Edam, Noord-Holland

Molen van de Zuidpolder

Foto van Molen van de Zuidpolder, Edam, Molen in de zeilen met nieuw rietdekMark Ravesloot (3-8-2015) | Database Nederlandse molens
© Molen in de zeilen met nieuw rietdek
Mark Ravesloot (3-8-2015)

NederlandsEnglishFrançaisDeutschEspanõlPortuguesePусский简体中文

Molen van de Zuidpolder

1635 (circa)
Grondzeiler
Achtkante binnenkruier
Poldermolen
Burg. Versteeghsingel 2
1135 VT Edam
X: 132643 Y: 502623
N 52.510834 O 5.057882
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Toon deze molen in Google Streetview
Noord-Holland
Edam-Volendam
Edam
Gemeente Edam, sectie C, nr. 1741
Vereniging De Hollandsche Molen
Maalvaardig
2022: 192.994
2021: 225.130
2020: 395.000
2019: 118.126
eerdere tellerstanden ( ↓ ↑ )
  • 2016: 238.454
  • 2015: 189.050
  • 2013: 424.023
  • 2012: 328.407
  • 2011: 284.117
  • 2006: 10.508
  • 2005: 33.389
  • 2004: 92.044
  • 2003: 55.197
  • 2002: 122.316

2015: restauratie

Bemalen van de Zuidpolder, thans op vrijwillige basis

Door bebouwing en begroeiing is deze nogal beperkt geworden

Op afspraak

Fietsroute in de buurt van Molen van de Zuidpolder via fietsnetwerk.nl
651
01156
 
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Molen van de Zuidpolder

Constructie

Constructie

Eiken achtkant op lage voet, gedekt met riet

Gedekt met riet

21,65 m.
Oud-Hollands

Op deze molen is nooit een wiekverbetering toegepast.

Roeden etc.

Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien

Kruiwerk etc.

40 houten rollen; binnenkruirad
Vaste Vlaamse blokvang (gewijzigde stutvang) uit vier stukken; vangbalk met haak; vangstok; pal

Houten vijzel Ø 1,60 m.
Woning in de molen

Bovenwiel 46 kammen
Bovenschijfloop 18 staven, steek 16,0 cm.
Onderbonkelaar 31 kammen
Vijzelwiel 30 kammen, steek 15,5 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 2,64

Aardige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met daarop het gemeentewapen van Edam, geflankeerd door twee gele cirkels met rode stip.

Molen van de Zuidpolder

Verwijzingen

Molen van de Zuidpolder

Geschiedenis

Geschiedenis

In de vroege Middeleeuwen behoorde wat nu de Zuidpolder wordt genoemd waterstaatkundig gezien tot het noordelijk van Edam gelegen veenachtige gebied van de Zeevang. In dit gebied lag de IJe, een veenriviertje dat bij het huidige Volendam in de Zuiderzee uitstroomde en waarvan de monding als haven van Edam dienst deed.
Nadat deze haven door dichtslibbing onbruikbaar was geworden werd kort na 1357, als nieuwe uitweg naar zee, de huidige haven het Oorgat, gegraven. Hierdoor werd het zuidelijke deel van de Zeevang van de rest van het gebied afgesneden, wat later na de inpoldering tot de naam Zuidpolder zal hebben geleid. Blijkens een kaart uit 1630 lag de polder toen gemeen met de naburige polder Katwoude en was er nog geen molen aanwezig.

Het exacte bouwjaar van deze molen staat niet vast, maar waarschijnlijk is het rond 1635 geweest. Het vaak veronderstelde jaartal 1670 is vrijwel zeker niet correct, gezien de opbouw van het eiken achtkant met slechts één bintlaag. Nadien is er niets vernieuwd aan het staande werk, waardoor het zeer authentiek is. Wel zijn er, waarschijnlijk tijdens de vervijzeling, extra veldkruisen aangebracht om de constructie te versterken en achtkantstijlen aan de schepradzijde aangelast [foto 15 en 16].
Tussen 1864 en 1894 is de molen van een vijzel voorzien [foto 10 en 11]. In 1875 werd de bemaling van de polder versterkt met een stoomvijzelgemaal.
In 1949 werd de capaciteit hiervan opgevoerd, zodat de windmolen buiten gebruik werd gesteld.

In 1962 volgde een beperkte restauratie (die de molen wel draaivaardig maakte). In 1978 volgde veelomvattend herstel, met een maalvaardige molen als resultaat. Helaas is in diezelfde periode de omgeving van de molen, zowel door bebouwing als begroeiing, nogal slecht geworden, zodat er weinig kan worden gemalen.

De huidige bovenas kwam in september 1995 in de plaats van een vrij lichte Schretlen-as, waarvan op 12 december 1994 één van de ashuizen kraakte na problemen bij het doorschuiven van de roeden.

In 2014 werd de woning in de molen gerenoveerd. Hierbij werden twee ondertafelementdelen vervangen en een achtkantstijl aan de onderzijde aangelast [foto 14]. In één van de vervangen ondertafelementsdelen zat nog de uitsparing voor het lager van het oorspronkelijke scheprad. In 2015 zette men dit voort met uitgebreid herstel aan het binnenwerk maar ook kregen de kap en zes velden van het achtkant geheel nieuw riet. Hierna was nog uitvoerig herstel nodig van de waterlopen, die verkeerden namelijk in zeer matige staat. In augustus 2017 kon de molen weer water uitslaan.


Molen van de Zuidpolder

Aanvullingen

Aanvullingen

Deze molen wordt wel aangeduid naar de polder die hij kan bemalen.

Molen van de Zuidpolder

Historische foto's

Historische foto's

Eertijds naar molendatabase.nl ingezonden historische foto’s van deze molen.
Kijk op allemolens.nl voor historische foto’s en documenten van deze molen.
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Molen van de Zuidpolder

Actuele foto's

Molen van de Zuidpolder, Edam, Piet Glasbergen (10-9-2019)De opvallende rode luiken zijn tijdelijk niet aanwezig. | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (10-9-2019)
De opvallende rode luiken zijn tijdelijk niet aanwezig.
Molen van de Zuidpolder, Edam, Piet Glasbergen (10-9-2019) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (10-9-2019)
Molen van de Zuidpolder, Edam, Piet Glasbergen (10-9-2019) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (10-9-2019)
Molen van de Zuidpolder, Edam, Mark Ravesloot (22-2-2013). | Database Nederlandse molens
© Mark Ravesloot (22-2-2013).
Molen van de Zuidpolder, Edam, Piet Glasbergen (10-9-2019) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (10-9-2019)
Molen van de Zuidpolder, Edam, Piet Glasbergen (10-9-2019) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (10-9-2019)
Molen van de Zuidpolder, Edam, Piet Glasbergen (10-9-2019) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (10-9-2019)
Molen van de Zuidpolder, Edam, BB (9-4-2022)De houten vijzel. | Database Nederlandse molens
© BB (9-4-2022)
De houten vijzel.
Molen van de Zuidpolder, Edam, BB (9-4-2022)Let op de constructie en de insteek van de schroefdelen in de as: de duigen staan niet in één lijn maar hebben elk hun eigen uitgehakt 'nest'. | Database Nederlandse molens
© BB (9-4-2022)
Let op de constructie en de insteek van de schroefdelen in de as: de duigen staan niet in één lijn maar hebben elk hun eigen uitgehakt 'nest'.
Molen van de Zuidpolder, Edam, BB (9-4-2022)Konisch onderwerk met kammen in de vorm van 'broodjes' | Database Nederlandse molens
© BB (9-4-2022)
Konisch onderwerk met kammen in de vorm van 'broodjes'
Molen van de Zuidpolder, Edam, BB (9-4-2022)Van de andere zijde gezien: de kammen van onderbonkelaar en vijzelwiel grijpen prachtig in elkaar. | Database Nederlandse molens
© BB (9-4-2022)
Van de andere zijde gezien: de kammen van onderbonkelaar en vijzelwiel grijpen prachtig in elkaar.
Molen van de Zuidpolder, Edam, BB (9-4-2022)Een achtkantstijl aan de onderzijde aangelast in 2014. Met opzet zichtbaar gelaten. | Database Nederlandse molens
© BB (9-4-2022)
Een achtkantstijl aan de onderzijde aangelast in 2014. Met opzet zichtbaar gelaten.
Molen van de Zuidpolder, Edam, BB (9-4-2022)In 1870 of eerder aangelaste achtkantstijlen aan de (voormalige) schepradzijde, die werden namelijk als eerste aangetast door het water. | Database Nederlandse molens
© BB (9-4-2022)
In 1870 of eerder aangelaste achtkantstijlen aan de (voormalige) schepradzijde, die werden namelijk als eerste aangetast door het water.
Molen van de Zuidpolder, Edam, BB (9-4-2022)In de ware velden zijn extra grenenhouten veldkruizen aangebracht bij de vervijzeling om de constructie sterker te maken. Het gekke is dat ze precies voor de oude eiken veldkruizen zijn geplaatst. Als je ze laat verspringen zou de constructie veel sterker zijn geweest. Het is een raadsel waarom ze dat destijds niet hebben gedaan. | Database Nederlandse molens
© BB (9-4-2022)
In de ware velden zijn extra grenenhouten veldkruizen aangebracht bij de vervijzeling om de constructie sterker te maken. Het gekke is dat ze precies voor de oude eiken veldkruizen zijn geplaatst. Als je ze laat verspringen zou de constructie veel sterker zijn geweest. Het is een raadsel waarom ze dat destijds niet hebben gedaan.
Molen van de Zuidpolder, Edam, BB (9-4-2022)Overduidelijk een met de dissel bewerkte boomstam deze horizontale legeringsbalk in de molen. | Database Nederlandse molens
© BB (9-4-2022)
Overduidelijk een met de dissel bewerkte boomstam deze horizontale legeringsbalk in de molen.
Molen van de Zuidpolder, Edam, BB (9-4-2022)Bij de afwerking van de balken is hier en daar boomschors gewoon blijven zitten. | Database Nederlandse molens
© BB (9-4-2022)
Bij de afwerking van de balken is hier en daar boomschors gewoon blijven zitten.
Molen van de Zuidpolder, Edam, BB (9-4-2022)Bovenschijfloop. | Database Nederlandse molens
© BB (9-4-2022)
Bovenschijfloop.
Molen van de Zuidpolder, Edam, BB (9-4-2022)Door het gebruik ontstonden prachtige vormen en kleuren in de staven van de bovenschijfloop. | Database Nederlandse molens
© BB (9-4-2022)
Door het gebruik ontstonden prachtige vormen en kleuren in de staven van de bovenschijfloop.
Molen van de Zuidpolder, Edam, BB (9-4-2022)De rollensluis. | Database Nederlandse molens
© BB (9-4-2022)
De rollensluis.
Molen van de Zuidpolder, Edam, BB (9-4-2022)De rollen zijn via een uitsparing op één plek van bovenaf toegankelijk voor eventueel onderhoud. | Database Nederlandse molens
© BB (9-4-2022)
De rollen zijn via een uitsparing op één plek van bovenaf toegankelijk voor eventueel onderhoud.
Molen van de Zuidpolder, Edam, BB (9-4-2022)Daarom heet dit type molen een 'binnenkruier'. Molenaar Mark Ravesloot kruit de Molen van de Zuidpolder binnen in de kap. | Database Nederlandse molens
© BB (9-4-2022)
Daarom heet dit type molen een 'binnenkruier'. Molenaar Mark Ravesloot kruit de Molen van de Zuidpolder binnen in de kap.
Molen van de Zuidpolder, Edam, BB (9-4-2022)Het bovenwiel. | Database Nederlandse molens
© BB (9-4-2022)
Het bovenwiel.
Molen van de Zuidpolder, Edam, BB (9-4-2022)Uit 1701. | Database Nederlandse molens
© BB (9-4-2022)
Uit 1701.
Molen van de Zuidpolder, Edam, BB (9-4-2022). | Database Nederlandse molens
© BB (9-4-2022).
Molen van de Zuidpolder, Edam, BB (9-4-2022) | Database Nederlandse molens
© BB (9-4-2022)
 

Draag zelf bij

    Tekst  
Stuur ons uw teksten over deze molen
  |   Stuur ons uw teksten over de motor in deze molen (indien van toepassing)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om teksten in te sturen.
   
    Foto's  
Stuur uw foto's van deze molen (ook eventuele motor)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om foto's in te sturen.