Molen Broekzijdse Molen, Abcoude

Abcoude, Utrecht
b

korte karakteristiek

naam
Broekzijdse Molen
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Tijdelijk niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Bemalen van de Broekzijdse polder, thans op vrijwillige basis

adres
Gein Noord 41
1391 HA Abcoude
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00813
oude dbnr.
B826
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 00813 Broekzijdse Molen (Abcoude)
Pieter Zuijkerbuijk (6-5-2020)

locatie

plaats
Abcoude
gemeente
De Ronde Venen, Utrecht
streek
Groene Hart
kadastrale aanduiding
Gemeente Abcoude, sectie A, nr. 2553
geo positie
X: 128818, Y: 477534
N: 52.28518, O: 5.00350
biotoopwaarde
3 (matig)
landschappelijke waarde
Groot; fraai gelegen aan het Gein, al is Amsterdam-Zuidoost dichtbij en staan er ook nogal wat bomen

contact en bezoek

bezoek/postadres
Gein Noord 41
1391 HA Abcoude
molenaar
D.J.U. Niessen
telefoon
0294-284429
website
social media
open voor publiek
nee
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Broekzijdse Molen via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Eiken achtkant, gedekt met riet, op lage voet; vijf velden zijn de onderste ca. 2 meter gedekt met gepotdekselde planken; de drie velden aan schepradzijde zijn grotendeels uitgevoerd in metselwerk.
kap
Gedekt met riet
inrichting

IJzeren scheprad in de molen, Ø 6,58 m., breed 0,50 m. Woning in de molen.

versieringen

Eenvoudige baard met het opschrift:
1641

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; 48 ijzeren rollen. Kruirad.
vlucht
26,06 m.
vang
Vlaamse vang; 5 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel.
overbrenging

Bovenwiel 50 kammen
Bovenschijfloop 29 staven, steek 16,9 cm.
Onderschijfloop 23 staven
Onderwiel 82 kammen, steek 18,3 cm.
Overbrengingsverhouding 2,07 : 1

hoogte
wiekvorm
Spleetwiek (dichtgemaakt) volgens Dekker op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Straathof ✉︎ 220 binnen 2007 2009 binnen aanw. 26,06
Straathof ✉︎ 104 buiten 1995 1995 buiten aanw. 26,06
Pot ✉︎ 1416 buiten 1883 1883? buiten 1995 26,06
Pot ✉︎ 1262? binnen 1881 1881? binnen 2009 26,06
molen heeft problemen met de roeden
wiekverbeteringen

Sinds 1952 heeft deze molen de 'spleetwiek' volgens Dekker gehad; eerst op beide roeden, later op één; inmiddels weer op beide. Dit omstreden systeem is destijds dichtgemaakt met windborden (en is dat nog steeds).

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ ? ? aanw. 06,20
wateras
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 1263 1881 1881? aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Tijdelijk niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Bemalen van de Broekzijdse polder, thans op vrijwillige basis

omwentelingen
geschiedenis

De molen is in 1641 gebouwd als binnenkruier. Onbekend is wanneer de molen tot buitenkruier omgebouwd is. De kruikrammen in het boventafelement zijn in ieder geval nooit verwijderd: zij zitten er, vermoedelijk al heel lang zonder functie, nog steeds.

Tot 1980 bemaalde de molen de 317 ha. grote polder Broekzijds en loosde het water op het Gein. Al in 1968 was de molen van het waterschap Broekzijds in eigendom overgegaan naar de Stichting De Utrechtse Molens.

Na een aantal jaren in minder goede staat te hebben verkeerd, is in 2009 volop aan de molen gewerkt. Zo is toen de binnenroede vervangen.

De molen heeft een zeer bijzonder wieksysteem; vanaf 1952 op beide roeden, na een roedebreuk een tijdlang op één en sinds 2009 weer op beide roeden: de fokwiek volgens Dekker, vaak abusievelijk 'Half-Verdekkerd' genoemd. Deze rond 1950 door A.J. Dekker toegepaste wiekvorm, door hem 'spleetwiek' genoemd, werd vooral in Rijnland regelmatig toegepast, maar leverde moeilijkheden op met Ir. P.L. Fauël, die octrooi had op de rond 1945 door hem ontwikkelde fokwiek. Om die reden moesten vervolgens, op gerechtelijk bevel, de 'spleetwieken' worden voorzien van windborden, waardoor de fokwerking verdween en er slechts een stroomlijn overbleef. Lange tijd was deze molen de enige die dit systeem nog had, maar sinds eind 2023 heeft de Grosmolen te Hoogmade ook op beide roeden deze 'spleetwiek'. 

Eind 2021 heeft men deze molen, net als vele andere van de SDUM, preventief stilgezet: onderzoek naar de kwaliteit van de roeden had problemen aangetoond. Een oplossing voor deze molen is nog niet op korte termijn voorzien.

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen wordt vernoemd naar de polder die hij kan bemalen.

foto's

foto's