Molen De Windotter, IJsselstein

IJsselstein, Utrecht
b

korte karakteristiek

naam
De Windotter
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
1987
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan op professionele basis

adres
Walkade 73
3401 DR IJsselstein
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Windotter via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
01072 e
oude dbnr.
B834
Meest recente aanpassing
| Tellerstand
media-bestand
Molen 01072 e De Windotter (IJsselstein)
William Bouter (25-10-2014).

locatie

plaats
IJsselstein
plaatsaanduiding
gemeente
IJsselstein, Utrecht
kadastrale aanduiding
Gemeente IJsselstein, sectie F, nr. 1858
geo positie
X: 131376, Y: 447761
N: 52.01770, O: 5.04306
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Zeer groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Walkade 73
3401 DR IJsselstein
molenaar
Maarten Dolman / William Dolman
telefoon
030-6888881
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Woensdag 14.00 - 16.00 en zaterdag 10.30 - 16.00 uur.
Molenwinkel open: woensdag, vrijdag en zaterdag 10.00 - 16.00 uur en op afspraak. Vaste rondleidingen door de molen woensdag, vrijdag en zaterdag 14.00 uur en op afspraak.

toegangsprijzen
winkelinformatie

Windotterbier en bakgrondstoffen voor thuisbakkers

meelverkoop
ja
museuminformatie
gericht op scholen
ja
AKG lid
ja
bijzonderheden

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen
kap
Gedekt met eiken schalien
inrichting

Twee koppel 17der kunst- en één koppel 16der blauwe stenen (één koppel kunststenen kan elektrisch worden aangedreven); twee mengketels, bloembuil, tarwepletter (1913), verticale maalstoel (om te breken), jacobsladder, twee transportvijzels en een siloruimte van 20 ton.

versieringen

Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met de opschriften '1732 1987' en daaronder 'De Windotter'.

Gevelsteen met het opschrift
'1732
De Windotter
Gerestaureerd
1987'.

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; 56 houten rollen.Kruirad.
vlucht
26,10 m.
vang
Vlaamse vang; 5 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel; pal.
overbrenging

Bovenwiel 73 kammen
Bovenschijfloop 34 staven, steek 12,3 cm.
Spoorwiel 89 kammen
Steenschijflopen 26, 29 en 29 staven, steek 9,0 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 7,35 en 1 : 6,59

hoogte
van de stelling: 5,75 m.
wiekvorm
Systeem Fauël met automatische remkleppen op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 199, Buurma
Buurma
✉︎ 199 binnen 1987 1987 binnen aanw. 26,00
media-bestand
Roede 200, Buurma
Buurma
✉︎ 200 buiten 1987 1987 buiten aanw. 26,00
wiekverbeteringen

Vanaf de reconstructie van deze molen is gekozen voor het systeem Fauël (fokwieken) met automatische (eventueel met de hand te bedienen) remkleppen.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Gieterij Hardinxveld ✉︎ 21 1987 1987 aanw. 05,55
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan op professionele basis

molenmaker
Cornelis Vergeer (1732) Schakel & Schrale, Zwolle (1987)
omwentelingen
geschiedenis

De Windotter is gebouwd als stenen walmolen in 1732 op last van de heer van IJsselstein, het was een dwangmolen ofwel: de boeren waren verplicht daar hun graan te laten malen. Tevens werd er met het maalloon belasting geheven. Door de molen op de zuidwestzijde van de omwalling om de oude binnenstad te bouwen, was een goede windvang gewaarborgd.

Na verschillende pachters te hebben gehad werd de molen in 1812 openbaar verkocht en was sindsdien in particuliere handen. In 1881 werd in een bijgebouw een stoommachine geplaatst, om ook bij windstil weer te kunnen malen.
De laatste molenaar, B. van Woerden, verkocht in 1918 de toen al vervallen molen, waarna sloop van wiekenkruis, kap, stelling en gaandewerk volgden. Tijdens dit werk maakte één van de slopers een dodelijke val.
Vervolgens diende de onttakelde stenen romp tot 1978 als woning en opslag van brandstoffen voor het bedrijf van de familie Van Ek.

In 1984 kocht de gemeente IJsselstein het restant aan en enige tijd later kwam de romp in handen van een speciaal voor de molen opgerichte stichting. 
Niet lang daarna volgde de rehabilitatie tot maalvaardige windkorenmolen: deze grote reconstructie kwam gereed in 1987. Voor deze molen betekende dat uiteraard: nieuwe kap, roeden, stelling en een geheel nieuw gaandewerk. 
Opmerkelijk is hierbij dat diverse balken en ook enkele trappen en binnendeuren nog dateerden van vóór de onttakeling van 1918 en dit alles dus hebben overleefd. Er waren ook nog voldoende bouwsporen aanwezig om aanwijzingen te geven waar zich steenspillen e.d. hadden bevonden en ook over de grootte van enige wielen. 

De molen is nu in exploitatie bij de Stichting 's-Heren Korenmolen te IJsselstein en maalt graan voor diverse ambachtelijke bakkers in het zuidwesten van de provincie Utrecht. Bij verscheidene bakkerijen is Windotterbrood te koop en in de molenwinkel en bij slijterij Pinot Windotterbier van hoge gisting.

aanvullingen

toelichting naam

De naam "De Windotter" was vóór en nog tijdens de rehabilitatie van deze molen onderwerp van een felle pennenstrijd. Een plaatselijke 'historicus' meende jarenlang dat deze naam niet goed kon (en vooral mócht) zijn en wist, mede vanwege zijn drammerige manier van publiceren, de instanties daar bijna van te overtuigen. Uiteindelijk kwam vast te staan dat deze naam vanouds (zij het al heel lang onder lagen witkalk) ín de molen aanwezig en historisch gezien dus volkomen juist was!

literatuur

'Korenmolen De Windotter. Een 20-jarig eigentijds molenbedrijf!', in: Gildebrief 1 (2008), pp. 4 -8.

foto's

foto's