Groot-Ammers, Zuid-Holland

Gelkenesmolen

Foto van Gelkenesmolen, Groot-Ammers, William Bouter (11-8-2018) | Database Nederlandse molens
© William Bouter (11-8-2018)

NederlandsEnglishFrançaisDeutschEspanõlPortuguesePусский简体中文

Gelkenesmolen

1513 (of eerder. Al in 1513 moet hier een molen hebben gestaan.)
Wipmolen
Wipmolen
Poldermolen
Molenkade 2
2964 LB Groot-Ammers
X: 116166 Y: 436825
N 51.918552 O 4.822724
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Toon deze molen in Google Streetview
Zuid-Holland
Molenlanden
Groot-Ammers
Gemeente Groot-Ammers, sectie B, nr. 1255
SIMAV

In 1966 werd de molen aan de SIMAV verkocht.

Maalvaardig
2022: 385.009
2021: 984.061
2020: 225.688
2019: 65.169
2018: 35.803
2017: 111.232
eerdere tellerstanden ( ↓ ↑ )
  • 2016: 85.771
  • 2015: 68.748
  • 2014: 104.329
  • 2013: 84.500
  • 2012: 119.493
  • 2011: 76.435
  • 2010: 65.354
  • 2009: 68.103
  • 2008: 184.914
  • 2007: 124.399
  • 2005: 158.343
  • 2004: 143.370
  • 2003: 188.140
  • 2002: 224.484
Bemalen van de polder Liesveld (vroeger polder Gelkenes), thans op vrijwillige basis; woning

Bijzonder groot

Mark Dwarswaard

Niet bekend

Fietsroute in de buurt van Gelkenesmolen via fietsnetwerk.nl
978
01489
 
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Gelkenesmolen

Constructie

Constructie

Ondertoren, gedekt met riet, op veldmuren van 0,50 m.

Bovenhuis donkergroen geverfd; wit afgebiesd; kap gedekt met gepotdekselde planken

26,60 m.
Oud-Hollands

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan

Roeden etc.

Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
Fabrikaat Nummer Jaar Steek Verdw. Lengte
         
onbekend ? ? ? aanw.

Kruiwerk etc.

Zetelkruiwerk; kruirad met hoge bank
Losse Vlaamse blokvang uit vier stukken; vangbalk met haak; evenaar; kneppel

Open ijzeren scheprad buiten de molen, Ø 5,56 m.; breed 0,61 m.
Woning in de molen

Bovenwiel 64 kammen
Bovenschijfloop 35 staven
Onderschijfloop 21 staven
Onderwiel 81 kammen
Overbrengingsverhouding 2,11 : 1

Fraaie makelaar

Op het sintelstuk is een naamplaatje meegegoten:
P. LEENARTZ
M. SMIT.TE
STOLWIJK

Gelkenesmolen

Verwijzingen

Verwijzingen

Kijk op allemolens.nl voor historische foto’s en documenten van deze molen.

Gelkenesmolen

Geschiedenis

Geschiedenis

Al zeer lang staat er op deze plaats een molen, namelijk ruim 500 jaar: een "verpondinghe" van 1513 vermeldt dat de inwoners van Gelkenes 'molengelt' moesten betalen. Toen werd de polder Gelkenes dus al met een molen bemalen.
De polder tussen de Graaflandse Dijk en de Lekdijk had nogal wat last van kwelwater uit de Lek en mogelijk dat daarom een molen werd bijgebouwd, de Kleine Molen op de plaats van het huidige elektrische gemaal. In 1760 is deze weer verdwenen en toen is de Vliet van Gelkenes (die tussen de Molenkade en de polder Ammers-Graafland liep) doorgetrokken naar die van Ammers-Graafland en daarin is bij de Gelkenes Molen een schot geplaatst. Door dit schot te openen konden de "Voorste en Middelste Moole van Gravelant" (resp. de huidige Graaflandse en Achtkante Molen) bijspringen bij Gelkenes.
De Gelkenesmolen staat op oude kaarten ook wel als "Overwaardsche Molen" en "Pijlmoole van den Overwaard" of Peilmolen aangeduid. Dat laatste werd de molen in 1760: hij nam die functie over van de toen gesloopte Kleine Molen. Opmerkelijk is echter, dat bij noorden- of noordoostenwind de Spindersmolen (van de polder Neder-Hardinxveld) de functie van peilmolen overnam omdat het peil in de meer zuidelijk gelegen boezemwateren dan belangrijk werd opgestuwd.

In 1857 werd door de Dordrechtse ijzergieterij Penn & Comp. een gang staven ten behoeve van het onderrondsel geleverd voor f 141,40. In 1880 leverde dezelfde gieterij een ijzeren wielbak voor het waterwiel. Kennelijk lekte de oude stenen bak, want al enige jaren ontving de molenaar een extra vergoeding van f 8,50 per jaar voor het drooghouden daarvan.

De molen was tot 1965 in gebruik voor het bemalen van de polder Liesveld en tevens peilmolen (seinmolen) voor het waterschap de Overwaard. Daarna stond de molen jaren stil en bereidde de SIMAV een grote restauratie voor.
In 1979-1980 vond dat grote werk plaats: zo werd de ondertoren van nieuw riet voorzien, een nieuwe kap geplaatst en werden er herstelwerkzaamheden aan waterlopen, staart, ramen, deuren en kozijnen uitgevoerd. De officiele ingebruikstelling na deze restauratie vond plaats op 25 september 1980.

In 2000 overleed op 91-jarige leeftijd molenaar Arie "Ot" van Houwelingen, die deze molen 50 jaar bewoonde. Eerder was hij, tot de stilzetting in 1951, molenaar van de Oude Weteringmolen te Streefkerk.

In september 2009 werd begonnen met een flinke opknapbeurt: het bovenhuis moest worden hersteld en beide (zeer oude) Potroeden vervangen. Hiermee verdwenen de laatste nog in bedrijf zijnde Potroeden uit de Alblasserwaard: op 17 september werden zij gestreken. Eén ervan wordt sindsdien los bewaard. Op 26 maart 2010 werden nieuwe gelaste roeden gestoken.
In 2020 heeft onderhoud plaats gevonden aan de kop, klompenhok en waterlopen. Dat laatste gebeurde vanwege de verhogingen van de kade door het waterschap. Hierbij is ook een nieuwe, hogere bakdeur aangebracht.

Een opmerkelijk constructiedetail: de gietijzeren wateras heeft zeer grote houten vulstukken.


Gelkenesmolen

Aanvullingen

Aanvullingen

Ergens in de jaren vijftig van de 20ste eeuw werd met behulp van een handtakel een nieuwe windpeluw geplaatst. Toen echter de windpeluw op hoogte was gebracht en op de punt van een daklijst werd gelegd, gleed deze er plotseling af waardoor alles, mét een deel van de schoorsteen, in de woonkamer terecht kwam. De vallende takel beschadigde het hekwerk van het onderste end.
De tweede poging slaagde wel...

De molen is vernoemd naar de polder Gelkenes, die thans onderdeel uitmaakt van de polder Liesveld. Ter plaatse spreekt men van de "Eerste molen". Aardig in dit verband is, dat het polderbestuur de zeilen van de vier molens vroeger van A t/m D liet merken.

Gelkenesmolen

Historische foto's

Historische foto's

Kijk op allemolens.nl voor historische foto’s en documenten van deze molen.
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Gelkenesmolen

Actuele foto's

Gelkenesmolen, Groot-Ammers, Abel van Loenen (3-1-2022) | Database Nederlandse molens
© Abel van Loenen (3-1-2022)
Gelkenesmolen, Groot-Ammers, Tony Hop (20-2-2016) | Database Nederlandse molens
© Tony Hop (20-2-2016)
Gelkenesmolen, Groot-Ammers, Rob Pols (18-10-2011) | Database Nederlandse molens
© Rob Pols (18-10-2011)
Gelkenesmolen, Groot-Ammers, Martijn Ruff (1-8-2012). | Database Nederlandse molens
© Martijn Ruff (1-8-2012).
Gelkenesmolen, Groot-Ammers, Henk ten Bos (4-12-2018) | Database Nederlandse molens
© Henk ten Bos (4-12-2018)
Gelkenesmolen, Groot-Ammers, Mark Dwarswaard (18-11-2020)De Gelkenes Molen na de aanleg van de omleiding van het fietspad om de molen zodat het verkeer niet meer over de kaai over het erf hoeft en derhalve kan de molen draaien met de staart over de kaai. | Database Nederlandse molens
© Mark Dwarswaard (18-11-2020)
De Gelkenes Molen na de aanleg van de omleiding van het fietspad om de molen zodat het verkeer niet meer over de kaai over het erf hoeft en derhalve kan de molen draaien met de staart over de kaai.
Gelkenesmolen, Groot-Ammers, Vincent Mepschen (08-10-2022) | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (08-10-2022)
Gelkenesmolen, Groot-Ammers, William Bouter (11-8-2018) | Database Nederlandse molens
© William Bouter (11-8-2018)
Gelkenesmolen, Groot-Ammers, Vincent Mepschen (08-10-2022) | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (08-10-2022)
Gelkenesmolen, Groot-Ammers, Vincent Mepschen (08-10-2022) | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (08-10-2022)
 

Draag zelf bij

    Tekst  
Stuur ons uw teksten over deze molen
  |   Stuur ons uw teksten over de motor in deze molen (indien van toepassing)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om teksten in te sturen.
   
    Foto's  
Stuur uw foto's van deze molen (ook eventuele motor)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om foto's in te sturen.