Molen Koartwâld / Feanstermoune, Surhuisterveen

Surhuisterveen, Fryslân
b

korte karakteristiek

naam
Koartwâld / Feanstermoune
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
1992
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Koartwâld 6
9231 HZ Surhuisterveen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Koartwâld / Feanstermoune via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
03261
oude dbnr.
B133
Meest recente aanpassing
| Foto
media-bestand
Molen 03261 Koartwâld / Feanstermoune (Surhuisterveen)
Edo Werkman (29-8-2015)

locatie

plaats
Surhuisterveen
plaatsaanduiding
gemeente
Achtkarspelen, Fryslân
kadastrale aanduiding
Gemeente Surhuizum, sectie B, nr. 7791
geo positie
X: 208204, Y: 577787
N: 53.18411, O: 6.18309
biotoopwaarde
3 (matig)
landschappelijke waarde
Groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Koartwâld 6
9231 HZ Surhuisterveen
molenaar
Rolf Dijkema en anderen
telefoon
0512-844033
e-mail

social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Zaterdag 9.00 - 12.00 uur en op afspraak. 

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
ja
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met riet, op gemetselde onderbouw
kap
Gedekt met riet
inrichting

Eén koppel 16der blauwe en één koppel 16der kunststenen; steenkraan; mengketel. In de naastgelegen machinekamer een antieke Brons-dieselmotor.

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Neutenkruiwerk met 24 neuten; kruilier
vlucht
18,70 m.
vang
Vlaamse vang; vangbalk met duim; vangstok
overbrenging

Bovenwiel 54 kammen
Bovenbonkelaar 29 kammen, steek 10 cm.
Spoorwiel 74 kammen
Steenschijflopen 22 staven, steek 9,2 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 6,26

hoogte
van de stelling: 6,25 m.
wiekvorm
Zelfzwichting met Oud-Hollandse voorzomen op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Buurma ✉︎ 289 buiten 1993 1994 buiten aanw. 18,70
Buurma ✉︎ 290 binnen 1993 1994 binnen aanw. 18,70
Pot ✉︎ 2385 binnen 1916 1944 binnen 1946 18,70c
media-bestand
Roede 2814, Pot
Pot
✉︎ 2814 binnen 1944 1944 binnen 1946 18,70
wiekverbeteringen

In 1906 werd deze molen uitgerust met zelfzwichting, toen uiteraard nog met Oud-Hollandse voorzomen. Bij de reconstructie van 1992 is dit systeem weer aangebracht.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Nijmeegsche IJzergieterij ✉︎ ? 2015 2015 aanw. ?
media-bestand
As 1358, De Prins van Oranje
De Prins van Oranje
✉︎ 1358 1889 1992 2015 04,57
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

omwentelingen
geschiedenis

De molen had een voorganger: een standerdmolen. Deze verbrandde in 1863, waarna op die plaats een achtkante stellingmolen werd gebouwd. Eigenaar was toen de familie Van Schepen.

Vóór 1905 werd alleen rogge vermalen. In 1905 kocht H. Sietzema de molen van K.B. Kloosterman en liet meteen de molen opknappen: in 1906 kregen beide roeden zelfzwichting. Een jaar later werd een motor aangeschaft om ook bij windstille dagen te kunnen malen.

Later was sprake van het aanbrengen van het systeem Dekker, maar daar kwam het niet meer van: op 24 september 1946 verspeelde de molen bij zware storm het wiekenkruis en werd niet meer hersteld.
Niet lang daarvoor, 1944, was hier nog een nieuwe Potroede gestoken en wel een zeer bijzondere, namelijk de allerlaatste die deze firma maakte: de nr. 2814. Die roede was hier dus geen lang leven beschoren geweest (die roede zelf is daarna, op nog niet echt opgehelderde wijze, naar het Zuid-Hollandse Rockanje verhuisd).
Herstel bleef uit, de molen raakte in verval en was tenslotte weinig meer dan een ruïne.

In 1990 nam een plaatselijke molenstichting het initiatief om de molen weer maalvaardig te laten restaureren. De completering van de molen is als werkgelegenheidsproject tot stand gekomen. Ook de machinekamer werd, inclusief de dieselmotor, geheel hersteld.
Op 30 september 1995 werd deze stellingkorenmolen officieel weer in gebruik genomen.

De bovenas die bij de reconstructie werd gestoken was afkomstig van de in 1964 verbrande Puurveense Molen te Kootwijkerbroek (Gld.) en voor de huidige molen iets ingekort.
Vervolgens is jaren met de molen gedraaid en ook gemalen, maar na ruim 20 jaar bleek dat de bovenas scheuren vertoonde, vermoedelijk toch een gevolg van de brandschade in Kootwijkerbroek. Dit was reden om in de loop van 2015 te streven naar een grote herstelbeurt met daarbij ook een nieuwe bovenas.

De kap is, nadat de roeden waren gestreken, naast de molen op de grond gezet. Terwijl de nieuwe as werd gegoten werd ondertussen allerhande herstel verricht, zoals nieuw riet op de kap. Nadat de roeden weer waren gestoken is de zelfzwichting aangebracht maar in een opmerkelijke kleurstelling: de kleppen op de binnenroede zijn blauwgrijs en die op de buitenroede donkerrood geverfd! Dit omdat men inmiddels in een schuur bij de molen een stel kleppen van 1946 of ouder in die kleuren had aangetroffen.
De omgeving van de molen is ook veranderd: één van de aanbouwen bij de molen heeft weer, net als vroeger het geval was, een puntdak.
Op 12 september 2015 heeft men de molen feestelijk heropend.

foto's

foto's