Ovezande, Zeeland

(beltmolen)

Foto van (beltmolen), Ovezande, Pieter Zuikerbuijk (5-8-2015) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuikerbuijk (5-8-2015)

NederlandsEnglishFrançaisDeutschEspanõlPortuguesePусский简体中文

(beltmolen)

1884
Beltmolen
Achtkante molen
Korenmolen
Molenweg 3A
4441 TL Ovezande
X: 44931 Y: 383666
N 51.431351 O 3.804333
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Toon deze molen in Google Streetview
Zeeland
Borsele
Ovezande
Blazekop
Gemeente Borsele, sectie L, nr. 1144
Stichting Monumenten Goes

De Stichting Monumenten Goes is eigenaar sinds 2007; daarvoor was dat de familie De Baar sinds 1906.

Maalvaardig
2021: 11.140
2020: 69.408
2019: 48.895
2018: 59.431
eerdere tellerstanden ( ↓ ↑ )
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf

Zeer groot

Peter Simpelaar / Jan Bakker
06-12314986

Als de molen draait.

Fietsroute in de buurt van (beltmolen) via fietsnetwerk.nl
904
04896
 
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

(beltmolen)

Constructie

Constructie

Houten achtkant, gedekt met riet, op hoge gemetselde voet met pilasters.

Gedekt met dakleer

24,84 m.
Binnenroede Oud-Hollands; buitenroede systeem Bilau

In 1935 werd hier, als eerste molen in Nederland, de buitenroede van het systeem Bilau voorzien. Na de tweede roedebreuk (1942) werd dit weer verwijderd en vervangen door Oud-Hollands (nu wel met remkleppen, bedienbaar door de bovenas).
In 2011 heeft men bij de grote restauratie weer gekozen voor Bilaukleppen op de buitenroede.

Roeden etc.

Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
Fabrikaat en motornr. Type PK Brandstof Bouwjaar Status
Heemaf nr. 015774 NK S5 D? 50091 40 / 950 aanwezig
         

Kruiwerk etc.

IJzeren en houten rollen om en om; kruilier
Losse Vlaamse blokvang uit vier stukken; vangbalk met haak; vangstok; pal

Eén koppel 17der blauwe stenen op windkracht; één koppel 17der blauwe en één koppel 17der kunststenen elektrisch aangedreven; buil; graanreiniger; twee mengketels; elevator; elektrisch luiwerk; steenkraan.

Bovenwiel 61 kammen
Bovenschijfloop 26 staven, steek 13,3 cm.
Spoorwiel 93 kammen
Steenschijfloop 34 staven, steek 9,0 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 6,42

van de belt: 2,50 m.

Op de zuidoostelijke 2 m hoge stenen veldmuur is een eenvoudige gevelsteen met tekst aangebracht: De eerste steen is gelegd door P.M. de Jonge en A.A. Rijk 8 maart 1884.

Fraaie baard, wit geverfd, met in het midden van de onderrand een witte cirkel, van de rest afgescheiden door een groene bies. In deze cirkel uitgezaagd “en ajour” een zespuntige rode ster, waarin een witte ster met evenveel punten. Ter weerszijden van dit middengedeelte van de onderrand zijn twee maal twee diep ingesneden krullen uitgezaagd, groen afgebiesd. Op het witte vlak zijn uitgehakt naast elkaar, dit vlak verdelend in gelijke stukken, drie langwerpige horizontale ovalen, rood, waarin met witte letters:
F:W.     H:F.     W:N.
Bovenop de baard staat uitgehakt: ANNO 1884 in rode letters en cijfers.
N.B. Bij de restauratie in 1969 bleek aan de achterzijde van de baard het jaartal 1791 - wellicht het oorspronkelijke bouwjaar - ingehakt.

(beltmolen)

Verwijzingen

(beltmolen)

Geschiedenis

Geschiedenis

Ongeveer 1 km. ten noordwesten van Ovezande staat in het gehucht Blazekop deze achtkante beltmolen uit 1884. Voorheen stond hier een in 1863 verdwenen standerdmolen.
De huidige molen was oorspronkelijk poldermolen te Eemnes (Ut.) en is hier als korenmolen herbouwd.

In 1887 verwierf A. de Bie de molen uit een nalatenschap van A.M. Rijk. In 1906 kocht Jac. de Baar de molen en richtte met zijn drie zonen een handelsfirma op.

In 1935 werd deze molen, als eerste in Nederland, uitgerust met het systeem Bilau. Dit werd hier op de buitenroede aangebracht. Het systeem werkte op zich goed, maar een groot succes werd het niet: het was te zwaar en na de tweede roedebreuk (1942) is het weer verwijderd. De toen gebroken Potroede werd (tegen betaling in natura, het was oorlog!) opgelapt en zou het nog tot 2010 uithouden.

Tot 1955 was de molen in bedrijf met twee koppel 17der blauwe en een koppel 16der kunststenen. Daarna is op de begane grond een 40 PK elektromotor geplaatst met een koppel blauwe en kunststenen en twee mengmachines. De twee elevators van begane grond naar de eerste zolder en het luiwerk om de zakken te hijsen werden door elektromotoren aangedreven. De laatste jaren werd alleen nog veevoer gemalen.
In deze opstelling heeft dit maalbedrijf tot en met 1985 gefunctioneerd.

Intussen had de molen in 1969 herstelbeurt ondergaan die hier was uitgelopen op een complete metamorfose: de houten bekleding met dakleer van zowel romp als kap werd vervangen door riet. De molen zag er daarna zonder meer fraai uit maar zó had deze molen er in Ovezande nooit eerder uitgezien.

Na die grote herstelbeurt heeft men niet meer op windkracht gemalen; wél liet molenaar De Baar het wiekenkruis regelmatig rondgaan. Maar mede als gevolg van zijn slechter wordende gezondheid werd dat in de loop der jaren steeds minder; in 1995 gebeurde dit voor het laatst. Daarna raakte de molen snel in verval.

Inmiddels was vereniging 'Vrienden van molen De Blazekop'' opgericht. Deze trok zich het lot van de molen aan en streefde naar herstel. In eerste instantie werd de kap, waar het riet al grotendeels van verdwenen was, afgedekt met een groot zeil.
Op 1 december 2005 besloot de gemeente Borsele garant te staan. De  molen werd in 2007 eigendom van de Stichting Monumenten Goes. Deze kocht hiermee niet alleen de molen, maar ook de grond, molenaarswoning en twee schuren.

In juni 2010 is begonnen met de dringend noodzakelijke restauratie: beide roeden werden gestreken en de kap afgenomen. Die laatste heeft men naast de molen gerestaureerd. Ook viel toen het besluit, het systeem Bilau hier te reconstrueren.
In maart 2011 is de geheel herstelde kap weer aangebracht. Gedekt met dakleer, dus in ieder geval in stijl met de situatie, zoals die vóór 1969 was. Het is de bedoeling dat, zodra daar aanleiding toe is, ook de bedekking van de romp weer wordt uitgevoerd in dakleer. Nu volstond men met reparatie van het rietdek.
Begin juni 2011 werden de nieuwe roeden gestoken; op 22 juni werd er proefgedraaid. De veren van het Bilausysteem zijn afkomstig van de (allang weer verdwenen) fokken van De Roode Leeuw te Gouda; eerst als proef, maar de ruim 25 jaar(!) oude veren bleken nog in zo'n conditie dat is besloten ze in Ovezande te handhaven. Het Bilausysteem kan overigens ook via de doorboorde as worden bediend.

Een bijzonder detail: in de vloerlaag van de eerste zolder zijn onderdelen van een oud houten scheprad verwerkt, deze laten zich als zodanig nog goed herkennen. Is dit afkomstig van de vorige standplaats?
Ook hadden de windgedreven maalstenen vroeger een regulateur. Deze kan zijn verwijderd na het aanbrengen van het Bilausysteem (daar dit systeem voor een zeer vaste draaisnelheid zorgt).


(beltmolen)

Aanvullingen

Aanvullingen

De enige molen in Nederland met op één roede (weer) het systeem Bilau.

Toen deze molen in 1935 als eerste in Nederland het Bilausysteem kreeg, trok dit veel aandacht onder vakmolenaars. Molenaar Warmolts uit Norg (Drenthe) kwam met zijn vrouw per tandem(!) helemaal naar Ovezande om dit te bekijken. Warmolts raakte kennelijk overtuigd, want niet veel later liet hij dit systeem ook op zijn molen toepassen, eerst op één en later op beide roeden en daar zit het nog steeds.

Deze molen heeft nooit een naam gehad. Tegenwoordig wordt wel gesproken van 'De Blazekop', naar het gehucht buiten Ovezande waar de molen gelegen is.

Molenaarsadvertenties

Historische gegevens over molenaars van deze molen

In De Molenaar, 27-12-1905, pagina 2
Door molenaar Baas Jac. de
gevraagd molenaarsknecht
In De Molenaar, 06-03-1935, pagina 163
Door molenaar Baar Jac. de
Bilauwiek in gebruik genomen. Met foto. Uitgebreid artikel door Rijnenberg
Compilatie: Erik Stoop

(beltmolen)

Historische foto's

Historische foto's

Eertijds naar molendatabase.nl ingezonden historische foto’s van deze molen.
Kijk op allemolens.nl voor historische foto’s en documenten van deze molen.
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

(beltmolen)

Actuele foto's

(beltmolen), Ovezande, Frits Kruishaar (24-3-2012) | Database Nederlandse molens
© Frits Kruishaar (24-3-2012)
(beltmolen), Ovezande, Mark Remmerts (15-9-2013) | Database Nederlandse molens
© Mark Remmerts (15-9-2013)
(beltmolen), Ovezande, Ton Koorevaar (25-5-2012) | Database Nederlandse molens
© Ton Koorevaar (25-5-2012)
(beltmolen), Ovezande, Jeroen van Dijke (6-7-2020) | Database Nederlandse molens
© Jeroen van Dijke (6-7-2020)
(beltmolen), Ovezande, Arie van Loo (27-8-2018) Detail van een demo van het Bilau systeem met spanliertje. Links klep geopend, rechts gesloten. | Database Nederlandse molens
© Arie van Loo (27-8-2018)
Detail van een demo van het Bilau systeem met spanliertje. Links klep geopend, rechts gesloten.
(beltmolen), Ovezande, Dennis Bommeljé  (17-8-2011) en Ton Koorevaar (25-5-2012). | Database Nederlandse molens
© Dennis Bommeljé (17-8-2011) en Ton Koorevaar (25-5-2012).
(beltmolen), Ovezande, Mark Remmerts (15-9-2013) Foto linksboven: deurstijl NO-hoek, foto rechtsboven: de elevator,  foto linksonder: de elektrische installatie in de molen.  | Database Nederlandse molens
© Mark Remmerts (15-9-2013)
Foto linksboven: deurstijl NO-hoek, foto rechtsboven: de elevator,
foto linksonder: de elektrische installatie in de molen.
(beltmolen), Ovezande, Rob Pols (5-9-2015)Een blik op de zeer hoge maalzolder, met onder andere een mooie, oude graanreiniger. | Database Nederlandse molens
© Rob Pols (5-9-2015)
Een blik op de zeer hoge maalzolder, met onder andere een mooie, oude graanreiniger.
(beltmolen), Ovezande, Rob Pols (5-9-2015)Het fraaie oude spoorwiel. | Database Nederlandse molens
© Rob Pols (5-9-2015)
Het fraaie oude spoorwiel.
(beltmolen), Ovezande, Rik Treur (27-7-2017) | Database Nederlandse molens
© Rik Treur (27-7-2017)
(beltmolen), Ovezande, Pieter Zuijkerbuijk (6-4-2018)Op de voorgrond de in 2017 compleet vernieuwde steenkraan. | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (6-4-2018)
Op de voorgrond de in 2017 compleet vernieuwde steenkraan.
(beltmolen), Ovezande, Rik Treur (27-7-2017)Het steenkoppel | Database Nederlandse molens
© Rik Treur (27-7-2017)
Het steenkoppel
(beltmolen), Ovezande, Rik Treur (27-7-2017) | Database Nederlandse molens
© Rik Treur (27-7-2017)
(beltmolen), Ovezande, Arie van Loo (27-8-2018)Elevator met zicht op drijfriemen. | Database Nederlandse molens
© Arie van Loo (27-8-2018)
Elevator met zicht op drijfriemen.
(beltmolen), Ovezande, Pieter Zuijkerbuijk (6-4-2019) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (6-4-2019)
(beltmolen), Ovezande, Pieter Zuijkerbuijk (6-4-2019) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (6-4-2019)
(beltmolen), Ovezande, Pieter Zuijkerbuijk (6-4-2019) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (6-4-2019)
(beltmolen), Ovezande, Pieter Zuijkerbuijk (6-4-2019) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (6-4-2019)
(beltmolen), Ovezande, Pieter Zuijkerbuijk (6-4-2019) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (6-4-2019)
(beltmolen), Ovezande, Pieter Zuijkerbuijk (6-4-2019) | Database Nederlandse molens
© Pieter Zuijkerbuijk (6-4-2019)
 

Draag zelf bij

    Tekst  
Stuur ons uw teksten over deze molen
  |   Stuur ons uw teksten over de motor in deze molen (indien van toepassing)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om teksten in te sturen.
   
    Foto's  
Stuur uw foto's van deze molen (ook eventuele motor)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om foto's in te sturen.