Molen Beetskoog, De Grote Molen, Beets

Beets, Noord-Holland
v

korte karakteristiek

naam
Beetskoog, De Grote Molen
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00244 a
oude dbnr.
V6380
Meest recente aanpassing
media-bestand
Molen 00244 a Beetskoog, De Grote Molen (Beets)
Foto: n.n., opname ca 1920

locatie

plaats
Beets
plaatsaanduiding
langs de Jaagweg aan de Zesstedenvaart bij de Grote Waterling
gemeente
Edam-Volendam, Noord-Holland
streek
De Wester Koggen
kadastrale aanduiding 1811-1832
Beets B (1) 142 Polder De Cogen onder Beets
geo positie
X: 128905, Y: 512285
N: 52.59750, O: 5.00207

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
achtkante bovenkruier
inrichting

Scheprad
Later vijzel 1,92 m diam.

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
binnenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
vlucht
25,70 m
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
1948 onttakeld 1955 restanten gesloopt
geschiedenis

De molen werd gebouwd langs de Zesstedenvaart, ter vervanging van de verbrande molen bij Schardam. De molen was groter dan zijn voorganger.

De Zesstedenvaart (= trekvaart Amsterdam-Hoorn) was in 1660 aangelegd dwars door de Beetskoog. Aan het noordelijke einde bij de Beemster Uitwatering liep de trekvaart dood. Langs de binnenkant van de kade van de Beemster Uitwatering lag de sloot die het water van de oostelijke helft van de Beetskoog naar de westelijke helft met de molens, later gemaal, leidde. Rond 1900 werd de verbindingssloot afgedamd en vervangen door een duiker.

In 1847 werd de molen vervijzeld, dit was klaar op 5 november 1847.

In de nacht van 27 op 28 oktober 1868 werd de molen door de bliksem geraakt. Hierbij werden twee 20-jarige zonen van de molenaar gedood, een derde, die bij de haard zat, werd gespaard. De molen raakte in brand, doch werd "door flink aangebragte hulp behouwd".
Bron: Purmerender Courant 4 nov. 1868.
Purmerender Courant 9 dec. 1868:
"Lees hier!
Groote weldadigheid bewezen bij den door het onweer getroffen molen te Beets, daar de Molenaar reeds twee offers betreurden en toch met zijne geburen boven menschelijke inspanning de molen heeft behouden, waarvoor van het bestuur is uitbetaald een som van vijf gulden."

Purmerender Courant 27 juni 1886:
"BEETS, 23 Juni (Woensdag) Hedenavond ongeveer te zeven uur sloeg de bliksem in den watermolen aan den Jaagweg, bewoond door P. Langenberg en veroorzaakte een begin van brand, die evenwel met behulp van buren spoedig gebluscht werd. De inmiddels en met den meesten spoed aangerukte spuit behoefde geen water te geven."
"BEETS, (N.H.) Het bestuur van den Polder "BEETSKOOG" brengt bij deze, den welverdienden dank toe aan allen, door wiens allesints lofwaardige aangewende pogingen, op den 23en dezer, het begin van brand, veroorzaakt door het inslaan van den bliksem, in den WATERMOLEN van bovengen. polder, in zijn verderen loop is gestuit."

In de jaren 1891 en 1892 werd nogmaals een kostbare verbouwing aan de molen uitgevoerd. In oktober 1893 brak de Slaperdijk (de oostelijke kade van de trekvaart) door en werd de Kleine of Schardammer Koog (oostelijke helft van de Beetskoog) onder water gezet. De molen was tot 1908 in bedrijf.

Door de demping van de trekvaart ten behoeve van de aanleg van de provinciale weg E10 / N247 verloor de molen zijn afwatering en werd vervangen door een elektrisch gemaal in de hoek van de Zesstedenvaart en de Beemster Uitwatering.

De restanten werden in november 1955 gesloopt.

aanvullingen

trivia

Foto's van de molen in het Waterlands Archief:
- Waterlands Archief, volgnr. WAT001000676
- Waterlands Archief, volgnr. WAT001000677
- Waterlands Archief, volgnr. WAT001000678
- Waterlands Archief, volgnr. WAT001000679
- Waterlands Archief, volgnr. WAT001000680
- Waterlands Archief, volgnr. WAT001000681