Molen De Korenbloem, Scherpenisse

Scherpenisse, Zeeland
b

korte karakteristiek

naam
De Korenbloem
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf

adres
Westkerkseweg 41
4694 CX Scherpenisse
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Korenbloem via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
03533
oude dbnr.
B909
Meest recente aanpassing
| Geschiedenis
media-bestand
Molen 03533 De Korenbloem (Scherpenisse)
Theo van Hest (6-8-2019)

locatie

plaats
Scherpenisse
plaatsaanduiding
gemeente
Tholen, Zeeland
streek
Tholen
kadastrale aanduiding
Gemeente Scherpenisse, sectie F, nr. 447
geo positie
X: 65677, Y: 396068
N: 51.54647, O: 4.09945
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Westkerkseweg 41
4694 CX Scherpenisse
molenaar
Leen Verhage / Andre de Moed
telefoon
0166-603070
e-mail

website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Zaterdag en op afspraak

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

Toegang op afspraak. 

bijzonderheden

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen, geheel gewit
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Eén koppel 17der blauwe stenen; één koppel 16der kunststenen; mengmachine; buil; sleepluiwerk

versieringen

Aardige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met daarop het opschrift "de Korenbloem".

Eenvoudige achterbaard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met daarop het opschrift "anno 1872".

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk met houten rollen. Kruilier.
vlucht
21,10 m.
vang
Vlaamse vang; vangbalk met haak (vangbalk boven het voeghout); vangstok
overbrenging

Bovenwiel 59 kammen
Bovenschijfloop 29 staven, steek 11,6 cm.
Spoorwiel 76 kammen
Steenschijflopen 27 en 29 staven, steek 9,2 cm.
Overbrengingsverhoudingen 1 : 5,73 en 1 : 5,33

hoogte
van de stelling: 3,00 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 217, Vaags
Vaags
✉︎ 217 binnen 2009 2010 binnen aanw. 21,10
media-bestand
Roede 216, Vaags
Vaags
✉︎ 216 buiten 2009 2010 buiten aanw. 21,22
media-bestand
Roede 105, Derckx
Derckx
✉︎ 105 binnen 1973 1974 binnen 2009 21,10
Pot ✉︎ 2056 buiten 1906 1932> buiten 2009 21,10
Besooijen, van (?) ✉︎ g.n. binnen 1904 1904 binnen 1973 21,10
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 13, Penn & Comp, F.J.
Penn & Comp, F.J.
✉︎ 13 1849 aanw. 04,43
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf

molenmaker
W. Dijkman, Scherpenisse (1872) Berkhof Molenbouw, Zwartebroek (2009)
omwentelingen
eigendomshistorie

De gemeente Tholen is eigenaar sinds 1970, daarvoor was dat J.A. Rijstenbil

geschiedenis

Deze molen werd op initiatief van W. Dijkman voor zijn zoon Hendrik gebouwd; hij was molenaar op de standerdmolen Het Zeepaard (gesloopt 1929) in dezelfde plaats.

Bij deze Thoolse molen gebeurde vrijwel hetzelfde als bij De Korenaar te Poortvliet: toen de bouw min of meer gereed was, ging de romp verzakken. Goede raad was duur: bij wijze van oplossing werd de kap gelicht en de bovenzijde van de romp "vlak gemetseld". Hierbij moest de bovenkant van de taats van de koningspil 11 cm. verlengd worden. Ongeveer hetzelfde gold de luias. In de loop van de tijd verzakte de molen nog iets verder, waardoor kruien hier altijd een probleem bleef.

In 1888 kreeg weduwe Dijkman de molen toebedeeld; in 1891 kocht D. Rijstenbil hem. In 1915 werd A. Rijstenbil eigenaar en vervolgens A.D. Rijstenbil uit Zonnemaire. Diens zoon Jan verwierf de molen in 1957 en deze verkocht hem in 1970 aan de gemeente. 
Enige jaren later volgde een restauratie, waarbij delen van het metselwerk werden hersteld, de kap zeer grondig werd nagekeken en een nieuwe roede werd gestoken. Opmerkelijk is dat deze molen tot die tijd nog steeds een houten roede had.

Jan Rijstenbil was een uitstekend molenaar, met name op gebied van bloemmalen. Hij maalde met een koppel 16der kunst- en een koppel 17der blauwe stenen, een mengmachine en een mechanisch aangedreven buil; ook werden veevoeders gemalen. Bij te weinig wind deed een 25 PK elektromotor dienst. In 1960 had hij op de begane grond een hamermolen laten plaatsen.
Met het overlijden van Jan Rijstenbil (16 maart 1984, enige dagen nadat hij, werkzaam in de molen, onwel was geworden) hield het malen hier op, wél werd er nog gedraaid. Helaas kon verval niet worden gestuit: geleidelijk aan werd de molen minder vaak in werking gesteld en in 1996 volgde stilzetting. 

Een volledige restauratie stond gepland voor 2007, maar ging niet door; wél werd de molen toen beter beschermd tegen vandalisme. Ook werden dat jaar beide roeden kaalgezet en staartbalk en schoren verwijderd.
Op 30 september 2009 werd begonnen met een dikverdiende restauratie, toen de roeden werden gestreken en de kap verwijderd. 2 december 2009 werd de molen 15 cm. omhooggeduwd en op een nieuwe fundering gezet. Hiermee kreeg deze molen, voor het eerst in zijn bestaan, een echt stabiele ondergrond.
Op 18 maart 2010 werd de geheel gerestaureerde kap teruggeplaatst en 13 april volgden de roeden. Zeer kort daarna werd voor het eerst in jaren weer gedraaid; de officiële ingebruikname was op 10 december 2010.

Door het rechtzetten van 2009 zijn de aanpassingen die in 1873 nodig waren, niet verloren gegaan: de taats van de koningspil is gehandhaafd en ook is de verlenging van de luias intact gebleven. Wél zijn beide steenkoppels iets verplaatst om de steenspillen loodrecht te kunnen zetten. Dat was eerder vanwege de scheefstand niet mogelijk geweest. Het verhaal gaat dat ooit, toen men met twee koppel tegelijk aan het malen was, door de scheefstand de koningspil uit het onderlager liep.

 

aanvullingen

literatuur

Weemaes, Frans, 'Molen Scherpenisse kaalgezet', in: Molenwereld 114 (2007) 264 - 266
Weemaes, Frans, 'De Korenbloem in Scherpenisse bloeit!', in: Molenwereld 145 (2011) 68 - 74

foto's

foto's