Molen Hollandia, Ankeveen

geschiedenis

toestand

werkend

bouwjaar

1640

bedrijfsvaardigheid

Niet echt draaivaardig te noemen

bestemming

Vh. bemalen van de Hollandsch-Ankeveense polder, thans buiten bedrijf; woning, café

voorganger

Ankeveen (Hollandsch-Ankeveense polder, Hollandsche Molen (1e))

omwentelingen

geschiedenis

In 1538 is er in dit gebied al sprake van een watermolen. Dit is vermoedelijk dezelfde molen als die welke in 1562 in een molenbrief wordt genoemd. In 1642 wordt er door de Staten van Holland en West-Friesland octrooi verleend tot het bouwen van een nieuwe molen, de huidige. Er zijn geen aanwijzingen dat deze nieuwe achtkante schepradmolen op een andere plaats werd gebouwd dan zijn voorganger.

De molen is gelegen aan de kop van de molenwetering die parallel loopt met het Hollands End. Hij waterde uit via de 's-Gravelandse vaart op de Vecht. Voor het gereed komen van de 's-Gravelandse vaart in 1638 werd er uitgewaterd in de Gooise sloot gelegen langs de Broekdijk en tussen de Hilversumse Meent en de Hollands-Ankeveense polder (de 's-Gravelandse vaart overlapt deze sloot gedeeltelijk). Vanuit deze sloot werd het water door de verbinding tussen de Gooise sloot en het Naardermeer, de Ankeveense vliet, geloosd op het Naardermeer. Via de beide sluizen bij Uitermeer kwam het water uiteindelijk terecht in de Vecht. Ten tijde van en na de droogmaking van het Naardermeer (die zoals bekend steeds weer volliep c.q. zich niet liet drooghouden) werd er via de ringsloot van het Naardermeer op de Vecht geloosd.

Vermoed wordt dat in 1766 de kap geheel is vernieuwd. De molen had tot 1797 een houten watergang die in dat jaar wordt vervangen door een bakstenen. In de 19e eeuw mat het scheprad 5 m. bij een breedte van 50 cm.

In de loop der tijd is de polder grotendeels verveend. Men was hiermede in het midden van de 19e eeuw al zover gevorderd, dat van het totale polderoppervlak van 382 ha toen nog slechts 81 ha land over was. De rest was al tot veenplas vergraven.

In 1931 werd naast de molen een elektrisch gemaal gebouwd, waardoor de windmolen buiten bedrijf kwam; wél werd de molen tot 1937 als reservegemaal achter de hand gehouden. In dat laatste jaar werd de molen verder uitgesloopt om de woning te kunnen vergroten. Daarna is de molen van lieverlee steeds meer voor horecadoeleinden in gebruik genomen (en is dat nog steeds).

Het wiekenkruis wordt een enkele keer in een andere stand gezet maar draait nooit. Als gevolg van een aanbouw kan de molen niet meer worden rondgekruid c.q. niet uit alle richtingen draaien.

In het voorjaar van 2008 werden beide roeden vervangen en het wiekenkruis geheel nieuw opgehekt.

Constructie
Het eiken achtkant staat op lage veldmuurtjes zonder penanten. In het boventafelement met blokkeelconstructie zijn nog de gaten van vroegere kruikrammen aanwezig waaruit kan worden afgeleid dat de molen vroeger een binnenkruier is geweest. Kuip en kap zijn ooit al eens grotendeels vernieuwd (1766?).
De molen was uitgerust met een op een ijzeren wateras draaiend ijzeren scheprad.

Molenaars van deze molen waren:
Roel Cossen 1664 - 1670
Diert Jacobs 1675 - 1677
Gerrit Jacobsen 1688 - 1713
Jacob Gerritsen Molen 1714 - 1767
Gerrit Jacobsz Molen 1768 - 1793
Jacob Molen 1793 - 1824
Claas van Leeuwen 1825 - 1848
Jacobus Hagen 1849 - 1889(?)
Jacob Hagen 1889 - 1911
C. Hagen 1913 - 1934
W.F Hagen (machinist) 1934 - 1969