Molen De Doornboom, Hilvarenbeek

Hilvarenbeek, Noord-Brabant
b

korte karakteristiek

naam
De Doornboom
modeltype
Ronde molen, beltmolen
functie
korenmolen, runmolen
bouwjaar
herbouwd
1905
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Doelenstraat 51
5081 CK Hilvarenbeek
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Doornboom via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
02523
oude dbnr.
B536
Meest recente aanpassing
| Tellerstand
media-bestand
Molen 02523 De Doornboom (Hilvarenbeek)
Marcel van Nies (24-2-2018)

locatie

plaats
Hilvarenbeek
plaatsaanduiding
gemeente
Hilvarenbeek, Noord-Brabant
kadastrale aanduiding
Gemeente Hilvarenbeek, sectie D, nr. 2705
geo positie
X: 137551, Y: 389017
N: 51.48992, O: 5.13597
biotoopwaarde
3 (matig)
landschappelijke waarde

contact en bezoek

bezoek/postadres
Doelenstraat 51
5081 CK Hilvarenbeek
molenaar
Bart Hoofs / Onno Wubbels / Ton Sleegers / Ton van Roessel
telefoon
06-13952873
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Zaterdag 9.00 - 18.00 uur en op afspraak. 

toegangsprijzen
winkelinformatie

Meelverkoop bij de molen zelf en ook in enige winkels in de omgeving.

meelverkoop
ja
museuminformatie

Naast de molen

gericht op scholen
ja
AKG lid
ja
bijzonderheden

Zaterdag 10-17.30 uur. Er is een bilmachine

constructie

modeltype
Ronde molen, beltmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Eén koppel 17der blauwe en één koppel 17der kunststenen; één koppel 17der schorsstenen; één koppel kunststenen (elektrisch aangedreven); sleepluiwerk; bilmachine.

versieringen

Aardige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met de opschriften 'ANNO 1857' en 'De Doornboom'

Aparte 'Moorse' omlijstingen van alle vensters en deuren in de molen (kenmerkend voor molens die eigendom waren van de familie Van Rijswijk).

plaats bediening
beltmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels met gietijzeren rollen; kruilier (zowel hand- als elektrische bediening) met staartrol
vlucht
27,10 m.
vang
Vlaamse vang; 5 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangtrommel.
overbrenging

Bovenwiel 85 kammen
Bovenschijf 40 staven
Spoorwiel 90 kammen
Steenschijven 33 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 5,80

hoogte
van de belt: 3,00 m.
wiekvorm
Systeem Fauël met automatische remkleppen en steekborden op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 52, Derckx
Derckx
✉︎ 52 buiten 1970 1971 buiten aanw. 27,10
media-bestand
Roede 53, Derckx
Derckx
✉︎ 53 binnen 1970 1971 binnen aanw. 27,10
bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As ?, Enthoven & Co, L.I.
Enthoven & Co, L.I.
✉︎ ? 1846 1905 aanw. 04,20
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
wederopbouw
1905
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

molenmaker
?? (1856) Fa. van Tartwijk, Stratum (Eindhoven) (1905)
omwentelingen
geschiedenis

Deze molen werd in 1856 gesticht. De rij molenstenen aan de voet van de molenberg geeft aan dat de molen gewerkt heeft als schors-, olie- en pelmolen.

Op 12 augustus 1905 brandde de molen geheel uit. Herstel volgde (met onderdelen van sloopmolens uit het westen van het land).

In de jaren '60 kwam de molen buiten bedrijf, maar in 1972 volgde een flinke restauratie. Sindsdien wordt er op vrijwillige basis gewerkt, waarbij ook vaak wordt gemalen, zoals (biologische) tarwe, rogge en spelt voor bakkers en particulieren.
Langs de molenberg zijn diverse oude rassen fruitbomen geplant (ze worden uiteraard onder belthoogte gehouden!). Naast de molen is een prachtige heemtuin en ook bevindt zich in de oude molenschuur het unieke museum van De Dorpsdokter.

In 2004 is het wiekenkruis geheel geschilderd en zijn de fokken gerepareerd. In mei 2005 werkte de molenmaker aan herstel van enige verrotte balkkoppen. Ook is toen door de molenaars de romp aan de binnenzijde gewit.
In 2007 verrichtte men reparaties aan het klauwijzer van één van de koppels stenen, nadat eerder de staven van het bovenschijf al waren vervangen. Verder is de molen geheel geschilderd. Later is een goot rond de kap aangebracht. In mei 2015 is de uit 1972 daterende eiken staart vervangen: balk van bilinga, schoren van douglas.

7 mei 2018 is de molen in de steigers gezet omdat het voegwerk geheel diende te worden herzien.  Dit werk leverde tegenvallers op: zo bleek het metselwerk rond vrijwel alle ramen in minder goede staat en moest grotendeels worden vernieuwd (waarbij er problemen ontstonden wat de verkrijgbaarheid van het soort bakstenen betrof). Al met al heeft het tot november 2018 geduurd voordat de steigers konden worden afgebroken.

Opmerkelijk is dat deze molen thans maalt met minstens zijn vierde bovenwiel: in 1932 werd de molen 'Letronie' te Hoogeloon onttakeld. De zware bovenas verhuisde naar Made, waar op de 'Hoop doet Leven' net asbreuk had plaatsgevonden, maar dit gebeurde zónder bovenwiel: dat ging naar Hilvarenbeek. In 2001 werd dit op zijn beurt vervangen door een nieuw. Er was verwarring hierover ontstaan omdat op het wiel in Hilvarenbeek "Wagemakers, Made" geschilderd stond.

 

aanvullingen

literatuur

Kees van Kemenade, Mensen rondom De Doornboom; de laatste windmolen van Hilvarenbeek. Hilvarenbeek 2017.

foto's

foto's