Haps, Noord-Brabant

Mariamolen

Foto van Mariamolen, Haps, Tony Hop (5-3-2023)De molen ’rond in top’. Op korte termijn wordt het gevlucht van de molen (opnieuw) vervangen en voorzien van Van Busselwieken met remkleppen ter compensatie voor (naderende) biotoopsverslechtering van een industrieterrein. | Database Nederlandse molens
© Tony Hop (5-3-2023)
De molen ’rond in top’. Op korte termijn wordt het gevlucht van de molen (opnieuw) vervangen en voorzien van Van Busselwieken met remkleppen ter compensatie voor (naderende) biotoopsverslechtering van een industrieterrein.

NederlandsEnglishFrançaisDeutschEspanõlPortuguesePусский简体中文

Mariamolen

1802
1859
Beltmolen
Zeskante Molen
Korenmolen
Cuijkseweg 19
5443 PA Haps
X: 188282 Y: 412180
N 51.697399 O 5.868609
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Toon deze molen in Google Streetview
Noord-Brabant
Land van Cuijk
Haps
Gemeente Cuijk, sectie K, nr. 2796
Gemeente Land van Cuijk

De gemeente Land van Cuijk is eigenaar sinds 1-1-2022, daarvoor was dat de per die datum opgeheven gemeente Cuijk.

Maalvaardig
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf

Groot

Robbert Verkerk / Sytske Verkerk-Verheijen / Don Werts
06-83944367

 Op afspraak

Fietsroute in de buurt van Mariamolen via fietsnetwerk.nl
530
01967
 
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Mariamolen

Constructie

Constructie

Houten zeskant, gedekt met schaliën, op hoge gemetselde zeskante voet

Gedekt met schaliën

24,50 m.
Oud-Hollands

In 1942 kreeg deze molen op beide roeden het systeem Van Bussel. Na enige jaren werden die voorzien van neusremkleppen. Bij het vervangen van de roeden in 1972 is alles weer gewijzigd in Oud-Hollands.
Begin 2023 zijn er duidelijke plannen om het Van Busselsysteem mét de neusremkleppen in ere te herstellen.

Roeden etc.

Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
Fabrikaat en motornr. Type PK Brandstof Bouwjaar Status
Thomassen nr. 2542 H2O 30 olie 1931
Thomassen nr. 2197 W2O 20 olie 1929

Kruiwerk etc.

Engels; kruilier
Losse Vlaamse blokvang uit vier stukken; vangbalk met haak; vangtrommel; pal

Twee koppel 17der kunststenen; sleepluiwerk

Bovenwiel 70 kammen
Bovenschijfloop 43 staven, steek 11,0 cm.
Spoorwiel 86 kammen
Steenschijflopen 26 staven, steek 8,9 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 5,38

van de belt: 3,55 m.

Eenvoudige baard, wit geverfd, rood afgebiesd, met de opschriften 'Maria molen' en daaronder in kleine cijfers '18' '02'

Eenvoudige achterbaard, wit met brede rode rand en in zwarte letters het opschrift MARIA MOLEN.

Op de houten as is het jaartal 186_ aangebracht.

Mariamolen

Verwijzingen

Mariamolen

Geschiedenis

Geschiedenis

In 1794 werd door de familie Manders een standerdmolen gebouwd aan de weg naar Cuijk. Waarschijnlijk is deze door brand verloren gegaan, want reeds in 1802 verscheen aan de overkant van de weg schuin tegenover de locatie van de standerdmolen de nu nog bestaande Mariamolen.
Bij de bouw werd destijds gekozen voor het type grondzeiler en er werd geen gebruik gemaakt van onderdelen van de oude standerdmolen (vandaar dat men aanneemt dat deze laatste is afgebrand). Wél was de molen bij de bouw opvallend simpel en op een standerdmolen gelijkend ingericht: één koppel stenen, dat rechtstreeks vanaf het bovenwiel werd aangedreven.

In 1859 is de molen verhoogd tot beltmolen. Sommigen stellen dat de molen door de bouw van omringende huizen (zoals het molenaarshuis, dat nu nog schuin tegenover de molen staat) te weinig wind kreeg. Anderen beweren dat deze molen niet verhoogd werd voor meer wind, maar om meer mogelijkheden te verkrijgen. Bij die gelegen is de molen namelijk omgebouwd tot een meer gebruikelijke korenmolen met een spoorwiel en drie, in plaats van één koppel stenen. Ook het luiwerk moet uit dat jaar dateren.
Inwendig verbergt deze molen een buitengewoon interessante constructie: het zeskant is in oorsprong zuiver Brabants, de hier aanwezige veldkruisen zijn later aangebracht. De enige vergelijkbare bestaande molen is die van Gassel, een achtkanter.

Met nog enkele wisselingen van eigenaar is de Mariamolen de jaren doorgekomen. In de Tweede Wereldoorlog fungeerde de molen nog als schuilplaats voor de lokale bevolking.
Uiteindelijk kwam hij in handen van het bekende molenaarsgeslacht Wagemans. Karel Wagemans, de laatste uit dit geslacht, deed de molen over aan zijn neef Piet Peters. Deze verkocht de molen in 1969 aan de gemeente Haps, maar bleef er wel molenaar. Dit bleef hij, steeds vaker geassisteerd door vrijwillige molenaars, tot 1998.

Intussen, 1972, had de molen een fikse opknapbeurt gekregen. Zo werden beide roeden vervangen. Het van Busselsysteem keerde hierna evenwel niet terug: de nieuwe roeden werden weer Oud-Hollands opgehekt. Vóór de restauratie was de askop rood met wit, het verbusselde wiekenkruis geheel grijs en de staart licht grijsgroen van kleur.

Vervolgens is jaren probleemloos met de molen gedraaid en ook gemalen. Pas in 2019 waren er weer serieuze zaken aan de orde: zo bleken beide roeden, inmiddels zo'n 47 jaar oud, behoorlijk aan het roesten. Minstens zo ernstig was de toestand van de askop: die vertoonde scheuren. Men besloot het gehele wiekenkruis te vernieuwen. Voor het vervaardigen van de nieuwe askop maakte constructiebedrijf Formaco gebruik van 3D-technieken. Zo kon men van de bestaande askop een zeer nauwkeurig gietmodel maken. De askop is vervolgens vervaardigd in een ijzergieterij in Turkije en daarna door Formaco verder voor gebruik geschik gemaakt.
Al met al waren de kosten van deze toch ingrijpende herstelbeurt niet eens bijzonder hoog: € 77.000,--.


Mariamolen

Aanvullingen

Aanvullingen

Dit is, tezamen met Gassel, de enig overgebleven kantige molen van Brabantse constructie.
Deze molen is bovendien één van de acht zeskanten van Nederland.

De molen was vroeger uitgerust met stroomlijnwieken, systeem Van Bussel. Eind jaren ’40 begon men remkleppen in de stroomlijn te plaatsen, in het zuiden des lands vooral door molenmaker Beijk uit Afferden toegepast. In 1950 bezocht Jan Verhagen, toen molenaar in Borkel en Schaft, deze molen om de werking van de remkleppen eens te bekijken. Verhagen kwam bij de molen, die zonder zeilen bij een flinke wind goed doorliep. Karel Wagemans, de molenaar van de Mariamolen, vroeg aan Verhagen: “Wil ik hem nu eens rond in de top leggen?”
“Doe dat toch niet,” antwoordde Verhagen, “want alles loopt kapot.”
“Dat zal ik je eens laten zien”, zei Wagemans. De molen maalde met volle zeilen, er gebeurde... niets. De remkleppen hielden de molen mooi in toom. Wagemans vond de remkleppen een minstens zo grote verbetering als de Busselneuzen zelf.

De molen is niet vernoemd naar de Heilige Maria, maar naar een familielid van één van de laatste vakmolenaars. Ooit was deze molen naamloos.

Molenaarsadvertenties

Historische gegevens over molenaars van deze molen

In De Molenaar, 05-09-1928, pagina 684
Door molenaar Wagemans K.
gevraagd molenaarsknecht
In De Molenaar, 10-04-1929, pagina 268
Door molenaar Wagemans K.J.
te koop Deutz ruolie motor , bijna nieuw 20-22 pk
In De Molenaar, 01-05-1929, pagina 314
Door molenaar Wagemans K.J.
gevraagd bekwaam rk molenaarsknecht , Stoom- en windmolen
In De Molenaar, 11-02-1931, pagina 108
Door molenaar Wagemans K.
gevraagd wegens sterfgeval molenaar
In De Molenaar, 07-10-1931, pagina 832
Door molenaar Wagemans K.
gevraagd molenaar
In De Molenaar, 22-11-1933, pagina 908
Door molenaar Wagemans K.J.
gevraagd rk molenaar liefst gehuwd
In De Molenaar, 31-07-1935, pagina 510
Door molenaar Wagemans K.J.
te koop Brabantse rogge nieuwe oogst
Compilatie: Erik Stoop

Mariamolen

Historische foto's

Historische foto's

Kijk op allemolens.nl voor historische foto’s en documenten van deze molen.
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Mariamolen

Actuele foto's

Mariamolen, Haps, Marcel van Nies (16-8-2016) | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (16-8-2016)
Mariamolen, Haps, John Scholte (20-6-2012). | Database Nederlandse molens
© John Scholte (20-6-2012).
Mariamolen, Haps, Marc Crins (25-1-2005) | Database Nederlandse molens
© Marc Crins (25-1-2005)
Mariamolen, Haps, Tony Hop (5-3-2023)Zicht op de baard van de molen. De nieuwe askop van de molen is in 2019 ter vervanging van de gescheurde voorganger. Deze voorganger wordt thans in de inrijtoog van de molen bewaard. | Database Nederlandse molens
© Tony Hop (5-3-2023)
Zicht op de baard van de molen. De nieuwe askop van de molen is in 2019 ter vervanging van de gescheurde voorganger. Deze voorganger wordt thans in de inrijtoog van de molen bewaard.
Mariamolen, Haps, Marcel van Nies (16-8-2016) | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (16-8-2016)
Mariamolen, Haps, Marcel van Nies (23-2-2019) | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (23-2-2019)
Mariamolen, Haps, Marcel van Nies (23-2-2019) | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (23-2-2019)
Mariamolen, Haps, Marcel van Nies (23-2-2019) | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (23-2-2019)
Mariamolen, Haps, Marcel van Nies (23-2-2019) | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (23-2-2019)
Mariamolen, Haps, Marcel van Nies (23-2-2019) | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (23-2-2019)
Mariamolen, Haps, Marcel van Nies (23-2-2019) | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (23-2-2019)
Mariamolen, Haps, Marcel van Nies (23-2-2019) | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (23-2-2019)
Mariamolen, Haps, Willem Jans (12-3-2006) | Database Nederlandse molens
© Willem Jans (12-3-2006)
 

Draag zelf bij

    Tekst  
Stuur ons uw teksten over deze molen
  |   Stuur ons uw teksten over de motor in deze molen (indien van toepassing)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om teksten in te sturen.
   
    Foto's  
Stuur uw foto's van deze molen (ook eventuele motor)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om foto's in te sturen.