Geervliet, Zuid-Holland

De Bernissemolen

Foto van De Bernissemolen, Geervliet, Frank Moerland (19-8-2019) | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (19-8-2019)

NederlandsEnglishFrançaisDeutschEspanõlPortuguesePусский简体中文

De Bernissemolen

1851
Stellingmolen
Ronde stenen molen
Korenmolen
Spuikade 1
3211 BG Geervliet
X: 77165 Y: 430695
N 51.859375 O 4.257282
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Toon deze molen in Google Streetview
Zuid-Holland
Nissewaard
Geervliet
Gemeente Geervliet, sectie B, nr. 1381
Marcel Vlasblom en Rina van Velde

Sinds 31 december 2019 heeft deze molen een nieuwe particuliere eigenaar.

Draaivaardig
2022: 359.899
2021: 461.508
2020: 530.227
2019: 281.552
2018: 137.041
2017: 32.163
eerdere tellerstanden ( ↓ ↑ )
  • 2016: 42.491
  • 2015: 60.792
  • 2014: 61.000
  • 2013: 62.825
  • 2012: 61.442
  • 2004: 61.420
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf; woning

Deze op zich fraai gelegen molen staat inmiddels flink tussen de begroeing, op Z staan veel bomen langs de weg, op W veel bomen langs een dijkje (beschermd dorpsgezicht...) en op N staat min of meer een bos.

Frank Moerland
06-11600575

Nationale Molendag, de VPR-Molendag, Open Monumentendag en op afspraak. Overige activiteiten worden aangekondigd op de Facebookpagina.

Fietsroute in de buurt van De Bernissemolen via fietsnetwerk.nl
963
01911
 
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

De Bernissemolen

Constructie

Constructie

Ronde stenen molen; onderbouw rond/cylindrisch.

Gedekt met dakleer

21,60 m.
Systeem Fauël op beide roeden, de buitenroede bovendien met automatische remkleppen.

Sinds 1960 is de molen op beide roeden uitgerust met het systeem Fauël (fokwieken). Eerst waren dat 'vaste' fokken, bij een latere vernieuwing zijn deze voorzien van steekborden. Inmiddels heeft de buitenroede remkleppen.

Roeden etc.

Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien

Kruiwerk etc.

34 houten rollen; kruihaspel
Losse Vlaamse blokvang uit vier stukken; vangbalk met haak; vangstok

Twee koppel 16der kunststenen; sleepluiwerk; afschietwerk.
De onderbouw was zeer lang ingericht als restaurant maar is inmiddels in gebruik als woning.

Bovenwiel 61 kammen
Bovenschijfloop 27 staven, steek 11,5 cm.
Spoorwiel 66 kammen
Steenschijflopen 25 en 24 staven, steek 10,3 cm.
Overbrengingsverhoudingen 1 : 5,96 en 1 : 6,22

van de stelling: 6,10 m.

Aardige baard, lichtblauw geverfd, wit afgebiesd, met sierlijk geschreven in goud de opschriften "anno 1851" en "De Bernisse". 

D.D. van Dijk, Piershil (1851)

De Bernissemolen

Verwijzingen

De Bernissemolen

Geschiedenis

Geschiedenis

In de middeleeuwen werd het koren uit Geervliet en omgeving gemalen op een getijdemolen. Deze werd door het uit de spuikom stromende water aangedreven en was eigendom van de Heer van Putten. Het opkomend tij drong toen nog via de Bernisse door tot in de Geervlietse haven, waar aan het einde het water werd opgezet in een spuikom.
Mogelijk door de onregelmatige werking en geringer wordende hoogteverschillen in de getijden werd naar een andere oplossing gezocht: een windmolen. Al in de rentmeestersrekening over 1382 wordt melding gemaakt van "die steenen molen mit houte ende sceven, die Roelof tot Wyc coft (kocht)". Volgens de rekening over 1383 bouwde men de molen - met de uit Wijk afkomstige onderdelen - op een van de torens van de stadsommuring. Hetzelfde jaar werd er ook gewerkt aan een belangrijk deel van de bovenbouw, de soire op den toren. Ook in de rekening van 1384 wordt de molentoren genoemd.
In de 16e eeuw werd de molen vervangen door een andere houten molen. Omdat de molen enkele malen door brand verwoest werd, mocht na 1743 in Geervliet zelfs buiten op vele plaatsen geen tabak meer worden gerookt.

De huidige stenen molen staat nog steeds op de zes eeuwen oude stenen muurtoren-onderbouw. De cilindrische romp heeft aan de onderzijde een muurdikte van 1,60 m. en is opgetrokken op de ronde voet van een bakstenen kruittoren in de vroegere verdedigingsring van het stadje. In deze zes meter hoge toren zijn de schietgaten nog duidelijk te zien.

Tot 1947 maalde Jan Brussaard hier. Nadat de molen enige tijd in handen was geweest van M.C. Lieve, volgde in 1955 aankoop door de gemeente Geervliet.
In 1959/60 onderging de molen een forse opknapbeurt, waarbij onder meer fokwieken werden aangebracht. Doel was namelijk, in de molen weer een maalbedrijf te stichten. Helaas lukte dat niet.

In 1962 volgde de verkoop aan de Heineken Brouwerij, die er een horeca-gelegenheid in onderbracht. In latere jaren kreeg deze molen bekendheid als specialiteiten-restaurant.
Voor het maalwerk had dit behoorlijke gevolgen: de maalzolder werd ingericht als 'De Molenkamer', alwaar ca. acht personen exclusief konden dineren. Meelkokers e.d. werden daartoe verwijderd. Beide koppel maalstenen bleven, één zolder hoger, evenwel onaangeroerd.
Ondertussen bleef de molen goed onderhouden, maar draaide niet (hooguit om het wiekenkruis bij gelegenheid in de vlaggen te zetten).

Als gevolg van de kredietcrisis, ca. 2008, ging het met de horeca-onderneming die hier gevestigd was, minder goed. Nadat er enige tijd geen activiteit was geweest, opende hier in maart 2014 wederom een specialiteitenrestaurant maar enkele jaren later werd dit gesloten en dit keer voorgoed: in het late voorjaar van 2017 zette men molen met bijgebouwen te koop (waarbij ombouw tot woning bespreekbaar was). In 2019 volgde de verkoop.

Was de molen lange tijd statisch monument: vanaf 2020 is de molen veelvuldig draaiend te zien en streeft men ernaar één koppel stenen weer maalvaardig te maken en het andere voor demonstratie in geopende toestand te bewaren.


De Bernissemolen

Aanvullingen

Aanvullingen

Ongetwijfeld is dit de molen met de zwaarst denkbare onderbouw!

J. Rotteveel, 'De Bernissemolen in Geervliet', in: Molenwereld 169 (2013) 148 - 155

De Bernissemolen

Historische foto's

Historische foto's

Eertijds naar molendatabase.nl ingezonden historische foto’s van deze molen.
Kijk op allemolens.nl voor historische foto’s en documenten van deze molen.
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

De Bernissemolen

Actuele foto's

De Bernissemolen, Geervliet, Bjorn Jannink (2-7-2021) | Database Nederlandse molens
© Bjorn Jannink (2-7-2021)
De Bernissemolen, Geervliet, Frank Moerland (2-10-2020) | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (2-10-2020)
De Bernissemolen, Geervliet, Piet Glasbergen (18-5-2022) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (18-5-2022)
De Bernissemolen, Geervliet, Piet Glasbergen (18-5-2022) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (18-5-2022)
De Bernissemolen, Geervliet, Frank Moerland (22-10-2020) | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (22-10-2020)
De Bernissemolen, Geervliet, Frank Moerland (7-2-2019) | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (7-2-2019)
De Bernissemolen, Geervliet, Frank Moerland (7-2-2019) | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (7-2-2019)
De Bernissemolen, Geervliet, Piet Glasbergen (18-5-2022) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (18-5-2022)
De Bernissemolen, Geervliet, Piet Glasbergen (18-5-2022)Het trapsgewijze metselwerk. | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (18-5-2022)
Het trapsgewijze metselwerk.
De Bernissemolen, Geervliet, Frank Moerland (13-8-2015) | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (13-8-2015)
De Bernissemolen, Geervliet, Frank Moerland (19-8-2019)De loper is omgedraaid, zodat bezoekers het scherpsel van de molensteen kunnen bewonderen. | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (19-8-2019)
De loper is omgedraaid, zodat bezoekers het scherpsel van de molensteen kunnen bewonderen.
De Bernissemolen, Geervliet, Frank Moerland (23-10-2015) | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (23-10-2015)
De Bernissemolen, Geervliet, Frank Moerland (23-10-2015)Pal aan de rechterkant van het bovenwiel. | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (23-10-2015)
Pal aan de rechterkant van het bovenwiel.
De Bernissemolen, Geervliet, Frank Moerland (8-6-2016) | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (8-6-2016)
De Bernissemolen, Geervliet, Frank Moerland (19-8-2019)De houten kruirollen. | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (19-8-2019)
De houten kruirollen.
De Bernissemolen, Geervliet, Frank Moerland (19-8-2019)Het luiwerk. | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (19-8-2019)
Het luiwerk.
De Bernissemolen, Geervliet, Frank Moerland (19-8-2019)Het spoorwiel met de steenschijfloop. | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (19-8-2019)
Het spoorwiel met de steenschijfloop.
De Bernissemolen, Geervliet, Frank Moerland (19-8-2019)Het afschietwerk en links het bijzondere lichtwerk: het schijnt een van Riet lichtwerk te zijn. Zowel het afschietwerk als het luiwerk hebben ook 'moderne' lagers. | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (19-8-2019)
Het afschietwerk en links het bijzondere lichtwerk: het schijnt een van Riet lichtwerk te zijn. Zowel het afschietwerk als het luiwerk hebben ook 'moderne' lagers.
De Bernissemolen, Geervliet, Piet Glasbergen (18-5-2022)Het lichtwerk in meer detail. | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (18-5-2022)
Het lichtwerk in meer detail.
De Bernissemolen, Geervliet, Frank Moerland (19-8-2019)Hier vanaf buiten een van de twee schietgaten. Goed te zien is het verschil in metselwerk tussen de molen uit 1851 en de toren uit de 12e/13e eeuw.  | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (19-8-2019)
Hier vanaf buiten een van de twee schietgaten. Goed te zien is het verschil in metselwerk tussen de molen uit 1851 en de toren uit de 12e/13e eeuw.
De Bernissemolen, Geervliet, Frank Moerland (19-8-2019)De molen is gebouwd op een zeer oude verdedigingstoren (12/13e eeuw) Op de foto is de dikte van de muur goed te zien, de toren was onderdeel van de inmiddels gesloopte verdedigingswerken van Geervliet. Al sinds 1382 spreekt men over een molen op deze toren, daarmee zou dit de oudste plek in Nederland zijn waar nog steeds een molen staat.  | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (19-8-2019)
De molen is gebouwd op een zeer oude verdedigingstoren (12/13e eeuw) Op de foto is de dikte van de muur goed te zien, de toren was onderdeel van de inmiddels gesloopte verdedigingswerken van Geervliet. Al sinds 1382 spreekt men over een molen op deze toren, daarmee zou dit de oudste plek in Nederland zijn waar nog steeds een molen staat.
De Bernissemolen, Geervliet, Vincent Mepschen (21-7-2018)Afschietwerk | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (21-7-2018)
Afschietwerk
De Bernissemolen, Geervliet, Vincent Mepschen (21-7-2018)Kapzolder. | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (21-7-2018)
Kapzolder.
De Bernissemolen, Geervliet, Frank Moerland (19-8-2019)Een van de twee schietgaten die nog in de verdedigingstoren zitten.  | Database Nederlandse molens
© Frank Moerland (19-8-2019)
Een van de twee schietgaten die nog in de verdedigingstoren zitten.
 

Draag zelf bij

    Tekst  
Stuur ons uw teksten over deze molen
  |   Stuur ons uw teksten over de motor in deze molen (indien van toepassing)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om teksten in te sturen.
   
    Foto's  
Stuur uw foto's van deze molen (ook eventuele motor)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om foto's in te sturen.