De gevelsteen van deze molen wordt nog steeds bewaard in het Stedelijk museum Schiedam.
De Batavier
De Eerste Steenen Zijn Gelegd door
Daniel Meyer David Zoon
Abel Post
Aart Kruyk Hamel
Johannes Petrus Andreas van Waterschoot
Op de 27 ste maart 1797.
Informatie van Frans Kroon.
De as had de volgende afmetingen:
"Lang 4 meter van de waterhol tot de pen, in 't geheel lang 5.10 m. 1 m. is de kop lang, zwaar ieder gat 84/56, ijzer dik 5, rand 4. Roegaten 40,5 bij 44,5.
Met stroppen, 2 stel 3/3c. moerstroppen.
Steenen, halssteen 63 lang, 25 dik, 46 hoog, loop hoog 36c.
Eiken penbalk, 30x36 met stoel.
4 eiken vullingstukken, 35/35, lang 1.33".
Helaas werd niet vermeld uit welke gieterij deze as afkomstig was.
Informatie: Arthur de Groodt, 22 september 2011.
Molenaar was oa:
Jan LENSVELD (1857-1923)
Molenaar te Schiedam (De Batavier)
13-09-1814: Rotterdamsche courant
IN NAAM DER HOOGE OVERHEID. ~ VERKOOPING ter Rolle der Geregtelyke Uitwinningen by de Regtbank van Eersten Aanleg , zitting houdende te Rotterdam, van:
Eene BRANDERY en ERVE, staande en gelegen in de Boterstraat, te Schiedam, Wyk E, N°. 397 , belend aan de eene zyde den Heer Jacobus Visser Pz., en aan de andere zyde den Heer Simon Maas, strekkende voor van de Straat tot agter aan het Schiewater; zynde dezelve Brandery ingerigt voor twee Rouw- en eene Distilleerketels, voorzien van twee Rouwketels, mitsgaders van drie Helmen en drie Kuipen, met deizelver Slangen, alsmede van eenige losse Goederen , tot de gemelde Brandery behoorende
Nog Twee ZES-EN-TWINTIGSTE PARTEN in den Steenen WIND -KOORN-MOLEN genaamd DE BATAVIER, staande en gelegen aan de Broersvest, onder NQ. 358, 383 en 384, eo in het HUIS, STALLING ca alle de Ap- en Dependentiën daarby behoorende.
En Eene VIER-EN TWINTIGSTE PART in den Steenen WIND-KOORN MOLEN genaamd geweest Buonatarttm thans genaamd DE WITTE MOLEN, staande en gelegen als voren , onder N*. 56 en 57, en in het HUIS , STALLING en alle de Ap- en Dependentien daarby behoorende. Gearresteerd als Onroerend Goed ten lasten van den Heer Pieter Maas, wonende te Schiedam, in de Boterstraat.
05-04-1862: Opregte Haarlemsche Courant
"Twee Zes en Twintigste AANDEELEN in den Steenen Wind-Korenmolen, genaamd 'De Batavier', met huis, stal en hetgeen meer daarbij behoort, staande en gelegen aan de Broersvest, ter zelfde Stede, en op den Kadastralen Legger daarvan voorkomende onder Sectie B, Nrs. 45, 241 en 242."
In de herfst van 1900 (de molen was toen al enige tijd buiten gebruik) is de kap van de molen afgehaald en kort daarna tot "stomphoogte" afgebroken.
In de molenstomp heeft nog jaren een timmerhandel gezeten.
In december 1906 en januari 1907 zijn de laatste resten van de trotse Batavier opgeruimd.
Informatie van Gerard van den Bosch.
De ijzeren bovenas is door de sloper A. van der Weg uit Dordrecht voor ƒ 230 à contant verkocht aan houthandel D.D. Noordman te Leiden.
De as werd afgehaald bij de molen op 12 oktober 1900
Op 24 oktober 1900 werd de as in houtzaagmolen de Eendracht te Leiden gestoken.
"Heden den ijzeren as in de molen E gestoken, zwaar ca. 5000 kilo.
Om 10 uur met het inscheren van de reep begonnen, om half twaalf den as opgeloopen. Om kwart voor twee was hij boven. Met 8 man aan het kaapstand opgeloopen. Mooi weer gehad, stil"
(citaat uit timmerboekje houthandel Noordman te Leiden).
Ansichtkaart, collectie Frans Kroon
gezien vanaf café de 'Unie' richting Broersvest
Afb. ingestuurd door F. Kroon, rond 1900
Ansichtkaart, coll. DVM
De eerste steen werd gelegd op 27 maart 1797.
Zie plaquette
Zoals meerdere Schiedamse molens diende deze molen ook als 'reclamezuil' (zie foto). Moleneigenaren verhuurden stukken romp als een soort grote advertenties en hadden op deze manier een aardige bijverdienste. Ook elders in het land kwam dit veel voor.
Rob Pols.
Afb. 2: Op de voorgrond van de foto is de Lange Haven te zien met rechts de oude Koemarktbrug.