Waarde, Zeeland

De Hoed

Foto van De Hoed, Waarde, Michel Dellebeke (29-6-2018) | Database Nederlandse molens
© Michel Dellebeke (29-6-2018)

NederlandsEnglishFrançaisDeutschEspanõlPortuguesePусский简体中文

De Hoed

1858
1963 / 1991
Standerdmolen
Open standerdmolen
Korenmolen
Havenoordseweg 2
4414 RK Waarde
X: 63569 Y: 382561
N 51.424747 O 4.072573
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Toon deze molen in Google Streetview
Zeeland
Reimerswaal
Waarde
Gemeente Kruiningen, sectie D, nr. 453
Stichting Molen De Hoed
Maalvaardig
2022: 54.843
2021: 84.202
2020: 100.718
2019: 54.099
2018: 35.412
2017: 16.003
eerdere tellerstanden ( ↓ ↑ )
  • 2016: 20.450
  • 2015: 27.843
  • 2014: 33.367
  • 2013: 33.359
  • 2012: 29.744
  • 2011: 40.607
  • 2010: 35.416
  • 2009: 36.423
  • 2008: 20.413
  • 2007: 23.652
  • 2005: 3.558
  • 2004: 18.539
  • 2003: 35.585
  • 2002: 35.271

2019: teller stuk (is later vervangen). Dus meer omwentelingen gemaakt dan aangegeven.

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

Zeer groot maar wordt wel verminderd door beplantingen

Michel Dellebeke e.a.

Als de molen draait (in de regel zaterdag).

Fietsroute in de buurt van De Hoed via fietsnetwerk.nl
923
10203
 
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

De Hoed

Constructie

Constructie

Kast zwart geverfd, wit afgebiesd; voorzijde gedekt met schaliën

Gedekt met dakleer

24,05 m.
Oud-Hollands

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

Roeden etc.

Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien

Kruiwerk etc.

Zetelkruiwerk; Vlaams kruihaspel
IJzeren hoepelvang; vangbalk met haak; evenaar

Eén koppel 17der Franse en één koppel 17der kunststenen; sleepluiwerk

Voorste bovenwiel, tevens vangwiel 63 kammen
Steenschijfloop 12 staven, steek 11,6 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 5,25

Achterste bovenwiel 52 kammen
Steenschijfloop 12 staven, steek 13,5 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 4,33

In het klauwwiel staat 1633 ingehakt en op een balk: 1744 A DE RON.

Eigenaar Josef van den Bossche vereeuwigde in 1807 zijn naam in de houten standerd. Dit werd bij de overplaatsing, toen de standerd vernieuwd moest worden, gekopieerd (zij het niet zo fraai als de bedoeling was).

De kap is aan de achterzijde voorzien van een sierlijke windvaan met het opschrift 'JvD 1858'.

Aan de binnenzijde van de toegangsdeur tot de molen is een hoed geschilderd; aan beide zijkanten van de molenkast zijn op de zichtluiken drie sterren aangebracht.

Aan de onderzijde zijn driehoekige tandjes met in het midden een witte eikel aangebracht.

H.J. Vlaeminck, Kapellebrug (B), (1858)
Fa. J. Bos, Almkerk (1963)
Fa. J. Bos, Almkerk (1991)

De Hoed

Verwijzingen

De Hoed

Geschiedenis

Geschiedenis

Oorspronkelijk is deze molen al vóór 1550 in Gent gebouwd als Rode Roemolen. Hardnekkige geruchten willen, dat deze molen ooit diende als oliemolen. Uitvoerig onderzoek, zowel vóór als na de overplaatsing, heeft dit evenwel niet aangetoond.

Johannes van Dijke liet eind 1857 De Hoed door H.J. Vlaeminck, gepatenteerd molenmaker en timmerman te Kapellebrug, naar Kruiningen verplaatsen. Voor de som van 5800 gulden kreeg hij tevens een nieuw woonhuis en stal. Aan te nemen is dat de molen in 1858 op zijn nieuwe plaats maalvaardig was. Na Johannes van Dijke maalden zijn zoon Nicolaas François en als laatste Cornelis Johannes 'Kees' van Dijke tot 1945 voor boeren en bakkers.

Na 1945 raakte de molen in verval. In 1951 brak bij een storm de houten binnenroede (die daarop werd verwijderd). Bij de watersnoodramp van 1953 moesten inderhaast aangebrachte zandzakken voorkomen dat de molen door de sterke stroming van de teerlingen spoelde.

In 1963 werd de inmiddels zeer vervallen molen ingrijpend hersteld, maar helaas ging dit niet erg nauwkeurig: aan de voorzijde maakten de houten schaliën plaats voor een beplanking in visgraatvorm, de daklijn werd gewijzigd, een ijzeren hoepelvang nam de plaats van de Vlaamse vang in, beide builen werden verwijderd en er sneuvelden nog andere details. Wél was de molen na jaren van verval weer maalvaardig en maalde zo nu en dan veevoeder.

Na het overlijden van Cees van Dijke (1977) kocht de gemeente de molen. De staat van onderhoud liet op dat moment alweer te wensen over, zo was de standerd kromgetrokken en stond de kast dus behoorlijk uit het lood. In 1985 streek men beide roeden en vervolgens tilde een grote kraan de gehele kast van de standerd en werd deze op de grond gezet.
De toekomst van deze molen leek te Kruiningen onzeker, niet alleen vanwege de slechte staat maar ook omdat inmiddels andere bebouwing op het molenterrein stond.

Dankzij subsidies van Rijk, Provincie, Prins Bernhardfonds, de Zomerzegels, ANWB en enkele particulieren, werd de molen overgedragen aan vereniging De Zeeuwse Molen. Deze nam het initiatief om de molen op 1 april 1989 van Kruiningen naar het vijf kilometer oostelijker gelegen Waarde te verplaatsen. De Hoed kwam aldus vlakbij de plaats terecht waar tot 1935 standerdmolen De Nijverheid stond (die molen verbrandde dat jaar geheel).

Deze verplaatsing ging gepaard met een grondige restauratie, die feitelijk neerkwam op herbouw: zo moesten de standerd en zeer veel constructiedelen van de kast worden vernieuwd. De onnauwkeurigheden uit 1963 werden bij deze gelegenheid zoveel mogelijk ongedaan gemaakt: zo is de oorspronkelijke vorm van de Vlaamse standerdmolen weer hersteld door de voorzijde aan de onderzijde recht uit te voeren en met houten schaliën te dekken. Het aandrijfwerk heeft hier zijn typisch Vlaamse karakter bewaard: om de bovenas zijn twee bovenwielen geklemd die elk afzonderlijk een koppel stenen aandrijven. Vóór 1858, in zijn Belgische periode, had de molen zelfs drie bovenwielen met op elk daarvan een koppel stenen. Het voorste, nu verdwenen, wiel zat met de kammen richting de borst bevestigd. Het koppel dat op dit wiel draaide bevond zich ín de borst, die daartoe was uitgebouwd met een 'buik'. Constructief was dit bepaald geen goed idee; bij de overplaatsing en reconstructie te Waarde zijn om die reden hier weer weegbanden aangebracht. Overigens is het huidige (voorste) bovenwiel (en dus ook vangwiel) niet het originele, maar afkomstig uit de in 1930 onttakelde molen 'De Verwachting' te Tholen-stad (een molen die inmiddels weer geheel maalvaardig is). Van reconstructie van de builen heeft men bij deze grote restauratie af moeten zien, omdat de oude situatie niet goed meer vast te stellen was.

In 1995 werd de molen voor het symbolische bedrag van ƒ 1,-- eigendom van Stichting Molen de Hoed.

In 2003 stonden beide uit 1963 daterende Bremer-roeden op de nominatie voor vervanging. Zij bleken echter nog in dermate goede staat dat dit voor onbepaalde tijd werd uitgesteld.

Anno 2019 moest deze molen hier en daar duidelijk herstel ondergaan, met name zijn delen van de kapbedekking aan vervanging toe. Intussen is deze molen weer geregeld aan het malen en ook wordt er les gegeven aan leerling-vrijwillig molenaars.


De Hoed

Aanvullingen

Aanvullingen

Qua kastgrootte is dit de  b r e e d s t e  standerdmolen van Nederland.

De Hoed

Historische foto's

Historische foto's

Kijk op allemolens.nl voor historische foto’s en documenten van deze molen.
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

De Hoed

Actuele foto's

De Hoed, Waarde, Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)
De Hoed, Waarde, Walter Cuyvers (23-7-2012) | Database Nederlandse molens
© Walter Cuyvers (23-7-2012)
De Hoed, Waarde, Matthieu Hoogduin (1-9-2012) | Database Nederlandse molens
© Matthieu Hoogduin (1-9-2012)
De Hoed, Waarde, Michel Dellebeke (13-2-2021) | Database Nederlandse molens
© Michel Dellebeke (13-2-2021)
De Hoed, Waarde, Matthieu Hoogduin (1-9-2012). Naar de naam van de molen is aan de binnenkant van de deur een hoed geschilderd. | Database Nederlandse molens
© Matthieu Hoogduin (1-9-2012).
Naar de naam van de molen is aan de binnenkant van de deur een hoed geschilderd.
De Hoed, Waarde, Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)
De Hoed, Waarde, Matthieu Hoogduin (1-9-2012) | Database Nederlandse molens
© Matthieu Hoogduin (1-9-2012)
De Hoed, Waarde, Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)
De Hoed, Waarde, Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)
De Hoed, Waarde, Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)
De Hoed, Waarde, Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)Maalstoel aan de staart/trapzijde van de kast. | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)
Maalstoel aan de staart/trapzijde van de kast.
De Hoed, Waarde, Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)
De Hoed, Waarde, Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)Maalstoel aan de zijde van het gevlucht. | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)
Maalstoel aan de zijde van het gevlucht.
De Hoed, Waarde, Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)
De Hoed, Waarde, Matthieu Hoogduin (1-9-2012). Bijzonder: twee bovenwielen.  | Database Nederlandse molens
© Matthieu Hoogduin (1-9-2012).
Bijzonder: twee bovenwielen.
De Hoed, Waarde, Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)De beide bovenwielen van onderaf gezien | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)
De beide bovenwielen van onderaf gezien
De Hoed, Waarde, Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)Doorkijk via bovenwiel naar bovenwiel. | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)
Doorkijk via bovenwiel naar bovenwiel.
De Hoed, Waarde, Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)
De Hoed, Waarde, Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)Achterzijde van de as en daarboven het luiwerk. | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)
Achterzijde van de as en daarboven het luiwerk.
De Hoed, Waarde, Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)Luiwerk | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (26-6-2019)
Luiwerk
 

Draag zelf bij

    Tekst  
Stuur ons uw teksten over deze molen
  |   Stuur ons uw teksten over de motor in deze molen (indien van toepassing)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om teksten in te sturen.
   
    Foto's  
Stuur uw foto's van deze molen (ook eventuele motor)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om foto's in te sturen.