Molen O-T, 't Zand

't Zand, Noord-Holland
b

korte karakteristiek

naam
Molen O-T
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
herbouwd
1600c (zie 'Geschiedenis')
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Bemalen van de afd. O-T van de Zijpe- en Hazepolder (in- en uitmaler), thans op vrijwillige basis
adres
Korte Belkmerweg 10
1756 CB 't Zand
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Molen O-T via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
01635
oude dbnr.
B757
Meest recente aanpassing
| Foto
media-bestand
Molen 01635 Molen O-T ('t Zand)
Abel van Loenen (15-10-2017)

locatie

plaats
't Zand
plaatsaanduiding
gemeente
Schagen, Noord-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Zijpe, sectie C, nr. 129
geo positie
X: 112315, Y: 536883
N: 52.81750, O: 4.75405
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Bijzonder groot

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Eiken achtkant, gedekt met riet, op lage voet. De onderste ca. 2 meter gedekt met geteerde gepotdekselde planken
kap
Gedekt met riet
inrichting

IJzeren scheprad Ø 4,90 m; breed 0,41 m. met 20 bladen, op houten wateras. Woning in de molen.

versieringen

Eenvoudige baard, donkergroen geverfd met wit afgebiesde krullen, met de opschriften 'D P' "O T"

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
binnenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
54 houten rollen; binnenkruirad
vlucht
23,00 m.
vang
Losse Vlaamse blokvang uit vijf stukken; vangbalk met duim; vangstok; pal
overbrenging

Bovenwiel 54 kammen
Bovenschijfloop 19 staven
Onderschijfloop 15 staven
Onderwiel 60 kammen
Overbrengingsverhouding 1,41 : 1

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Blom ✉︎ 4 binnen 2017 2017 binnen aanw. 23,00
Blom ✉︎ 5 buiten 2017 2017 buiten aanw. 23,00
Derckx ✉︎ 192 binnen 1976 1976 binnen 2017 23,00
Derckx ✉︎ 191 buiten 1976 1976 buiten 2017 23,00
Pot ✉︎ 2735 buiten 1935 1935? buiten 1976? 23,04
Pot ✉︎ 2466 binnen 1920 1920? binnen 1976 23,00
Pot ✉︎ 2119 buiten 1909 1909 buiten 1935? 23,10
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering gekregen.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 1106 1877 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Bemalen van de afd. O-T van de Zijpe- en Hazepolder (in- en uitmaler), thans op vrijwillige basis
omwentelingen
geschiedenis

Molen De O-T is waarschijnlijk in de tweede helft van de 17de eeuw gebouwd ter bemaling van de ca. 395 ha grote afdeling O-T van de Zijpe- en Hazepolder op de Schermerboezem. Al in 1864 staat deze bekend als uit- en inmaler.


Het bouwjaar van de huidige molen staat niet vast: op de van 1600 daterende kaart van de Zijpe staan in deze omgeving aan weerszijden van de Middenegalementsloot twee wipmolentjes aangegeven. Vermoedelijk waren dit particuliere molentjes en de polders O-T en O toentertijd nog grotendeels onbemalen en gemeen liggend met de boezem. Op een kaart uit 1664 staat hier wel een molen aangegeven, zodat moet worden aangenomen dat de polder O-T eerst later onder bemaling is gebracht.

Inmiddels heeft ook onderzoek plaatsgevonden naar de leeftijd van het in de molen toegepaste hout. Daaruit blijkt, dat het achtkant uit ca. 1600 moet dateren. De conclusie is, dat men later in de 17de eeuw hier een tweedehands molen heeft neergezet. Een nadere aanwijzing is dat de achtkantstijlen aan de onderzijde iets lijken te zijn ingekort. Verder lijkt de in de molen aanwezige woonruimte niet origineel aangebracht, maar is dat vermoedelijk pas ergens in de 19de eeuw gebeurd.

Lang geleden stond, aan de andere zijde van de Middenegalementsloot, iets ten noorden van deze molen, de molen voor de afdeling O. Deze laatste is volgens overlevering ooit verbrand en niet meer herbouwd. In 1826 was hij in ieder geval niet meer aanwezig. Nadien werd deze afdeling via een grondduiker onder de Middenegalementsloot door bemalen door de afdeling O-T.

De afdeling O-T is tot 1966 uitsluitend op windkracht bemalen. In dat jaar is zij samengevoegd met de aangrenzende afdeling P-V en vanaf dat jaar bemalen door een dieselgemaal.
In 1967 ging de molen in eigendom over op de Stichting De Zijper Molens. In de jaren 1974-1980 volgde stukje bij beetje de restauratie en sindsdien wordt hij weer regelmatig in werking gesteld.
Bijna was het zover niet gekomen: tijdens de beruchte storm van 2 op 3 april 1973 sloeg de toen nog niet gerestaureerde molen op hol en heeft men ternauwernood kunnen voorkomen dat hij afbrandde.

In de zomer van 2017 werd vastgesteld dat beide gelaste roeden in het hart ernstige roestvorming vertoonden. De molen werd stilgezet en de eigenaar bestelde vrijwel direct nieuwe roeden. Reeds op 22 september konden deze worden gestoken. Op 12 oktober was de molen weer maalvaardig.

aanvullingen

toelichting naam

De molen wordt aangeduid naar de polderafdelingen die hij kan bemalen.

foto's

foto's