Bij het kasteel Neubourg lag vanouds een watermolen op de Gulp, een graanmolen die dezelfde naam als het kasteel droeg. Hij was iets groter dan de verderop gelegen Groenendaalsmolen.
Omstreeks 1853 werd het graanmalen van de Neubourgmolen verplaatst naar een grote oude papiermolen, die op korte afstand stroomafwaarts daarvan lag. Met toestemming van de Heer van Nieuwburg en Gulpen was de papierfabriek in 1712 opgericht door Cornelis Hollman uit Maastricht. Hollman was een afstammeling van een Duitse papiermakersfamilie. Met een onderbreking van 1809-1816 werd er tot 1840 handgeschept papier vervaardigd.
In 1824 was de molen door koop overgegaan op Jakob Schüll, eveneens van Duitse afkomst. In 1845 verkochten de kinderen Schüll hun goederen in Gulpen, waaronder de papiermolen, aan Oscar Frans Michiel, graaf de Marchant d'Ansembourg, kasteelheer van Gulpen-Neubourg.
Hun zoon Jan Baptiste Ferdinand Joseph huwde barones Maria de Wendt Holtfeld.
Bij zijn overlijden in 1883 liet de graaf een dochter na, Maria Antonia genaamd, gehuwd met de graaf von Stolberg zu Stolberg, alsmede twee zonen Arthur en Ivan. Ivan, die getrouwd was met Ludmilla, gravin de la Fontaine d'Harmin-Court Unverzagt erfde kasteel Neubourg met zijn omvangrijke bezittingen. Ivan overleed in 1915, zijn echtgenote in 1951. De laatste erfgenaam was Rudolf graaf de Marchant d'Ansembourg, te Gulpen, gehuwd met barones Christine de Loë.
In de jaren 1851-1852 stond de behandeling van een verzoek van graaf Oscar op de agenda van het provinciaal bestuur. Graaf Oscar vroeg toestemming om de papiermolen te verbouwen tot graanmolen. De vergunning werd hem verleend en in 1853 was de verbouwing gereed. Daarna werd de oorspronkelijke Neubourgmolen afgebroken. De nieuwe Neubourgmolen ligt aan de weg naar de buurtschap Pesaken, op de linkeroever van de molentak, die ongeveer 175 m. bovenstrooms bij een bocht op de Gulp is aangesloten. De afmetingen van de tak zijn bescheiden. Bij de plaatsing van de turbine in het begin van deze eeuw werd het stuk voor de molen en het erf van de aanpalende woningen en boerderij in beton uitgevoerd,een klein deel daarvan werd nog overkluisd. De molen had een houten middenslagrad met een middellijn van 5,17 men een breedte van 1,54 m. Het rad hing langs de kopgevel aan de zijde van de weg. Tegen deze gevel was ook de maalstoel geplaatst, die een houten ondergangwerk had.
In 1885 werd het waterrad vernieuwd, waarbij de middellijn op 6,52 m.werd gebracht, de breedte op 1,36 m. en de hoogte van de schoepen van 0,37 m. op 0.45 m.
Als graanmolen was slechts een klein deel van het witgekalkte bakstenen gebouw in gebruik. De achterste helft met zijn hoge droogzolder en kleine vensters bleef onbenut. De begane grond daarvan was voornamelijk bij de aanpalende boerderij in gebruik.
In 1905 brandde het molengedeelte uit, het waterrad bleef daarbij gespaard. De brand had tot gevolg dat de molen niet meer in de oude staat werd hersteld. In 1906 vroeg graaf Ivan aan het provinciaal bestuur vergunning voor de plaatsing van een turbine. In augustus 1907 was de molen gereed en kon de turbine met het nieuwe ijzeren gangwerk in gebruik worden genomen. Het molenwerk werd geleverd door Ateliers de Construction G.J. Pastéger & Fils uit Luik. De oorspronkelijke loop van de molentak bleef gehandhaafd. Boven de tak werd tegen de kopgevel, waar eerst het waterrad hing, een aanbouw van baksteen met zadeldak gezet. Onder in deze aanbouw lag een grote bocht van de plaatijzeren koker meteen doorsnede van 1,50 x 0,80 m2, waardoor het water naar de turbineschacht werd gevoerd, die in het midden onder de maalstoel ligt. Voor de bocht bevond zich in de koker een grote bodemklep, waardoor het loswater van de molentak kon wegstromen.
De turbineschacht heeft een middellijn van 1,50 m.; de turbine ligt op een diepte van 3,25 m. Bij een geheel gevulde schacht leverde de axiale Girardturbine zijn grootste vermogen. De verlengde turbine-as ging via een koppeling over op de koningspil, die tot aan de steenzolder reikte. De maalstoel, thans nog aanwezig, wordt gesteund door gietijzeren kolommen, waartussen zich de vier lichtbruggen bevinden, waarop de steenspillen draaien. Tussen de kolommen staat het gietijzeren gangwerk. Het spoorwiel en de vier tandwielen op de steenspillen hebben elk een middellijn van ongeveer 1,50 m. en 120 tanden. Op de maalstoel liggen aan de rechterzijde twee koppels 17der gatenstenen van de firma Jan Kuyken uit Kiewit-Hasselt (B.), aan de linkerzijde ligt vooraan een koppel gewone 17der kunststenen en achter deze een koppel 17der Franse tarwestenen. De ligger van dit koppel is een Franse steen van het gebruikelijke soort, de loper is echter een Engelse steen.
De Gulp leverde niet altijd de gewenste hoeveelheid water voor een dergelijke goed ingerichte molen. Omstreeks 1930 werd een elektromotor van 20 PK als hulpkracht bijgeplaatst. De motor hing aan een vertikaal scharnierende bok, die naar het spoorwiel kon worden gedraaid. Indien de waterhoeveelheid het toeliet, werkten motor en turbine samen om op het elektriciteitsverbruik te besparen. De geluidsoverlast van de overbrenging was echter van dien aard, dat er alleen in uiterste noodzaak van de motor gebruik werd gemaakt. Op de steenzolder bevindt zich een transmissie-as, die met een conische tandwieloverbrenging door de koningspil wordt aangedreven. Op deze as waren met riemen een trieur, een haverpletter, een bloembuil en een luiwerk voor het hijsen van de zakken aangesloten. De turbine kon een koppel stenen aandrijven; de overige koppels waren uit het werk gezet. De tandwielen op de steenspillen werden daarbij met een dommekracht naar boven geschoven waarna de wielnaaf met een blokje op een borgring van de steenspil werd ondersteund. Dit is een methode, die bij korenmolens met tandwielen algemeen gebruiklijk was. De molen bleef tot in het begin van de jaren zestig op beperkte schaal in bedrijf.
Gedurende bijna een eeuw werd de molen door de familie Roex gepacht. In 1952 verkocht graaf Rudolf de molen, in de officiële bescheiden nog steeds de papiermolen genaamd, met huis, tuin en boomgaard aan de molenaar Willem Joseph Hendrik Roex en de landbouwer Hubert Antoon Roex, die beiden voor de helft eigenaar werden. Na boedelscheiding in 1957 werd Willem enige eigenaar.
Rond 1980 was de molen aan groot herstel toe. In navolging van eerder gerestaureerde Zuid-Limburgse watermolens werd gedacht de molen weer een functie te geven. Een dergelijk initiatief kreeg ook voor de molen van Roex, zoals hij meestal wordt genoemd, gestalte. Er werd een werkgroep gevormd onder voorzitterschap van de burgemeester van Gulpen, drs. W.P.J. Vossen.
Op het einde van 1986 kon de molen worden opgeleverd. Uiterlijk heeft de molen nagenoeg hetzelfde aanzien gekregen als in het begin van deze eeuw. De aanbouw boven de molentak werd afgebroken en op die plaats hangt nu het ijzeren waterrad. Er werd een nieuw ijzeren tussengangwerk geplaatst, om het relatief lage toerental van het waterrad te versnellen tot het gewenste toerental van de maalstenen. Dit werd geleverd door Machinefabriek Konings uit Swalmen en ontworpen door J. Baets van dit bedrijf.
Het waterrad met coulisse-inlaat werd eveneens door deze fabriek geleverd. Het waterrad heeft een middellijn van 7,14 m. en een breedte van 1,20 m. en is van het middenslagtype voorzien van een gemetselde krop. Het water stroomt op ashoogte door coulisse-openingen op de geprofileerde schoepen van het waterrad. De watertoevoer door drie coulisse-openingen wordt door een schuif geregeld, die vanuit de molen kan worden bediend. Naast het rad werd een nieuwe afslag met sluis voor het loswater gebouwd. De elektrische hulpaandrijving is niet meer aangebracht.
De molen wordt als pannenkoekenrestaurant geëxploiteerd; het meel hiervoor wordt in de molen zelf gemalen. De molen is dan ook regelmatig in bedrijf.
