Molen Doesmolen, Hoogmade

Hoogmade, Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
Doesmolen
modeltype
Wipmolen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Vh. bemalen van de Doespolder; thans bemalen van de Doespolder (tweede trap) op vrijwillige basis

adres
Doespolderkade 5
2355 AB Hoogmade
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Doesmolen via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
02490
oude dbnr.
B993
Meest recente aanpassing
| Geschiedenis
media-bestand
Molen 02490 Doesmolen (Hoogmade)
Frank van Onna (26-10-2014).

locatie

plaats
Hoogmade
plaatsaanduiding
gemeente
Kaag en Braassem, Zuid-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Woubrugge, sectie A, nr. 1421
geo positie
X: 98834, Y: 464041
N: 52.16168, O: 4.56634
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Groot, met name uit oostelijke richtingen; vanuit het westen minder door het tracé van de HSL

contact en bezoek

bezoek/postadres
Doespolderkade 5
2355 AB Hoogmade
molenaar
Rinus Schutten
telefoon
0172-851880 of 06-2219 8016
e-mail

website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden
op afspraak
toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Wipmolen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ondertoren gedekt met riet, op veldmuren van 0,30 m.
kap
Bovenhuis rood geverfd; wit afgebiesd
inrichting

Gesloten houten scheprad (met ijzeren gordingen) buiten de molen, Ø 4,50 m.; breedte 0,30 m.

plaats bediening
grondzeiler
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk; kruihaspel
vlucht
16,55 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel.
overbrenging

Bovenwiel 37 kammen
Bovenschijfloop 21 staven, steek 13,0 cm.
Onderschijfloop 16 staven
Onderwiel 61 kammen, steek 9,5 cm.
Overbrengingsverhouding 2,16 : 1

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Straathof ✉︎ 243 binnen 2009 2010 binnen aanw. 16,55
Derckx ✉︎ 311 buiten 1979 1979 buiten aanw. 16,45
Derckx ✉︎ 199 binnen 1975 1975 binnen 2010 16,50
Verbij ✉︎ g.n. binnen 1965 1965 binnen 1974 16,50
Verbij ✉︎ g.n. buiten 1964 1964 buiten 1977 16,50
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Kon.Ned.Grofsmederij ✉︎ g.n. 1894 aanw. 03,20
wateras
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Schretlen & Co, D.A. ✉︎ 197 1877 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
vermoedelijk
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Vh. bemalen van de Doespolder; thans bemalen van de Doespolder (tweede trap) op vrijwillige basis

omwentelingen
eigendomshistorie

In 1963 nam de Rijnlandse Molenstichting deze molen over van de Doespolder.

geschiedenis

De polder is in 1627 gevormd door samenvoeging van twee polders, de Dammis Floriszpolder, die uitwaterde op de Does, en de Claes Rijnenburgenpolder, die uitwaterde op de Bruine watering. De aldus ontstane nieuwe polder werd bemalen door een molen op het land van Jacob Leendertsz., die het water uitsloeg op de Does.
In 1828 is vermoedelijk het gehele bovenhuis vernieuwd.

De molen bemaalde tot 1953 uitsluitend op windkracht de Doespolder (ca. 90 ha; opvoerhoogte 1,50 m.) en werd toen buiten bedrijf gesteld.
In 1963 werd de Rijnlandse Molenstichting eigenaar; in 1965 volgde een maalvaardige restauratie. Hierbij werden twee nieuwe houten roeden gestoken. In 1978 brak één van die roeden bij een storm. Na enige jaren stil te hebben gestaan, werd de molen hersteld, nu met gelaste stalen roeden.

De molen bleef in principe maalvaardig maar het scheprad kwam in de loop der jaren als gevolg van peilverlagingen nagenoeg droog te staan. 
Voor dit probleem is na 2000 een interessante en intelligente oplossing gevonden: de Doesmolen zou gezelschap krijgen van een andere wipmolen om zo een tweegang te vormen. Dit omdat betrekkelijk dichtbij Hoogmade enige molens in de verdrukking kwamen en overgeplaatst moesten worden.
Als gevolg staat sinds eind 2009 ten oosten van de Doesmolen de Kalkmolen, afkomstig uit Leiderdorp. Deze vormt op zijn nieuwe plaats met de Doesmolen een tweegang. Zo kan de Kalkmolen, die op zijn oude plaats niet meer kon functioneren, hier dienen als ondermolen en zorgen dat de Doesmolen weer voldoende water heeft om als poldermolen (in dit geval bovenmolen) werkzaam te zijn.  

In 2010, terwijl de vm. Kalkmolen ter plekke werd opgebouwd, kreeg de Doesmolen ook een forse beurt: nieuwe binnenroede plus ophekking, buitenroede opnieuw opgehekt, nieuw kleedhout op bovenhuis en riet op de ondertoren.

Het bijzonder aardige, maar in slechte staat verkerende molenaarshuisje werd intussen gesloopt en vervangen door een groter maar ook veel minder fraai exemplaar met een potsierlijk rieten dak. 

 

aanvullingen

toelichting naam

Uit een bijgeschreven aantekening in het polderarchief blijkt dat in 1636 besloten werd dat de nieuwe molen van deze polder voortaan "Doesmolen" zou heten. De naam van de molen ging over op de polder, ofwel: de polder is naar de molen vernoemd en niet andersom!

literatuur

Andries Veloo, 'Arie Driesprong, Rinus Schutte en hun molenduo', in: Molenwereld 182 (2014) 225 - 228.

trivia

Het is nauwelijks voorstelbaar, maar tot 1875 was deze kleine wipmolen bewoond. Toenmalig molenaar Klaas van der Pouw Kraan was bijna vertrokken (hij was al benoemd op één van de boezemmolens van Haastrecht) maar bleef, toen het polderbestuur alsnog besloot, met spoed een molenaarswoning te laten bouwen.

foto's

foto's