Goedereede, Zuid-Holland

Windvang

Foto van Windvang, Goedereede, Bram Westerink (3-6-2017) | Database Nederlandse molens
© Bram Westerink (3-6-2017)

NederlandsEnglishFrançaisDeutschEspanõlPortuguesePусский简体中文

Windvang

1719
Grondzeiler
Ronde stenen molen
Korenmolen
Goereeseweg 5
3252 AL Goedereede
X: 57546 Y: 426518
N 51.818752 O 3.973729
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Toon deze molen in Google Streetview
Zuid-Holland
Goeree-Overflakkee
Goedereede
Gemeente Goedereede, sectie D, nr. 92
Molenstichting Goeree-Overflakkee
Maalvaardig
2022: 326.607
2021: 334.000
2020: 378.000
2019: 341.000
2018: 292.000
2017: 327.000
eerdere tellerstanden ( ↓ ↑ )
  • 2016: 312.000
  • 2015: 305.000
  • 2014: 210.000
  • 2013: 202.000
  • 2012: 200.300
  • 2011: 210.000
  • 2010: 201.000
  • 2004: 168.000
  • 2003: 138.000
  • 2002: 123.646
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

Niet onbelangrijk maar wordt vanouds sterk gedomineerd door de enorme toren van Goedereede. Vanaf 2014 zijn diverse storende bomen rond de molen verdwenen, waardoor de omgeving duidelijk is verbeterd.

Wim de Vries / Frank Moerland
0187-492776 / 06-11600575

Zaterdag 10.00 - 17.00 uur, als de molen draait en op afspraak.
Niet op zondag.

Fietsroute in de buurt van Windvang via fietsnetwerk.nl
964
01900
 
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Windvang

Constructie

Constructie

Ronde stenen molen

Gedekt met dakleer

22,70 m.
Oud-Hollands

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

Roeden etc.

Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien

Kruiwerk etc.

30 houten rollen; Vlaams kruirad
Losse Vlaamse blokvang uit vier stukken; vangbalk met haak; vangstok; kneppel; pal

Eén koppel 16der kunststenen; sleepluiwerk; restanten van een woning op de begane grond

Bovenwiel 68 kammen
Bovenschijfloop 33 staven, steek 11,7 cm.
Spoorwiel 62 kammen
Steenschijfloop 27 staven, steek 9,5 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 4,73

Eenvoudige baard, groen geverfd, wit afgebiesd met aan de zijkanten enige krullen met de opschriften
'ANNO 1791'
'WINDVANG'

Moderne gevelsteen met het opschrift:
"Deze wiekendrager van 1791
onmisbaar
in het silhouet van Goedereede
werd
door de jubilerende vereniging
Instituut Stad en Landschap
van Zuid-Holland
(1928 - 1968)
aangekocht en geschonken
aan de gemeente
die hem
met steun van rijk en provincie
deed herstellen
in oude luister".

Ewout de Man, Geervliet en Pieter vanden Boogaart, Spijkenisse (1719)

Windvang

Verwijzingen

Windvang

Geschiedenis

Geschiedenis

Deze molen is zeer oud, al lijkt dat in eerste instantie niet zo. Gezien het jaartal op de baard, dateert de molen uit 1791. Maar: in het resolutieboek van Brouwershaven staat dat de burgemeester van die stad in 1723 in Goedereede is geweest om daar de stenen korenmolen te bezichtigen die door Ewout de Man, molenmaker te Geervliet en Pieter vanden Boogaart, metselaar te Spijkenisse, was gebouwd. In Brouwershaven moest een soortgelijke molen komen te staan. Dus had Goedereede in 1723 al een ronde stenen molen, maar: was dat déze molen?

Ja. Op 28 februari 1718 kregen Harren Jansz. Cramer en Steven Ongeraan toestemming om "een steenen coorn molen" te bouwen op de werf van de op 1 september 1717 omgewaaide voorganger, bemalen door Steven Ongeraan. Cramer was in Ouddorp hetzelfde overkomen. Van de Domeinen kreeg men de restanten der twee molens "om niet" in eigendom. Aan windrecht en erfpacht was men jaarlijks 200 pond verschuldigd, ingaande als de molen klaar was en begonnen met malen. Een eerste betaling diende in dat geval in februari 1719 te geschieden.
Aanleiding tot deze gebeurtenis is de zware storm van 1 september 1717, die zeer veel van diverse (standerd)molens op de eilanden van Zeeland en Holland eiste. Zo zijn ook in Nieuwenhoorn en Rockanje kort na deze storm nieuwe ronde stenen molens gebouwd (die beide ook allerlei interessante constructiedetails vertonen die op zijn minst doen denken aan Goedereede...).
Is het jaartal '1791' op de baard een vergissing geweest en had dat '1719' moeten zijn? Het kan eigenlijk niet meer worden betwijfeld!

Dat men een paar jaar later van Brouwershaven naar Goedereede kwam om de molen daar te bekijken, lijkt bewezen door de vreemde overeenkomst tussen de molens van beide plaatsen: Goedereede is gebouwd als verhoogde grondzeiler, 'Brouwershaven' zou een later tot grondzeiler verlaagde stellingmolen zijn geweest. Het lijkt er meer op dat de molen van Brouwershaven dezelfde opzet heeft gehad als die van Goedereede en dat men daar later de inrichting heeft aangepast en de maalzolder naar de begane grond heeft verplaatst.
Voorlopige conclusie: Brouwershaven heeft geen stellingmolen maar wel een grondzeiler van het type-Goedereede gehad!

De opzet van de grondzeiler van Goedereede is inderdaad bijzonder: de maalwerktuigen zijn alle één verdieping hoger aangebracht dan men zou denken. Op de begane grond was namelijk vroeger een kleine woning ondergebracht, die zich min of meer geïsoleerd ten opzichte van de verdere molen bevond: het eigenlijke maalgedeelte was (en is) te bereiken via één van de twee grote buitentrappen tegen de romp. In Goedereede bleef deze opzet ongewijzigd (al was de molen op een zeker moment niet langer bewoond), bouwsporen in Brouwershaven, Rockanje en Nieuwenhoorn wijzen erop, dat deze molen alle drie ooit ingrijpend zijn verbouwd.
In dit verband: het metselwerk is van onder tot boven uitgevoerd als tweesteens en kent feitelijk geen insnijdingen. Dit wijst op een zeer oude constructie (overigens is het metselwerk anno 2021 aan een grondige revisie toe: het is binnen in de molen erg vochtig).

De verdere geschiedenis van de molen van Goedereede is tot in de 20ste eeuw tamelijk onduidelijk: tot 1916 was T. Lodder eigenaar; die verkocht dat jaar de molen aan J.C. Bergers.
Destijds waren drie koppel maalstenen aanwezig; in de jaren '30 van de twintigste eeuw maakte een koppel plaats voor een elektromotor; later is die, mét een koppel stenen, verwijderd, zodat er nu nog maar een koppel resteert.
Deze molen was tot ca. 1953 in bedrijf (tot de Ramp van 1 februari?) en werd toen stilgezet, waarna een periode van sterk verval volgde. Rond 1970 was de toestand zeer slecht.
 
In 1971/72 volgde een ingrijpende restauratie door de fa. Doornbosch (Adorp). Sindsdien draait de molen regelmatig waarbij soms wordt gemalen. Tot die grote restauratie was de buitenroede nog steeds van hout.
 
In 2016 heeft men diverse balkkoppen op steen- en maalzolder aangegoten in kunsthars. 
In 2021 onderging de stenen romp uitvoerig herstel aan het voegwerk en heeft men beide inmiddels 50 jaar oude gelaste roeden doorgemeten. Zij bleken nog prima in orde.
In 2022 viel een belangrijke beslissing: het door boktor behoorlijk aangetaste bovenwiel kon niet worden gehandhaafd en dus begon de molenmaker aan een geheel nieuw wiel. Ook beide bladen van het bovenschijfloop zullen worden vervangen. Naar verwachting is dit nog voor 1 januari 2023 klaar.
Het bovenwiel is vermoedelijk ouder dan de molen, en heeft in dat geval vermoedelijk in de voorganger, de standerdmolen, gedient. Op één van de (te vervangen) schijven van het bovenschijf stond in sierlijke cijfers het jaartal '1788'.
Al begin januari 2023 kwam het bericht, dat het nieuwe bovenwiel gereed en de molen dus weer maalvaardig was.

Een zeer opvallend kenmerk van deze molen is in de kap  te zien: de bijzonder korte gietijzeren bovenas heeft ervoor gezorgd dat de penbalk tevens ijzerbalk is. Sterker nog: het penlager bevindt zich vóór de ijzeren boventap van de koningspil!


Windvang

Aanvullingen

Aanvullingen

De naam 'Windvang' is verzonnen, vermoedelijk vanwege of na de restauratie van 1971/72. Daarvoor was de molen naamloos.

Windvang

Historische foto's

Historische foto's

Eertijds naar molendatabase.nl ingezonden historische foto’s van deze molen.
Kijk op allemolens.nl voor historische foto’s en documenten van deze molen.
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Windvang

Actuele foto's

Windvang, Goedereede, Tony Hop (9-8-2014). | Database Nederlandse molens
© Tony Hop (9-8-2014).
Windvang, Goedereede, Frank Moerland (17-11-2018) | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (17-11-2018)
Windvang, Goedereede, Rob Pols (5-1-2017)De molen ligt aan de rand van het historische stadje Goedereede. | Database Nederlandse molens
© Rob Pols (5-1-2017)
De molen ligt aan de rand van het historische stadje Goedereede.
Windvang, Goedereede, Rob Pols (5-1-2017)Er is recent heel wat storende begroeiing gekapt, maar er staat nog steeds genoeg. Op de voorgrond de naast de molen gelegen manege. | Database Nederlandse molens
© Rob Pols (5-1-2017)
Er is recent heel wat storende begroeiing gekapt, maar er staat nog steeds genoeg. Op de voorgrond de naast de molen gelegen manege.
Windvang, Goedereede, Frank Moerland (20-6-2015)De molen vanaf de toren van Goedereede | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (20-6-2015)
De molen vanaf de toren van Goedereede
Windvang, Goedereede, Frank Moerland (13-2-2021)De toren van Goeree staat dichtbij de molen en dit levert een zeer onregelmatige wind op bij een oostelijke wind. | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (13-2-2021)
De toren van Goeree staat dichtbij de molen en dit levert een zeer onregelmatige wind op bij een oostelijke wind.
Windvang, Goedereede, Ton Koorevaar (27-5-2010) | Database Nederlandse molens
© Ton Koorevaar (27-5-2010)
Windvang, Goedereede, Jorrit de Laat (8-7-2017) | Database Nederlandse molens
© Jorrit de Laat (8-7-2017)
Windvang, Goedereede, Marcel van Nies (28-11-2020) | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (28-11-2020)
Windvang, Goedereede, Marcel van Nies (17-4-2017) | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (17-4-2017)
Windvang, Goedereede, Marcel van Nies (28-11-2020) | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (28-11-2020)
Windvang, Goedereede, Marcel van Nies (17-4-2017) | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (17-4-2017)
Windvang, Goedereede, Marcel van Nies (17-4-2017) | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (17-4-2017)
Windvang, Goedereede, Coen Heijkoop (30-4-2019) | Database Nederlandse molens
© Coen Heijkoop (30-4-2019)
Windvang, Goedereede, Marcel van Nies (28-11-2020) | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (28-11-2020)
Windvang, Goedereede, Marcel van Nies (28-11-2020)Let op de gecombineerde ijzer- en penbalk. Dit als gevolg van de bijzonder korte bovenas. | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (28-11-2020)
Let op de gecombineerde ijzer- en penbalk. Dit als gevolg van de bijzonder korte bovenas.
 

Draag zelf bij

    Tekst  
Stuur ons uw teksten over deze molen
  |   Stuur ons uw teksten over de motor in deze molen (indien van toepassing)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om teksten in te sturen.
   
    Foto's  
Stuur uw foto's van deze molen (ook eventuele motor)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om foto's in te sturen.