- naam
- Kortlandse molen
- modeltype
- Ronde molen, grondzeiler
- functie
- poldermolen
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Bemalen van de polder Kortland, thans op vrijwillige basis; woning
- adres
-
Kortland 36
2954 LD Alblasserdam - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 01499
- oude dbnr.
- B945
- Meest recente aanpassing
- | Streek
Molen Kortlandse molen, Alblasserdam
Alblasserdam, Zuid-Holland
b
locatie
- plaats
-
Alblasserdam
- gemeente
- Alblasserdam, Zuid-Holland
- streek
- Alblasserwaard
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Alblasserdam, sectie D, nr. 96
- geo positie
-
X: 105856, Y: 431833N: 51.87287, O: 4.67359
- biotoopwaarde
- 4 (aanvaardbaar)
- landschappelijke waarde
- Belangrijk maar de omgeving van de molen wordt steeds meer verstoord door bomen en oprukkende bebouwing.
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Kortland 36
2954 LD Alblasserdam - molenaar
- Dirk Barten
- telefoon
-
- social media
- open voor publiek
- nee
- gericht op scholen
- nee
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van Kortlandse molen via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Ronde molen, grondzeiler
- krachtbron
- wind
- functie
- romp
- Ronde stenen molen; cylindrisch gemetseld tot ca. 3 meter; de rest conisch, getailleerd; geheel gewit (zie ook 'Geschiedenis')
- kap
- Gedekt met riet
- inrichting
Open ijzeren scheprad buiten de molen (sintelstuk fabr. Scheepsbouwmij. P. Boele, Slikkerveer 1875).
Woning in de molen.- versieringen
Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, afgewerkt met enige krullen en het opschrift '1890'.
Gevelsteen met het opschrift:
"De eerste steen is gelegd, door
P. Tuijtel Sr. Voorzitter
op 23 mei 1890
C. Zwartbol
A. Blom Heemraden
W. Eikelboom ..."(een deel van de steen is niet meer leesbaar door een aanbouw).
- plaats bediening
- grondzeiler
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Bijzonder rollenkruiwerk (zie 'Uniek')
- vlucht
- 24,00 m.
- vang
- Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok.
- overbrenging
Bovenwiel 59 kammen
Bovenschijfloop 27 staven, steek 14,2 cm.
Onderschijfloop 19 staven
Onderwiel 79 kammen
Overbengingsverhouding 1,90 : 1- hoogte
- wiekvorm
- Oud-Hollands
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Straathof 359 buiten 2022 2022 buiten aanw. 24,00 Bremer 154 binnen 1969 1969 binnen aanw. 24,00 Bremer 155 buiten 1969 1969 buiten 2022 24,00 Pot 2412 buiten 1917 1917 buiten 1967 24,25 Pot 780 binnen 1873 1890 binnen 1967 24,15 - wiekverbeteringen
Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan
- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte Schretlen & Co, D.A. 215 1882 1890 aanw. 05,28
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 7095
- inventarisnummer
- ZH157
eigendom
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Bemalen van de polder Kortland, thans op vrijwillige basis; woning
- molenmaker
- M. v.d. Plaat en M. de Kloe, Alblasserdam (1890)
- omwentelingen
- eigendomshistorie
De SIMAV is sinds 1986 eigenaar, daarvoor was dat de gemeente Alblasserdam. Deze had in 1954 de molen overgenomen van de polder Kortland.
- geschiedenis
-
Op een proceskaart uit 1542 staat ter plaatse van de huidige molen al een molen getekend. Dit kan niet anders dan een wipmolen zijn geweest: in 1890 stond hier namelijk nog altijd een wipmolen, alleen moest die toen, mogelijk vanwege de slechte bouwkundige staat, worden vernieuwd. Als gevolg verrees daar toen een ronde stenen molen.
Het bouwjaar van de wip die in 1890 vervangen werd was waarschijnlijk 1719. Bekend is namelijk dat op 6 augustus 1719 een Kortlandse Molen omwaaide. Met de herbouw van die molen was ƒ 2.257,40 gemoeid.
Bij de aanbesteding van de afbraak van de wipmolen en het bouwen van de nieuwe molen op 15 maart 1890 werd bepaald dat drie funderingszijden van de bestaande molen dienden te worden uitgegraven. De bruikbare stenen moesten worden hergebruikt voor de fundering van de nieuwe molen. Zoveel mogelijk onderdelen moesten opnieuw worden gebruikt: bovenas, roeden en gangwerk werden daarom herplaatst.
Het afbreken van de oude molen en het timmerwerk aan de nieuwe molen werd gegund aan Maarten van der Plaat uit Alblasserdam voor ƒ 3.090,-- terwijl het opruimen van de drie oude funderingszijden, het graven van de funderingssleuven en het opmetselen van de nieuwe romp - met levering van de benodigde bakstenen - door Marinus de Kloe uit Alblasserdam voor ƒ 1.560,-- werd aangenomen.
Het bestek schreef voor dat onder de fundering 40 palen met een lengte van 16 meter dienden te worden geheid. Voorts werd bepaald dat het metselwerk van de romp binnen vijf weken op hoogte moest zijn, uiteraard nadat de fundering daarvoor gereed was. De molenromp werd meteen bij de bouw aan de binnen- en buitenzijde van een pleisterlaag voorzien. De buitenkant werd bij de restauratie van 1967/69 voor het eerst gewit.
In vergelijking met andere stenen grondzeilers, waarbij de romp in de meeste gevallen vanaf het maaiveld conisch en/of getailleerd is opgemetseld, vormt de bouwstijl van de Kortlandse molen hierop een weinig voorkomende variant: de onderste drie meters zijn namelijk cylindrisch gemetseld en pas vanaf die hoogte is de romp (op een uitkraging) conisch en getailleerd opgebouwd.
Tot 1953 bemaalde deze molen het deel Kortland van de polder Alblasserdam en was tevens baak-(=sein)molen voor het waterschap de Nederwaard. In dat laatste jaar werd de windbemaling vervangen door elektrische bemaling.
Als gevolg werd in de vergadering van stemgerechtigde ingelanden van 12 mei 1954 besloten de molen voor ƒ 1.500,-- te verkopen aan de gemeente Alblasserdam. De officiële overdracht vond plaats op 29 september van hetzelfde jaar.
In 1967/69 vonden belangrijke herstellingen plaats: zo werden onder meer nieuwe roeden gestoken.
Op 7 februari 1985 besloot de gemeenteraad de molen aan de Stichting tot Instandhouding van Molens in de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden (SIMAV) te verkopen, samen met de bekende Blokweerse wipmolen. Beide molens gingen op 28 augustus 1986 voor het symbolische bedrag van ƒ 1,-- per molen over naar de SIMAV.
In de zomer van 1990 werden een nieuwe koningspil en windpeluw aangebracht, alsmede een nieuwe gang kammen in het bovenwiel en staven in het bovenschijfloop. Bovendien werd het rietdek van de kap vernieuwd.
In november 2022 werd de 53 jaar oude buitenroed gestreken en vervangen door een nieuwe, voor 2023 staan een nieuwe baard en nieuw riet op de kap gepland. In mei 2023 was men volop bezig met het nieuwe rietdek.
aanvullingen
- toelichting naam
Deze molen is vernoemd naar de polder die hij kan bemalen.
- unieke eigenschap
De uitvoering van het kruiwerk is uniek. Het lijkt van het Engels kruiwerk te zijn afgeleid, maar hier is gekozen voor een veel kleiner aantal rollen, gevat in acht gietijzeren stoelen, die aan de onderzijde van de kap (de overring) zijn aangebracht. De stalen ring aan de onderzijde van de overring kon hierbij achterwege blijven.
foto's
- foto's
-
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen