Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
Eén koppel 17der blauwe stenen; één koppel 16der kunststenen; compleet pelwerk met twee stenen, dubbele elevator, zeverij en waaierij; sleepluiwerk (vóór 1984 kammenluiwerk);
Opmerkelijk zijn de diverse verzen en gebeurtenissen die door de vorige eigenaren of knechten op planken en balken zijn geschreven. Zo is onder andere op een balk van de zeverij te lezen, op welke datum door de jaren heen de eerste gerst van de nieuwe oogst werd gepeld.
Bovenwiel 65 kammen
Bovenbonkelaar 35 kammen
Spoorwiel 99 kammen
Pelschijflopen 18 staven
Steenschijfloop 17der stenen 28 staven; 16der stenen 24 staven
Overbrengingsverhoudingen 1 : 6,57 / 1 : 7,66 (maalwerk) en 1 : 10,21 (pelwerk)
Voormalige kammenluitafel 36 kammen; luiaswiel 24 kammen.
| fabrikant | roenummer | positie bouw | fabricagejaar | jaar gestoken | positie | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bremer/Dunning | ✉︎ | 308 | binnen | 2011 | 2011 | binnen | aanw. | 22,00 |
| Bremer/Dunning | ✉︎ | 309 | buiten | 2011 | 2011 | buiten | aanw. | 22,00 |
| Buurma | ✉︎ | 43 | binnen | 1974 | 1974 | binnen | 2011 | 22,00 |
| Buurma | ✉︎ | 44 | buiten | 1974 | 1974 | buiten | 2011 | 22,00 |
Zeer lang, op de binnenroede vermoedelijk vanaf 1900, heeft de molen zelfzwichting met Oud-Hollandse voorzomen gehad. In 1942 werd de buitenroede voorzien van het systeem Dekker, hier met zelfzwichting en dwarskleppen.
Bij de grote restauratie van 1974 is gekozen voor Oud-Hollands met zeilen.
| fabrikant | asnummer | fabricagejaar | jaar gestoken | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| De Prins van Oranje | ✉︎ | 1297 | 1884 | aanw. |
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
De Stichting het Groninger Landschap is eigenaar sinds 2 januari 2016. Die dag werd de molen, met nog twee andere, overgenomen van de Molenstichting Fivelingo.
Molen De Leeuw ligt ten oosten van het dorp en is gebouwd in 1865 als opvolger van een standerdmolen uit 1662. Bij de bouw werd gebruik gemaakt van onderdelen van een molen uit Solwerd.
Tussen 1926 en 1961 was Fokko Nienhuis (1887-1969) eigenaar. Hij kocht de molen met behuizing en een bijbehorend stuk land van Luurt Aljes Doornbos (1858-1947), in leven pelmolenaar te Zeerijp. Fokko's zoon Wildrik (roepnaam: Willy) Nienhuis (1920-2004) kwam als 13-jarige knaap in het bedrijf. Op 1 mei 1961 verhuurde deze het mulderbedrijf aan Eppo Tjaden Moedt, afkomstig van Schildwolde en voordien molenaar te Leermens (waar hij de molen in 1957 had laten afbreken).
Het bijbehorende land ter grootte van 2.16.20 ha werd door de familie Nienhuis op 1 mei 1961 verkocht aan de toenmalige gemeente 't Zandt voor woningbouw. Dat terrein werd ingericht met een speelweide en is thans bekend als 'Nainhoes Kampke'.
Genoemde E.Tj. Moedt raakte als huurder-molenaar al enkele jaren later in een faillissement.
Na lang aarzelen werd de gemeente 't Zandt bereid gevonden de korenmolen voor ƒ 3.000,-- over te nemen, waarna de overdracht op 1 mei 1965 plaatsvond.
Tijdens de beruchte orkaan van 12/13 november 1972 ging de toen al jaren stilstaande molen door de vang, verloor daarbij een deel van het Dekkersysteem, waarna de ontstane onbalans in het wiekenkruis ervoor zorgde dat de molen stilviel. Eén roede knikte bovendien, dus de schade bleef hier feitelijk beperkt.
Kort daarna volgde een restauratie. In 1974 werd een maalvaardige molen opgeleverd, evenwel zonder de zelfzwichting.
De pellerij, die hier zeer goed bewaard bleef, is op zich maalvaardig, maar omdat pellen veel kracht vraagt, diende het wiekenkruis ook de nodige veranderingen te ondergaan. Het hekwerk breder en de zeeg dieper, zodat er meer rendement uit de wind wordt gehaald. De voorzomers dienen eveneens breder gemaakt te worden, en tevens meer opstand, wat de trekkracht weer ten goede komt. Bovendien draait de molen dan regelmatiger, omdat de molen dan niet direct de windvlagen 'pakt'. Dit komt het pelproces weer ten goede, aangezien dit proces een constant toerental vereist.
Op 24 september 2010 werd (nadat de roeden waren gestreken) de kap afgenomen om op de grond te worden gerestaureerd. Nieuwe korte spruit, windpeluw met voorkeuvelens. Ondertussen werd ook de kruivloer hersteld. In het voorjaar van 2011 is het pelwerk geheel maalvaardig gemaakt met onder meer een nieuwe dustgroepzolder. Op 27 september 2011 stak de fa. Dunning de nieuwe roeden. De zelfzwichting is niet in één of andere vorm teruggekeerd; wél extra breed en diep Oud-Hollands tuig, om het pelwerk voldoende kracht te geven.
De officiële ingebruikname vond plaats op 27 oktober 2012. Diezelfde dag werd ook De Hoop te Middelstum door de Molenstichting Fivelingo in gebruik genomen.
Op deze molen wordt zo nu en dan op vrijwillige basis veevoer gemalen.
Op 18 november 2003 kon molenaar Jacques Korf door 'vonken malen' voorkomen, dat deze molen slachtoffer werd van brand: een huis op ca. 40 meter van de molen stond in brand en het vuur dreigde over te waaien.
Dit alles met welwillende tegenwerking van de plaatselijke brandweer, die de molenaar de toegang tot de molen wilde verhinderen, want zijn leven zou gevaar kunnen lopen. Gelukkig heeft een molen bijna altijd twee deuren...
Milan Kats (10-6-2023)
Milan Kats (12-05-2024)
Milan Kats (12-05-2024)
