Molen Aylvapoldermolen, Burgwerd

Burgwerd, Fryslân
b

korte karakteristiek

naam
Aylvapoldermolen
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
herbouwd
2000
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Bemalen van de Tjaard van Aylvapolder op vrijwillige basis
adres
Slachte 2-MLN
8731 CJ Wommels
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Aylvapoldermolen via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
10235
oude dbnr.
B51
Meest recente aanpassing
| Tellerstand
media-bestand
Molen 10235 Aylvapoldermolen (Burgwerd)
Johannes Rozenga (20-6-2014)

locatie

plaats
Burgwerd
plaatsaanduiding
gemeente
Súdwest-Fryslân, Fryslân
kadastrale aanduiding
Gemeente Wommels, sectie J, nr. 619
geo positie
X: 166532, Y: 567910
N: 53.09788, O: 5.55937
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Zeer groot maar wordt hier en daar wel beperkt door beplantingen.

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Grenen achtkant, gedekt met riet, met stenen veldmuren
kap
Gedekt met riet
inrichting

Vijzel

versieringen

Eenvoudige baard, donkergroen geverfd,wit afgebiesd, met in groen op een wit fond de jaartallen '1846' en '2000'

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Neutenkruiwerk met 20 neuten; kruilier
vlucht
21.30 m.
vang
Vlaamse vang; vangbalk met duim; vangstok
overbrenging

Bovenwiel 57 kammen
Bovenbonkelaar 32 kammen, steek 12,5 cm.
Onderwiel 53 kammen
Vijzelwiel 48 kammen, steek 11,9 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 1,97

hoogte
wiekvorm
Binnenroede systeem Fauël met zelfzwichting; buitenroede zelfzwichting met halve verdekkering.
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Pot ✉︎ 1227 buiten 1880 2000 buiten aanw. 21,30
media-bestand
Roede 1228, Pot
Pot
✉︎ 1228 binnen 1880 2000 binnen aanw. 21,30
wiekverbeteringen

De molen heeft al zeer lang zelfzwichting op beide roeden; in 1948 werd, zeer vroeg en zelfs voor het eerst bij een poldermolen, hier het systeem Fauël (fokwieken) op de binnenroede toegepast en dat zit daar nog altijd (of beter gezegd: opnieuw).
De buitenroede heeft, naast de zelfzwichting, nóg een wiekverbetering gekend, namelijk halve verdekkering. Dit was tot 1971 aanwezig en is bij de in 2020 voltooide grote herstelbeurt van beide Potroeden weer aangebracht. Opvallend is hierbij dat de stroomlijning niet doorloopt tot onderaan: daar zit een 'gewoon' Oud-Hollands (uitneembaar) windbord.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
onbekend ✉︎ ? ? aanw. ?
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Bemalen van de Tjaard van Aylvapolder op vrijwillige basis
omwentelingen
eigendomshistorie

De Stichting De Fryske Mole is eigenaar sinds 15 juli 2011, daarvoor was dat de Stichting Aylvapoldermolen.

geschiedenis

De huidige Aylvapoldermolen is afkomstig uit Hallum en bemaalde daar sinds 1846 het waterschap Vijfhuizen. De molen kreeg daar in toenemende mate last van de uitbreiding van een bedrijventerrein en werd daarom in 2000 verplaatst naar een historische molenlocatie, zij het in een geheel ander deel van Fryslân: Burgwerd.

Daar had, tot de fatale brand van 9 november 1959, de molen van de Tjaard van Aylvapolder gestaan. Die polder was in 1680 opgericht en daarmee de eerste gereglementeerde polder van Friesland.

In 1999/2000 werd de Vijfhuizer molen te Burgwerd herbouwd. Dit ging bepaald niet zonder problemen: men was ervan uitgegaan dat de molen zó op de fundering van de oude molen kon worden gezet, maar toen pas bleek dat de voorganger bijzonder slank was geweest. Vervolgens kwam de fundering van een oudere voorganger tevoorschijn: een spinnekop of wipmolen met scheprad tegen de molen. Bij de oorspronkelijke achtkante Aylvamolen had men getracht zoveel mogelijk van die fundering te benutten, vandaar dat het zo'n slanke molen was geworden. Gevolg: de te verplaatsen molen paste volstrekt niet op de oude fundering en dus moest die laatste grotendeels nieuw. Aan de kap waren ook nog de nodige tegenvallers, zodat tenslotte geen geld meer over was om nieuwe roeden te bestellen; volstaan werd met reparatie. De oude Potroeden waren als gevolg op hun vierde locatie voor hun derde molen actief.
Op 3 juni 2000 vond de feestelijke ingebruikname plaats door mw. Annemarie Jorritsma, minister van Economische Zaken, ook bekend als molenaarsdochter.

Op 20 augustus 2009 werd deze molen tijdens zwaar onweer door de bliksem getroffen. Door uitstekend optreden van de brandweer bleef de schade zeer beperkt: er moest alleen enig rietwerk op romp en kap worden hersteld.

Beide Potroeden, die rond de overplaatsing om financiële redenen dus niet konden worden hersteld, heeft men in 2019 alsnog gestreken en daarna gerestaureerd. In mei 2020 zijn zij opnieuw gestoken. Het moet tenminste de vijfde maal zijn geweest, dat deze roeden zijn gestoken.


aanvullingen

toelichting naam

De molen is vernoemd naar de polder die hij sinds 2000 kan bemalen.
N.B. De naam 'Aylva' dient volgens sommigen te worden uitgesproken als 'Alua'; anderen houden het op 'Alva'.

foto's

foto's