Molen Gerardamolen, Heijen-Diekendaal

Heijen-Diekendaal, Limburg
b

korte karakteristiek

naam
Gerardamolen
modeltype
Kantige molen, beltmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
adres
Diekendaal 21
6598 AG Heijen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Gerardamolen via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
06489
oude dbnr.
B423
Meest recente aanpassing
| Algehele revisie gegevens
media-bestand
Molen 06489 Gerardamolen (Heijen-Diekendaal)
Marcel van Nies (28-1-2017)

locatie

plaats
Heijen-Diekendaal
plaatsaanduiding
gemeente
Gennep, Limburg
kadastrale aanduiding
Gemeente Gennep, sectie F, nr. 3169
geo positie
X: 196873, Y: 407434
N: 51.65417, O: 5.99230
biotoopwaarde
3 (matig)
landschappelijke waarde
Groot maar wordt verminderd door beplantingen

contact en bezoek

bezoek/postadres
Diekendaal 21
6598 AG Heijen
molenaar
Harry Kaak / Frans Rademakers
telefoon
0485-516619 of 06-2392 2837
website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
nee
openingstijden
zaterdag 13.00 - 16.00 uur
toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
Kruilier is geheel van ijzer

constructie

modeltype
Kantige molen, beltmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met riet, met stenen veldmuren
kap
Gedekt met riet
inrichting

Eén koppel maalstenen, sleepluiwerk

plaats bediening
beltmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels. Kruilier.
vlucht
24,00 m.
vang
Vlaamse vang; 4 vaste stukken. Vangbalk met haak; vangtrommel. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 67 kammen
Bovenbonkelaar 34 kammen
Spoorwiel 94 kammen
Steenschijfloop 25 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 7,41

hoogte
van de belt: 3,60 m.
wiekvorm
Systeem Van Bussel op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 776 buiten 1994 1994 buiten aanw. 24,30
Derckx ✉︎ 777 binnen 1994 1994 binnen aanw. 24,30
Pot ✉︎ ? binnen ? 1950? binnen 1994 24,00
Pot ✉︎ 1099 buiten 1877 1950 buiten 1994 24,00
wiekverbeteringen

Deze molen heeft vanaf de (her)bouw in Heijen het systeem Van Bussel met neusremkleppen gehad.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Enthoven & Co, L.I. ✉︎ 566 1870 1950 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
molenmaker
? (1851) ? (1913) Fa. Beijk, Afferden (1950)
omwentelingen
geschiedenis

De huidige molen op deze locatie heeft een merkwaardig verleden: oorspronkelijk bemaalde hij het vierde en vijfde Veendistrict te Engwirden (thans Heerenveen) in Friesland, waar hij in 1851 werd gebouwd; na een ruim 60-jarig bestaan als poldermolen volgde in 1913 verhuizing naar Hierden (Gld.) en werd daar de bovenbouw van een beltkorenmolen.
In de jaren 1949-1950 werd de molen door de Gebr. Hubert en Harrie Beijk uit Afferden voor rekening van molenaar Kessels afgebroken en als bergmolen in Heyen herbouwd.

Na zijn overplaatsing naar Limburg bleven achtkant en kap met riet gedekt, in Limburg bepaald ongebruikelijk. Voor de staart en de twee spruiten werden oude molenroeden gebruikt; de molenroede voor de lange spruit is afkomstig van 'molen Jacobs' te Milsbeek.
Op 28 april 1951 werd de molen feestelijk in bedrijf genomen. Kessels had naast de windmolen een elektrische maalderij waar vanaf 1952 met een Van Aarsen hamermolen uit Panheel voergraan werd gemalen. In 1966 werd de windmolen stilgezet omdat er geen maalgoed meer was, dat met stenen gemalen kon worden.

Zes jaar later werd het gehele bedrijf stilgelegd en dat was slecht nieuws voor de molen: vogels en ongedierte hadden in de loop der jaren het rietdek van het achtkant en de kap zodanig vernield, dat de herstelkosten voor Kessels te hoog waren geworden.
Tenslotte verkocht Kessels zijn molen aan de gemeente Gennep, waar Heyen inmiddels onder viel. In 1976 vond een flinke restauratie plaats.

De houten achtkante molen vond niet alleen in Heyen zijn derde standplaats: het was ook de derde molen op die plaats. Op de Gemeenteheide tussen Heyen en Afferden, een plaats die gunstig in het gemaal lag, liet Jan Mathijs Clevers uit Well een stenen bergmolen bouwen, waarvoor hij in 1861 aan het provinciaal bestuur toestemming vroeg. Met de bouwtijd verliep 1862 en in 1863 kwam de molen gereed. Tijdens een zware storm op 13 februari 1925 sloeg de molen op hol en brandde tenslotte geheel uit.

Eigenaar Jan Wagemans liet hem weer opbouwen: eind 1925 stond hier opnieuw een stenen beltkornmolen. Helaas was deze molen geen lang leven beschoren: op 11 oktober 1944 bliezen de Duitsers deze molen op. Het geweld aan het einde van de Tweede Wereldoorlog ging ook aan deze molen bepaald niet voorbij.
Na de oorlog werden de restanten opgeruimd en kon de maalstoel met de ruwoliemotor bedrijfsklaar worden gemaakt.

Het onderste gedeelte van de gemetselde romp in de molenberg werd in 1950 gebruikt voor de bouw van het onderstuk, waarop het uit Hierden afkomstige achtkant is geplaatst.
De molen werd later in erfpacht overgedragen aan de molenstichting gemeente Gennep, die alle molens binnen deze gemeente beheert.

De laatste jaren werd de staat van onderhoud van de molen minder en het rietdek was slecht. In 2001 is molenmaker Beijk begonnen met de restauratie en is de molen voorzien van een nieuw rietdek, nieuwe spruiten en staartwerk. Begin 2003 was de molen in zijn oude glorie hersteld en weer maalvaardig.

In zijn Friese periode was de molen bewoond, hetgeen nog steeds te zien is aan beschilderde balken. Het laat zich goed vergelijken met de Deelsmolen te Vegelinsoord. De constructie van de licht moet echter afkomstig zijn uit Hierden, want die is Veluws en niet Limburgs. Het boventafelement bevat sporen van zowel een neuten- als een rollenkruiwerk.
De bovenbonkelaar is conisch uitgevoerd, het spoorwiel vertoont kamgaten in de plooistukken en is waarschijnlijk een vermaakt bovenwiel.


aanvullingen

literatuur

Jan Hofstra, Een Fries in Limburg, in: Molenwereld 11 (2002), pp. 300 - 309.

foto's

foto's