Molen Hoogmadese Molen / de Heerlijkheid, Hoogmade

Hoogmade, Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
Hoogmadese Molen / de Heerlijkheid
modeltype
Wipmolen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de Hoogmadesche en Piestpolder, thans op vrijwillige basis. 

adres
Noordeinde 34A
2355 AN Hoogmade
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Hoogmadese Molen / de Heerlijkheid via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
01814
oude dbnr.
B994
Meest recente aanpassing
| Geschiedenis
media-bestand
Molen 01814 Hoogmadese Molen / de Heerlijkheid (Hoogmade)
Frank Hendriks (29-10-2017)

locatie

plaats
Hoogmade
plaatsaanduiding
gemeente
Kaag en Braassem, Zuid-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Woubrugge, sectie D, nr. 1254
geo positie
X: 99875, Y: 465304
N: 52.17313, O: 4.58135
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Zeer groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Noordeinde 34A
2355 AN Hoogmade
molenaar
Ruud Bax
telefoon
06-12811317
website
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

In de regel als de molen draait

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

Te bezoeken als molen draait

constructie

modeltype
Wipmolen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ondertoren, gedekt met riet, op veldmuren van 0,30 m.
kap
Bovenhuis rood geverfd, wit afgebiesd; kap gedekt met gepotdekselde planken
inrichting

Stalen vijzel, fabr. Spaans, Ø 1,20 m.
Restanten van een woning in de molen.

versieringen

Windvaan met de tekst: "Heilige Donatus bewaar ons"
(N.B. St. Donatus is de beschermheilige tegen het onweer; met 'bewaar' wordt 'bescherm' bedoeld).

plaats bediening
grondzeiler
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk. Kruirad.
vlucht
23,10 m.
vang
Vlaamse vang; 4 deels vaste, deels scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel.
overbrenging

Bovenwiel 52 kammen
Bovenschijfloop 30 staven
Onderwiel 49 kammen
Vijzelwiel 34 kammen
Overbrengingsverhouding 1 : 2,34

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Straathof ✉︎ 69 binnen 1992 1993 binnen aanw. 23,10
Straathof ✉︎ 70 buiten 1992 1993 buiten aanw. 23,00
media-bestand
Roede 2427, Pot
Pot
✉︎ 2427 binnen 1918 1918? binnen 1993 22,70
media-bestand
Roede 2428, Pot
Pot
✉︎ 2428 buiten 1918 1918? buiten 1993 23,00
wiekverbeteringen

Van ca. 1952 tot 1976 had deze molen het 'Dekker-spleetwieksysteem' op beide roeden. Dit omstreden systeem (want in strijd met de octrooirechten van Ir. Fauël) werd daarna weer gewijzigd in Oud-Hollands.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Schretlen & Co, D.A. ✉︎ ? ? 1897 aanw. 04,30
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de Hoogmadesche en Piestpolder, thans op vrijwillige basis. 

molenmaker
Fa. Verbij, Hoogmade (1897)
omwentelingen
eigendomshistorie

De Rijnlandse Molenstichting is sinds 1976 eigenaar, daarvoor was dat de Hoogmadesche polder

geschiedenis

De molen bemaalt de Hoogmadesche polder en de Piestpolder (ca. 182 ha; opvoerhoogte 1,65 m.) en werd in 1897 nieuw gebouwd op de fundering van een wipmolen, die wegens ouderdom en slechte staat niet kon worden gehandhaafd.
Over de voorganger is niet veel bekend, evenmin of daarvan veel onderdelen overgenomen zijn. Het vermoeden bestaat, dat de huidige bovenas niet in de voorganger heeft gezeten, omdat deze ook nu nog wat aan de lange kant is.

Tot 1962 had de molen een scheprad, maar toen volgde vervijzeling. In een eerder stadium was het scheprad al 'vertraagd' door het aanbrengen van gebogen schoepen en een grotere bovenschijf. Dat laatste had wel tot gevolg, dat het bovenwiel verder naar voren moest, waardoor de gewichtsverhoudingen in het bovenhuis nogal werden verstoord. In 1968 werd een elektromotor als hulpkracht bijgeplaatst.

Door de grote inzet van de huidige molenaar wordt de polder in de praktijk voornamelijk op windkracht bemalen.
Jaren geleden werd naast de molen een nieuw elektrisch gemaal gebouwd; de molen maalt evenwel ook zeer vaak. Eventueel kan de (na de bouw van het gemaal gehandhaafde) elektromotor op de molenvijzel ook nog worden gebruikt.
In januari 2024 begon het Hoogheemraadschap van Rijnland met de vernieuwing van het elektrische gemaal van deze polder. 

Molenaars van deze molen:
C. van der Wilk 1871 - 1919 (was dus ook molenaar op de voorganger)
Bart van der Pouw Kraan 1919 - 1949
Piet van der Pouw Kraan 1949 - 1992
Ruud Bax 1992 - heden

 

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen wordt in de regel aangeduid naar de polder die hij kan bemalen; de naam "De Heerlijkheid" werd ook wel gebruikt.

literatuur

Andries Veloo, 'Ruud Bax, heerlijk molenaar', in: Molenwereld 143 (2010) 443 - 447

foto's

foto's