken, werd er voor rekening van de Tweemanspolder een extra boezemmolen bijgebouwd, de nog bestaande Nieuwe Gemeene Molen ofwel Eendrachtsmolen.

05-06-1727: Op 5 juni 1727 werd afgesproken een tweede extra boezemmolen toe te voegen, de latere Nr. 5 van de Tweemanspolder. Beide boezemmolens en molen Nr. 3 werden in 1727 aanbesteed, waarna molens Nr. 2 en Nr. 1 snel volgden. 

Door het bijplaatsen van beide boezemmolens kreeg de Tweemanspolder het recht zijn water op de Zuidplas uit te slaan wanneer het peil in de Rotte te hoog was. In plaats van de achterboezem van de bovenmolen zuidwaarts door te trekken, werd noordwaarts een vaart gemaakt, waardoor het water via het Kerkewater naar de Zuidplas, later de Ringvaart van de Zuidplaspolder, gepompt kon worden en vandaar naar de boezemmolens.

1752: Rond 1752 werd het westelijk deel van de Swanlasche polder droog gemaakt en ontstond de Eendragtspolder. Deze werd 923 ha groot en werd bemalen door twee gedeeltelijk gecombineerde gangen van elk 3 molens. De beide bovenmolens sloegen uit op de Zuidplas (Tenbruggencatenummer 02765 ee), na de droogmaking daarvan op de Ringvaart.

Verder werden er nog twee boezemmolens Nr. 8 en Nr. 10 bij gebouwd aan de Rotte, die deze plas en Ringvaart afmaalden op de Rotte. Ook de bestaande Nieuwe Swanlasche Molen werd als boezemmolen gehandhaafd, de Oude Swanlasche Molen werd echter overbodig en werd gesloopt. In oktober 1764 verdween ook de Oude Catgesmolen, ter compensatie zou de Eendragtspolder jaarlijks ƒ 300 aan de Tweemanspolder betalen.

1830: Totaal had de Eendragtspolder dus 10 molens. Bovendien stonden aan de Rotte nog twee extra boezemmolens voor rekening van de Tweemanspolder (Tenbruggencatenummer 06495 v). De Nieuwe Swanlasche Molen ofwel Nr. 7 raakte in de 19e eeuw buiten bedrijf als gevolg van bouwvalligheid. Hoewel er eerst plannen voor herstel waren, kwam dat er niet meer van vanwege de drooglegging van de Zuidplas en werd de molen rond 1830 gesloopt. De oostelijke delen van de oude Catgespolder en Swanlasche polder werden binnen de Zuidplaspolder getrokken. Geruime tijd was er onenigheid tussen de besturen van de nieuwe en de oude polders over het afmalen van de gemeenschappelijke Ringvaart.

1925: In 1925 werden de molens vervangen door één elektrisch gemaal, dat rechtstreeks op de Rotte uitmaalde. Alleen de nog bestaande Eendrachtsmolen bleef gespaard (Tenbruggencatenummer 00925).

Bronnen ondermeer:
- De familie Ottevanger en de bemaling van de Tweemanspolder, artikel in Verleden nr. 16-1992, Stichting "Oud Zevenhuizen-Moerkapelle". Tevens nr. 16.
- Eendragtspolder, van molens naar machines, HHR van Schieland en Stichting Oud Zevenhuizen-Moerkapelle 1997.
- Verleden Tijdschrift 34-1993. Alledrie met dank aan H. van der Kaay.
MHO

Deze molen
Poldermolen van de Eendragtspolder (923 ha) (1 van de 6 molens van de B-groep).
2e Noordelijke middelmolen, staande aan de Zuijdeinde weg.

De aanbesteding vond op 26 juni 1757 plaats in het rechthuis te Zevenhuizen.
De molen door Andries Fyan voor ƒ 6000, het metselwerk voor ƒ 142 door Hendrik Kiekens.

Het molenrestant werd na 1927 verkocht voor bewoning.