Molen 't Hoog- en Groenland, Baambrugge

Baambrugge, Utrecht
b

korte karakteristiek

naam
't Hoog- en Groenland
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Draaivaardig
bestemming

Vh. bemalen van de polder Hoog- en Groenland, thans buiten bedrijf; woning

adres
Rijksstraatweg 2
1396 JL Baambrugge
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00768
oude dbnr.
B828
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 00768 't Hoog- en Groenland (Baambrugge)
Piet Glasbergen (28-3-2020)

locatie

plaats
Baambrugge
gemeente
De Ronde Venen, Utrecht
streek
Groene Hart
kadastrale aanduiding
Gemeente Baambrugge, sectie B, nr. 1452
geo positie
X: 127605, Y: 474567
N: 52.25846, O: 4.98596
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Zeer groot

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Eiken achtkant, gedekt met riet, op hoge gemetselde voet
kap
Gedekt met riet
inrichting

Gaandewerk, op bovenwiel na, geheel uitgebroken. Vh. ijzeren scheprad in de molen.
Woning in de molen

versieringen

Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met de opschriften "Anno 1674" en daaronder "'t Hoog en Groenland".

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; 45 houten rollen. Kruirad.
vlucht
22,40 m.
vang
Vlaamse vang; 5 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel; pal.
overbrenging

Bovenwiel 48 kammen, steek 16,6 cm.
Rest gaandewerk niet meer aanwezig.

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Beijk ✉︎ 41 binnen 2021 2022 binnen aanw. 22,40
Beijk ✉︎ 42 buiten 2021 2022 buiten aanw. 22,40
Derckx ✉︎ 62 buiten 1971 1971? buiten 2022 22,40
Derckx ✉︎ 63 binnen 1971 1971? binnen 2022 22,40
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Enthoven & Co, L.I. ✉︎ ? ? aanw. 04,83
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
circa
bedrijfsvaardigheid
Draaivaardig
bestemming

Vh. bemalen van de polder Hoog- en Groenland, thans buiten bedrijf; woning

omwentelingen
geschiedenis

Deze molen stamt uit het laatste kwart van de 17de eeuw. Het precieze jaartal is niet bekend; vermoed wordt dat de huidige molen een voorganger had die in 1674 een orkaan niet overleefde. Op de baard staat het jaartal '1674' maar: dat staat daar nog niet zo lang.... 
Vóór 1676 werden de polders Hoogland, Groenland, Roodemolen en Donkervliet afzonderlijk bemalen. Na dat jaar is er een ringdijk om deze landerijen gelegd.

In 1882 werden de polders Hoogland en Groenland samengevoegd (en kregen de huidige naam Hoog- en Groenland). Met behulp van o.a. de Hoog- en Groenlandse molen kon het veengebied beter ontwaterd worden waardoor de boeren meer hooi van het land konden halen. Dit was het begin van de op boter en kaas gerichte veehouderij.

Tot 1925 maalde de molen water uit op de Angstel. In dat jaar werden scheprad en verder gaandewerk (op het bovenwiel na) verwijderd en in de schepradgoot een centrifugaalpomp met elektromotor geplaatst. Op het eind van de waterloop werd een transformatorhuisje geplaatst (dat het rondkruien van de molen onmogelijk maakte).
De molen mocht dan buiten bedrijf zijn en ook niet meer maalvaardig: hij werd wél onderhouden. Zo heeft men in 1937 het rietdek nog nagelopen en ook zijn de roeden tenminste één keer nog opnieuw opgehekt.

In 1966 verkocht het waterschap Het Hoog- en Groenland de molen aan de huidige eigenaar. Toen in 1968 een nieuw gemaal gesticht werd voor de drie polders tussen de autoweg A2 en de rivier de Angstel, werd de pomp in de molen overbodig en verwijderd; tevens verdween het transformatorhuisje.

In de jaren 1971-1972 werd de molen zowel in- als uitwendig grondig gerestaureerd als draaivaardig monument en was sindsdien altijd bewoond door een vrijwillig molenaar. De molen is dan ook veelvuldig draaiend te zien. Maalvaardig is hij helaas niet.

Begin 2022 stonden beide zo'n 50 jaar oude Derckx-roeden op de nominatie voor vervanging. In afwachting hiervan heeft men de molen stilgezet. Op 11 juli werden de oude roeden gestreken en de nieuwe direct daarna gestoken. Op 16 juli hing men de zeilen alweer op.

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen is vernoemd naar de polder die hij kon bemalen

foto's

foto's